Hybride warmtepomp en grond-water systemen: een vergelijking en keuzerichtlijnen

De transitie naar duurzame verwarmingsoplossingen is wereldwijd aan de orde van de dag. In Nederland speelt de warmtepomp een centrale rol in dit proces. Tegen de achtergrond van de verplichte vervanging van gasgestookte cv-ketels vanaf 2026, is het van belang voor zowel woningbouwers als eigenaren om te begrijpen welke oplossing het beste past bij hun situatie. In dit artikel bespreken we twee van de meest populaire warmtepompvarianten: de hybride warmtepomp en de grond-water warmtepomp. Op basis van de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen, geven we een gedetailleerde vergelijking, technische kenmerken, kostenoverzicht en richtlijnen voor het kiezen van het juiste systeem.

Inleiding

Een hybride warmtepomp is een combinatie van een traditionele cv-ketel en een warmtepomp. Dit systeem is ideaal voor bestaande woningen die moeilijk volledig geïsoleerd kunnen worden. De hybride warmtepomp haalt de meeste warmte uit de omgeving, en als de buitentemperatuur te laag is, neemt de cv-ketel het over. Dit zorgt voor een duurzame oplossing zonder dat het comfort van het verwarmingsstelsel in het geding komt.

Aan de andere kant, een grond-water warmtepomp, ook wel geothermische warmtepomp genoemd, haalt warmte uit de bodem en gebruikt deze om het huis te verwarmen. Omdat de grondtemperatuur stabiel is, is dit systeem zeer efficiënt. Het nadeil is echter dat de installatiekosten aanzienlijk hoger zijn dan bij hybride systemen.

In dit artikel geven we een overzicht van de werking, voordelen en nadelen van beide systemen, vergelijken we de kosten, en bespreken we welke factoren bepalend zijn bij de keuze tussen een hybride en een grond-water warmtepomp. We laten zien hoe deze oplossingen zich gedragen binnen de huidige wetgeving, het klimaatbeleid en de verwachtingen voor de toekomstige energievoorziening.

Wat is een hybride warmtepomp?

Een hybride warmtepomp is een combinatie van een warmtepomp en een conventionele cv-ketel. Het systeem werkt op basis van een automatische wisseling tussen deze twee componenten, afhankelijk van de buitentemperatuur en de warmtevraag in het huis. Op warme dagen gebruikt het systeem de warmtepomp, terwijl de cv-ketel ingaat op koude dagen of wanneer de warmtepomp niet efficiënt genoeg is.

Werking van een hybride warmtepomp

De werking van een hybride warmtepomp is als volgt: de warmtepomp haalt warmte uit de lucht, die vervolgens gebruikt wordt om het water in de verwarmingsinstallatie op te warmen. Dit gebeurt via een proces van verdamping en condensatie, waarbij het koudere water de warmte opneemt en deze in het huis afgegeven wordt. Als de buitentemperatuur onder een bepaalde drempel komt (meestal rond 0 of 5 graden Celsius), schakelt het systeem automatisch over naar de cv-ketel. Deze zorgt dan voor het verder verwarmen van het water en het opwekken van warm tapwater.

Voordelen van een hybride warmtepomp

• Kostenbesparing: Tegenover een volledig elektrische warmtepomp is een hybride warmtepomp goedkoper in aankoop en installatie.
• Duurzaamheid: Door het gebruik van elektriciteit, vooral in combinatie met zonnepanelen, kan de CO2-uitstoot sterk verminderen.
• Comfort: Er is geen sprake van onderverwarming op koude dagen, omdat de cv-ketel als reserve beschikbaar is.
• Eenvoudige installatie: De hybride warmtepomp kan op de bestaande cv-ketel worden aangesloten, waardoor er minder bouwwerk nodig is.

Nadelen van een hybride warmtepomp

• Niet volledig gasvrij: Hoewel er sprake is van een vermindering van het gasgebruik, is het systeem niet volledig gasvrij.
• Energieverbruik: Bij lage temperaturen is de warmtepomp minder efficiënt, wat leidt tot hogere elektriciteitskosten.
• Afhankelijkheid van cv-ketel: Een hybride warmtepomp vereist nog steeds de aanwezigheid van een cv-ketel, wat minder toekomstgericht kan zijn.

Toepassing in bestaande woningen

Een hybride warmtepomp is vooral geschikt voor bestaande woningen, omdat deze meestal al zijn aangesloten op het gasnet en over een cv-ketel beschikken. Dit maakt het systeem een aantrekkelijke overgangsoplossing tussen een traditionele gasgestookte verwarming en een volledig elektrische oplossing. De installatie is relatief eenvoudig en het systeem is goed aansluitbaar op bestaande radiatoren of vloerverwarmingssystemen.

Wat is een grond-water warmtepomp?

Een grond-water warmtepomp, ook wel geothermische warmtepomp genoemd, haalt warmte uit de bodem via een gesloten buizen- of spiraalsysteem dat in de grond is geplaatst. Deze warmte wordt vervolgens gebruikt om het huis te verwarmen. Het principe is vergelijkbaar met dat van een hybride warmtepomp, maar in plaats van warmte uit de lucht te halen, wordt gebruikgemaakt van de aardwarmte die in de bodem aanwezig is.

Werking van een grond-water warmtepomp

De werking van een grond-water warmtepomp is als volgt: een vloeistof (brine) circuleert door een gesloten buizenstelsel dat diep in de grond is aangelegd. Deze vloeistof neemt warmte op uit de bodem en brengt deze naar de warmtepomp. Daar wordt de warmte overgedragen aan het water in de verwarmingsinstallatie. Het verwarmde water circuleert vervolgens door de woning om de ruimtes te verwarmen.

Voordelen van een grond-water warmtepomp

• Hoog rendement: Omdat de grondtemperatuur stabiel is, is het rendement van een grond-water warmtepomp hoger dan dat van lucht-water warmtepompen.
• Efficiënter op koude dagen: In tegenstelling tot lucht-water warmtepompen, functioneren grond-water warmtepompen efficiënter bij lage buitentemperaturen.
• Lange levensduur: De ondergrondse buizen zijn meestal gemaakt van duurzame materialen en hebben een lange levensduur, wat het systeem een aantrekkelijke investering maakt.
• Mogelijkheid tot koelen: In de zomer kan het systeem ook gebruikt worden om het huis te koelen.

Nadelen van een grond-water warmtepomp

• Hoge installatiekosten: Het aansluiten van een grond-water warmtepomp vereist diepe boringen en het aanleggen van een ondergronds buizensysteem. Dit maakt de installatie duurder dan bij hybride systemen.
• Afhankelijk van grondgesteldheid: Niet elke woning is geschikt voor een grond-water warmtepomp, omdat de grondgesteldheid en de aanwezigheid van een geschikte bodem een rol spelen.
• Langere terugverdientijd: Hoewel het systeem efficiënter is, is de investering hoger en kan de terugverdientijd langer zijn dan bij een hybride warmtepomp.

Toepassing in bestaande en nieuwe woningen

Grond-water warmtepompen zijn vooral geschikt voor woningen met voldoende grondoppervlak en een goede grondgesteldheid. Ze zijn ideaal voor zowel bestaande als nieuwe woningen, vooral als er sprake is van goede isolatie en een hoge warmtebehoefte. In nieuwe bouwprojecten is het vaak mogelijk om het systeem vanaf het begin te ontwerpen, wat de efficiëntie verder kan vergroten.

Vergelijking tussen hybride warmtepomp en grond-water warmtepomp

Om een betere keuze te kunnen maken tussen een hybride en een grond-water warmtepomp, is het belangrijk om de kenmerken van beide systemen te vergelijken. In de onderstaande tabel zijn enkele van de belangrijkste variabelen samengevat.

Uit deze vergelijking blijkt dat de keuze tussen een hybride en een grond-water warmtepomp afhankelijk is van de specifieke situatie van de woning en de voorkeuren van de woningeigenaar. Een hybride warmtepomp is een geschikte overgangsoplossing, terwijl een grond-water warmtepomp een duurzamere, maar kostbaardere keuze is.

Kostoverzicht en subsidies

Het investeren in een warmtepomp is een belangrijke beslissing, en de kosten spelen daarbij een belangrijke rol. In de onderstaande tabel geven we een overzicht van de gemiddelde kosten van verschillende warmtepompvarianten, inclusief de hybride en grond-water varianten.

Deze kosten zijn inclusief de aankoop van de warmtepomp, de installatie en eventuele aanpassingen aan de verwarmingsinstallatie. De exacte kosten kunnen variëren afhankelijk van de grootte van de woning, de isolatiegraad en het type verwarmingsinstallatie.

Subsidies en financieringsmogelijkheden

Een aantal subsidies en financieringsmogelijkheden zijn beschikbaar voor de aanschaf van een warmtepomp. De meest voorkomende subsidies zijn de Energie Onderhandse Subsidie (EOS), de Energiebesparing in Eigen Huis (EiEH) en de Stimuleringsregeling Warmte (SRW). Deze subsidies zijn bedoeld om het aanschaf van duurzame verwarmingsoplossingen voor eigenaren van woningen financieel aantrekkelijker te maken.

Daarnaast zijn er ook mogelijkheden voor leningen met gunstige voorwaarden, zoals de Duurzame Verwarmingssubsidie (DVS) en de Milieubelastingvrijstelling voor Warmtepompen. Het is raadzaam om bij een professional te informeren over de beschikbare subsidies en financieringsmogelijkheden voor een specifiek project.

Keuzerichtlijnen voor de juiste warmtepomp

De keuze van de juiste warmtepomp is afhankelijk van een aantal factoren, waaronder het budget, de isolatiegraad van de woning, de beschikbare ruimte en de persoonlijke voorkeuren. In de volgende subsecties geven we richtlijnen voor het kiezen van een hybride of grond-water warmtepomp.

1. Beschikbaar budget

Het budget is een belangrijke factor bij de keuze van een warmtepomp. Een hybride warmtepomp is de goedkoopste optie, terwijl een grond-water warmtepomp aanzienlijk duurder is. Als het budget beperkt is, is een hybride warmtepomp een aantrekkelijke keuze. Als er sprake is van een hoger budget, is een grond-water warmtepomp een duurzamere, maar kostbaardere keuze.

2. Isolatiegraad van de woning

De isolatiegraad van de woning heeft een grote invloed op de efficiëntie van een warmtepomp. Bij slechte isolatie is een hybride warmtepomp meestal de beste keuze, omdat deze de cv-ketel gebruikt als reserve. Bij goede isolatie is een grond-water warmtepomp een betere optie, omdat deze efficiënter is en minder elektriciteit verbruikt.

3. Beschikbare ruimte en grondgesteldheid

De beschikbare ruimte en de grondgesteldheid zijn belangrijke factoren bij de keuze van een grond-water warmtepomp. Als er voldoende grondoppervlak is en de grondgesteldheid gunstig is, is een grond-water warmtepomp een aantrekkelijke keuze. Als er weinig ruimte is of de grondgesteldheid niet gunstig is, is een hybride warmtepomp beter geschikt.

4. Persoonlijke voorkeuren

De persoonlijke voorkeuren van de woningeigenaar spelen ook een rol bij de keuze van een warmtepomp. Sommige eigenaren hebben bijvoorbeeld een voorkeur voor een volledig elektrische oplossing, terwijl anderen het comfort van een cv-ketel belangrijk vinden. Het is raadzaam om bij een professional advies in te winnen om te bepalen welke warmtepomp het beste past bij de eigen situatie.

5. Toekomstgerichtheid

De toekomstgerichtheid van een warmtepomp is ook een belangrijke factor. Een hybride warmtepomp is een overgangsoplossing, terwijl een grond-water warmtepomp een duurzamere, maar kostbaardere keuze is. Als de woning in de toekomst volledig gasvrij moet worden gemaakt, is een grond-water warmtepomp een betere optie. Als het de bedoeling is om de cv-ketel te behouden, is een hybride warmtepomp een aantrekkelijke keuze.

Conclusie

De keuze tussen een hybride warmtepomp en een grond-water warmtepomp hangt af van een aantal factoren, waaronder het budget, de isolatiegraad van de woning, de beschikbare ruimte en de persoonlijke voorkeuren van de woningeigenaar. Een hybride warmtepomp is een geschikte overgangsoplossing voor bestaande woningen die moeilijk volledig geïsoleerd kunnen worden, terwijl een grond-water warmtepomp een duurzamere, maar kostbaardere keuze is.

Beide systemen hebben hun eigen voordelen en nadelen, en het is belangrijk om de juiste keuze te maken op basis van de specifieke situatie van de woning. Het is raadzaam om bij een professional advies in te winnen om te bepalen welke warmtepomp het beste past bij de eigen situatie. Door de beschikbare subsidies en financieringsmogelijkheden te benutten, kan het aanschaf van een warmtepomp financieel aantrekkelijker worden gemaakt.

Bronnen

1. Dutch Energy - Hybride warmtepomp
2. Warmtepomp Gids - Warmtepompsoorten
3. Limburg Verduurzaamt - Warmtepompen
4. Duurzaamheidsvergelijker - Warmtepompkosten