Hoog temperatuur warmtepomp: een duurzame oplossing voor bestaande woningen

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

In de huidige tijd waar duurzaamheid steeds belangrijker wordt, is de overstap van traditionele verwarmingssystemen naar warmtepompen een logische keuze. Echter, niet alle woningen zijn even geschikt voor een lage temperatuur warmtepomp. Voor woningen met bestaande radiatoren en een beperkte isolatiegraad is de hoog temperatuur warmtepomp een interessante en praktische alternatieve oplossing. Deze warmtepomp maakt het mogelijk om een woning te verwarmen zonder ingrijpende renovatie van het afgiftesysteem. In dit artikel bespreken we de werking, voordelen, nadelen, kosten en toepassing van hoog temperatuur warmtepompen.

Wat is een hoog temperatuur warmtepomp?

Een hoog temperatuur warmtepomp (HT-warmtepomp) is een geavanceerd verwarmingssysteem dat in staat is om het verwarmingswater tot hogere temperaturen te brengen dan traditionele warmtepompen. Terwijl een standaard lucht-water warmtepomp het cv-water meestal tot 30 à 55 °C verwarmt, kan een HT-warmtepomp dit tot wel 80 °C of zelfs 90 °C opwarmen. Deze hogere temperaturen maken het systeem geschikt voor woningen met bestaande radiatoren, die in de regel hogere afgiftetemperaturen nodig hebben dan vloerverwarmingssystemen.

Het systeem bestaat uit twee delen: een binnendeel dat op de plek van de huidige cv-ketel komt te staan en een buitendeel dat warmte uit de buitenlucht onttrekt. Het binnendeel verwerkt deze warmte verder en levert het opgewarmde water aan het verwarmingssysteem en het sanitair water. Deze opzet maakt het systeem vergelijkbaar met een traditionele cv-ketel, maar met de voordelen van duurzame warmteopwekking.

Werking van een hoog temperatuur warmtepomp

De werking van een hoog temperatuur warmtepomp is vergelijkbaar met die van een klassieke warmtepomp, maar met belangrijke aanpassingen om hogere temperaturen te bereiken. Het systeem onttrekt warmte aan een natuurlijke warmtebron, zoals de buitenlucht, de bodem of het grondwater. Deze warmte wordt opgewaardeerd via een compressor en een cyclus van verdamping en condensatie. Het opgewarmde medium – meestal een koelvloeistof – wordt vervolgens door het verwarmingssysteem geleid en afgegeven aan de radiatoren of het sanitair watersysteem.

Het belangrijkste verschil met een lage temperatuur warmtepomp is de hoge aanvoertemperatuur die nodig is voor het afgiftesysteem. Voor woningen met bestaande radiatoren is dit essentieel, omdat deze typisch hogere temperaturen vereisen. Omdat een hoog temperatuur warmtepomp deze eisen kan waarmaken, is het een geschikte oplossing voor woningen die niet zijn aangepast voor lage temperatuur verwarmingssystemen.

Deze technologie maakt het mogelijk om verwarming en sanitair water te leveren uit één systeem, zonder de noodzaak van naverwarming. Dit maakt het systeem aantrekkelijk voor woningen waarbij een volledige renovatie van het afgiftesysteem niet haalbaar of wenselijk is.

Voordelen van een hoog temperatuur warmtepomp

Er zijn meerdere voordelen verbonden aan het gebruik van een hoog temperatuur warmtepomp, vooral in bestaande woningen. In de volgende subsecties geven we een overzicht van de belangrijkste voordelen.

Minder afhankelijk van isolatie

Een belangrijk voordeel van een hoog temperatuur warmtepomp is dat het minder afhankelijk is van de isolatiegraad van de woning in vergelijking met een lage temperatuur warmtepomp. Bij slecht geïsoleerde woningen kan een gewone warmtepomp moeilijk voldoende warmte leveren, omdat het rendement daartegen afneemt. Een hoog temperatuur warmtepomp kan dit compenseren door hogere temperaturen te genereren, waardoor het systeem toch efficiënt kan functioneren, ook bij minder goede isolatie.

Geschikt voor bestaande radiatoren

Het tweede belangrijke voordeel is dat de HT-warmtepomp geschikt is voor bestaande radiatoren. In tegenstelling tot lage temperatuur warmtepompen, die vaak vereisen dat het afgiftesysteem wordt aangepast (bijvoorbeeld naar vloerverwarming), kan een hoog temperatuur warmtepomp worden ingeschakeld in bestaande systemen zonder ingrijpende renovatie. Dit maakt het systeem toegankelijker voor woningen die niet zijn voorbereid op moderne verwarmingstechnologie.

Geen fossiele brandstoffen nodig

Hoog temperatuur warmtepompen stoten aanzienlijk minder CO2 uit dan traditionele gas- of olieketels. Ze gebruiken elektriciteit om warmte uit de buitenlucht op te wekken, wat resulteert in een lagere emissie van broeikasgassen. Hoewel de productie van elektriciteit wel CO2 kan bevatten, is het gebruik van warmtepompen over het algemeen duurzamer dan het verbranden van fossiele brandstoffen. Dit maakt het systeem een betere keuze in de strijd tegen klimaatverandering.

Geschikt voor sanitair water

Omdat de HT-warmtepomp in staat is om water tot hoge temperaturen te verhitten, kan het sanitair water direct leveren zonder dat er een extra boiler of naverwarming nodig is. Dit zorgt voor een compacte oplossing waarbij zowel de ruimteverwarming als het sanitair watersysteem uit één systeem voortkomt.

Hybride mogelijkheden

Een hoog temperatuur warmtepomp kan ook gecombineerd worden met een bestaande cv-ketel in een hybride opstelling. Dit biedt flexibiliteit, vooral in perioden waarin de warmtepomp minder efficiënt werkt, zoals bij vriestemperaturen. Een hybride systeem kan hier in stappen het overnemen, waardoor het mogelijk is om stapsgewijs over te stappen naar een volledig duurzame verwarmingsoplossing.

Nadelen van een hoog temperatuur warmtepomp

Hoewel een hoog temperatuur warmtepomp tal van voordelen biedt, zijn er ook enkele nadelen die aandacht verdienen. Deze worden besproken in de volgende subsecties.

Lijger rendement dan lage temperatuur warmtepompen

Omdat een hoog temperatuur warmtepomp hogere temperaturen moet genereren, is het rendement doorgaans lager dan bij een lage temperatuur warmtepomp. Dit betekent dat het systeem relatief meer elektriciteit nodig heeft om een bepaalde hoeveelheid warmte te genereren. In goed geïsoleerde woningen is het rendement van een lage temperatuur warmtepomp beter, waardoor de elektriciteitskosten lager kunnen zijn.

De COP (Coefficient of Performance) is een maat voor het rendement van een warmtepomp. Bij extreem koude temperaturen daalt deze COP van een hoog temperatuur warmtepomp aanzienlijk, soms zelfs onder de 2. Dit maakt het systeem in koude perioden minder efficiënt en dus duurder in gebruik.

Hogere investeringskosten

Hoog temperatuur warmtepompen zijn meestal duurder dan lage temperatuur warmtepompen. De technologie die nodig is om hogere temperaturen te bereiken, zorgt voor hogere aanschafkosten. De gemiddelde prijs van een hoog temperatuur warmtepomp ligt tussen de € 12.000 en € 19.000, inclusief de installatie. Deze kosten zijn afhankelijk van het vermogen van de warmtepomp, het merk, eventuele extra opties en de complexiteit van de installatie.

Lengere terugverdientijd

Door de hogere investeringskosten en het lager rendement, is de terugverdientijd van een hoog temperatuur warmtepomp vaak langer dan bij een lage temperatuur warmtepomp. In goed geïsoleerde woningen is de terugverdientijd van lage temperatuur warmtepompen doorgaans korter. Voor hoog temperatuur warmtepompen kan de terugverdientijd ergens tussen de 5 en 15 jaar liggen, afhankelijk van factoren zoals de energieprijzen, de isolatiegraad van de woning en het energieverbruik.

Aanvullende isolatie maakt het systeem efficiënter

Hoewel een hoog temperatuur warmtepomp minder afhankelijk is van isolatie dan een lage temperatuur warmtepomp, is het toch verstandig om aanvullende isolatiemaatregelen te overwegen. Deze maatregelen, zoals isolatie van het dak, muren en ramen, helpen om het energieverbruik van de warmtepomp te verlagen en het rendement te verbeteren. Dit kan de terugverdientijd verkorten en de energiekosten per jaar verlagen.

Toepassing in de praktijk: industriële en commerciële toepassingen

Hoewel de meeste informatie over hoog temperatuur warmtepompen gericht is op woningen, zijn deze systemen ook geschikt voor industriële en commerciële toepassingen. De Vitocal 350-HT Pro van Viessmann is bijvoorbeeld ontworpen voor het gebruik van restwarmte en voor de opwekking van hoge temperaturen voor industriële processen of voor oudere stadsverwarmingsnetten. Dit maakt de HT-warmtepomp een veelzijdig instrument in de duurzame energieomsturing.

Kenmerken van deze warmtepomp zijn:

Aanvoertemperaturen tot 90 °C
Benutting van warmtebrontemperaturen tot 45 °C
Hoge efficiëntie dankzij innovatief koudemiddelcyclus-diagnosesysteem
Laag geluidsniveau (< 66 dB)
Intuïtieve bediening via PLC-besturingseenheid
Toekomstbestendig koelmiddel (R1234ze met GWP van 7)

Dit type warmtepomp is vooral geschikt voor toepassingen waar restwarmte wordt benut en waar hoge temperaturen nodig zijn voor technische processen. Het is dus niet alleen een oplossing voor woningen, maar ook voor bedrijven die hun energiebeheer duurzamer willen maken.

Kansen in de bestaande woningbouw

Vattenfall heeft bijvoorbeeld een hoog temperatuur warmtepomp ontwikkeld die speciaal is afgestemd op bestaande woningbouw. Dit systeem is ontworpen als een één-op-één vervanging voor een cv-ketel en is geschikt voor individuele grondgebonden woningen. De drie belangrijkste uitgangspunten zijn:

Aardgasvrij: het systeem vervangt de cv-ketel volledig en levert zowel ruimteverwarming als warm tapwater.
Bestaande woningen: geschikt voor woningen die zijn geïsoleerd met traditionele maatregelen en een afgiftesysteem met radiatoren gebruiken.
Energiekosten neutraal: de maandelijkse energiekosten voor bewoners blijven gelijk of kunnen zelfs dalen.

Een belangrijk kenmerk van dit systeem is dat het vergelijkbare aanvoer- en retourtemperaturen heeft als een traditionele cv-ketel. Dit betekent dat de radiatoren nog steeds voldoende afgiftes vermogen leveren. Het systeem is dus eenvoudig toepasbaar op bestaande afgiftesystemen zonder ingrijpende aanpassingen.

Buffer als warmtebatterij

Een technologisch detail dat deze warmtepomp verder versterkt, is de gebruik van een buffer. Deze buffer fungeert als een warmtebatterij die overschotswarmte opslaat en bijdraagt aan een stabiel warmteaanbod. Dit is vooral nuttig in situaties waarin de warmtevraag fluctueert, zoals bij nacht- en nachtgebruik.

Subsidies en financiële steun

Omdat warmtepompen bijdragen aan energie-efficiëntie en duurzaamheid, zijn er mogelijk subsidies beschikbaar voor de aanschaf van een warmtepomp. Deze subsidies kunnen aanzienlijk zijn, afhankelijk van de regio en het type woning. Het is daarom verstandig om bij de installatie van een hoog temperatuur warmtepomp te kijken naar beschikbare subsidies en financiële ondersteuning. Dit kan de investeringskosten verlagen en de terugverdientijd verkorten.

Samenvatting: wanneer is een hoog temperatuur warmtepomp de juiste keuze?

De keuze voor een hoog temperatuur warmtepomp is afhankelijk van meerdere factoren. Het systeem is het meest geschikt voor:

Woningen met bestaande radiatoren die niet zijn aangepast voor lage temperatuur verwarming.
Woningen met een beperkte isolatiegraad die niet volledig zijn hersteld.
Situationen waarbij een volledige renovatie van het afgiftesysteem niet wenselijk is of haalbaar is.
Industriële en commerciële toepassingen waar hoge temperaturen nodig zijn voor processen of restwarmte wordt benut.

Hoewel het rendement lager is dan bij lage temperatuur warmtepompen en de investeringskosten hoger liggen, biedt een hoog temperatuur warmtepomp een duurzame en praktische oplossing voor woningen en bedrijven die niet meteen volledig kunnen overgaan op moderne verwarmingstechnologie.

Conclusie

De hoog temperatuur warmtepomp is een waardevolle oplossing in de overstap naar duurzame verwarming. Het systeem combineert de voordelen van warmtepomptechnologie met de eenvoud van bestaande afgiftesystemen, wat het toegankelijk maakt voor veel woningen in de bestaande bouw. Het is een technologie die niet alleen beter is voor het klimaat, maar ook voor de budgetten van woningeigenaars en bedrijven die hun energiebeheer willen verbeteren.

Hoewel het rendement en de investeringskosten belangrijke overwegingen zijn, is de hoog temperatuur warmtepomp een betere keuze dan traditionele gas- of olieketels, met name in situaties waar een volledige renovatie van het afgiftesysteem niet realistisch is. Met het juiste advies en eventuele subsidies kan het systeem een betekenisvolle bijdrage leveren aan een duurzaamere toekomst.