Hybride warmtepomp installeren in bestaande woning: op zolder en in de praktijk

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

Het gebruik van een hybride warmtepomp wordt steeds populairder bij eigenaren van woningen die op zoek zijn naar duurzamere en energiezuinigere verwarmingssystemen. Een hybride warmtepomp combineert de efficiëntie van een elektrisch warmtepompsysteem met de flexibiliteit van een traditionele cv-ketel. Deze oplossing biedt een tussentijdse stap voor eigenaren die niet direct willen overstappen naar volledig elektrische verwarming, maar wel willen profiteren van de voordelen van warmtepomptechnologie. In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op de installatie van een hybride warmtepomp in een bestaande woning, inclusief het specifieke gebruik van de zolder als locatie voor de binnenunit. Daarnaast worden de technische aspecten, het installatieproces, de efficiëntie en de voordelen van dit type systeem besproken.

Wat is een hybride warmtepomp?

Een hybride warmtepomp bestaat uit twee componenten: een warmtepomp en een traditionele cv-ketel. Het systeem combineert elektrische warmteproductie via de warmtepomp met gasverwarming via de ketel. Deze aanpak biedt een flexibele oplossing voor woningen waar het volledig overschakelen naar elektrische verwarming niet haalbaar is.

De warmtepomp haalt warmte uit de omgeving (lucht, grond of water) en gebruikt deze om de woning te verwarmen. In het voor- en najaar is de warmtepomp meestal in staat om het grootste deel van de warmtebehoefte van de woning te dekken. In de winter, wanneer de buitentemperatuur lager is en de warmtebehoefte groter, schakelt de ketel automatisch in om het verwarmingssysteem aan te vullen. Dit zorgt voor een constante warmtevoorziening, zelfs op koude dagen.

Een hybride warmtepomp is een energiezuinige oplossing die zowel de energierekening als de CO₂-uitstoot kan verlagen. Het systeem is vooral geschikt voor woningen die niet optimaal geïsoleerd zijn of waar de overstap naar all-electric verwarming financieel of praktisch niet haalbaar is.

Locatiekeuze voor de binnenunit: op de zolder

In veel gevallen wordt de binnenunit van een hybride warmtepomp geplaatst op de zolder, in de buurt van de bestaande cv-ketel. Deze keuze is vooral logisch in bestaande woningen, waar de zolder vaak al gebruikt wordt voor het opslaan of plaatsen van verwarmingstechniek.

De zolder is een geschikte locatie vanwege de ruimte die vaak beschikbaar is. De binnenunit van een hybride warmtepomp is vergelijkbaar in grootte en bouwvorm met een traditionele cv-ketel, wat betekent dat deze gemakkelijk in een bestaande ruimte op de zolder geïntegreerd kan worden. Daarnaast is de zolder meestal goed bereikbaar voor installateurs en servicepersonen, wat het onderhoud van het systeem vergemakkelijkt.

Er is echter wel een belangrijke overweging bij deze locatiekeuze: de zolder moet voldoende isoleerbaar zijn en moet de ruimte geschikt zijn voor het plaatsen van een warmtepomp. Het is essentieel dat er voldoende afstand tussen de binnenunit en gevels of andere obstakels is om zowel een goede luchtcirculatie als een voldoende warmtewisseling te garanderen.

Daarnaast dient er rekening mee te houden dat de zolder vaak een rol speelt in het verwarmen van de rest van de woning. De binnenunit van de warmtepomp moet daarom goed verbonden zijn met het verwarmingsnetwerk van de woning, zodat de warmte efficiënt kan worden afgegeven.

Locatiekeuze voor de buitenunit

Net als de binnenunit is de locatie van de buitenunit van een hybride warmtepomp van groot belang voor de efficiëntie van het systeem. In stedelijke gebieden wordt de buitenunit vaak geplaatst op een platte dakhelling, bijvoorbeeld van een schuur of aanbouw. Dit is vaak de meest praktische oplossing, omdat de zolder in stedelijke omgevingen vaak niet voldoende ruimte biedt voor een buitenunit.

Bij de locatiekeuze voor de buitenunit zijn enkele belangrijke factoren:

Toegankelijkheid voor installatie en onderhoud
Afstand tot woning (minimale 1 meter)
Beveiliging tegen diefstal of vandalisme
Luchtstroming en omgevingstemperatuur

De buitenunit moet voldoende lucht ontvangen om efficiënt te werken. Daarom is het belangrijk dat de unit niet te dicht bij muren of andere obstakels geplaatst wordt. Ook moet er rekening mee gehouden worden dat de buitenunit geluid produceert, waardoor de locatie aan de achter- of zijkant van de woning vaak voorkeur heeft boven een locatie dichtbij de woning zelf.

In sommige gevallen kan het ook mogelijk zijn om de buitenunit op het dak van de woning te plaatsen, zeker in nieuwbouwprojecten waar het dak al voorzien is van de nodige aansluitingen en isolatie. Dit is een steeds populairder optie, omdat het visueel minder intrusief is en er minder last is van geluidsoverlast.

Aansluiting van de hybride warmtepomp in bestaande woning

Het aansluiten van een hybride warmtepomp in een bestaande woning vereist enkele belangrijke stappen. De meest essentiële aspecten zijn:

1. Beschikbare ruimte

Zowel de binnen- als de buitenunit van de warmtepomp vereisen voldoende ruimte. In bestaande woningen kan dit een beperkende factor zijn. Het is daarom belangrijk om vooraf te controleren of er op de zolder voldoende ruimte beschikbaar is voor de binnenunit en of er een geschikte locatie voor de buitenunit aanwezig is.

2. Aansluitingen en leidingwerk

Een hybride warmtepomp vereist meestal elektrische aansluitingen en leidingwerk voor het transport van de warmte naar de radiatoren of vloerverwarming. In bestaande woningen betekent dit vaak extra werk, omdat de bestaande installatie niet voorzien is voor een warmtepompsysteem. Het leidingwerk moet daarom vaak aangepast worden of aangelegd worden op de gevel.

In veel gevallen is het nodig om twee gaten in de gevel te boren voor de leidingen die de binnen- en buitenunit met elkaar verbinden. Dit moet op een zodanige manier gebeuren dat de isolatie van de gevel niet aangegrepen wordt en dat de leidingen goed geïsoleerd zijn.

3. Integratie met bestaande cv-ketel

Een hybride warmtepomp moet geïntegreerd worden met de bestaande cv-ketel. Dit betekent dat er een automatische overgangssysteem nodig is dat zorgt voor het automatisch inschakelen van de ketel als de warmtepomp niet in staat is om de volledige warmtebehoefte van de woning te dekken. In het voor- en najaar kan de warmtepomp meestal voldoende energie leveren om de woning warm te houden. In de winter is de ketel dan nodig om de verwarming aan te vullen.

Het rekenvoorbeeld uit de bron laat zien dat in een typische woning met een jaarverbruik van 1430 m³ gas, waarvan 1140 m³ voor verwarming en 290 m³ voor tapwater, een hybride warmtepomp ongeveer 2,1 kWh elektriciteit gebruikt om 1 m³ gas te besparen. Dit betekent dat eigenaren aanzienlijke besparingen kunnen realiseren op hun energierekening, vooral in combinatie met een slimme thermostaat en zonebeheer.

4. Onderhoud en service

Een hybride warmtepomp vereist regelmatig onderhoud om efficiënt te blijven functioneren. Het is daarom belangrijk dat zowel de binnen- als de buitenunit goed bereikbaar zijn voor servicepersonen. In de praktijk betekent dit dat de zolder voldoende toegankelijk moet zijn en dat de buitenunit niet te ver weg is van de woning.

Voordelen van een hybride warmtepomp in bestaande woning

Een hybride warmtepomp biedt verschillende voordelen voor eigenaren van bestaande woningen:

Energiebesparing: Een hybride warmtepomp gebruikt elektriciteit om warmte op te wekken, wat leidt tot een vermindering van het aardgasverbruik. Hierdoor kan de energierekening aanzienlijk dalen.
CO₂-reductie: Door het gebruik van elektriciteit in combinatie met gas, wordt de CO₂-uitstoot van het verwarmingssysteem verlaagd. Dit maakt het systeem een milieuvriendelijke keuze.
Flexibiliteit: Een hybride warmtepomp biedt de flexibiliteit om over te schakelen naar volledig elektrische verwarming in de toekomst, zonder dat het gehele systeem vervangen hoeft te worden.
Efficiëntie in voor- en najaar: In de zomer en herfst is de warmtepomp in staat om de volledige warmtebehoefte van de woning te dekken, wat leidt tot een lagere afhankelijkheid van het gasnet.
Compatibel met bestaande installatie: Een hybride warmtepomp kan geïntegreerd worden met een bestaande cv-ketel, wat betekent dat de woning niet volledig heruitgerust hoeft te worden.
Zonebeheer en slimme regeling: Met de juiste software en thermostaat is het mogelijk om het verwarmingssysteem te regelen per ruimte, wat leidt tot een hogere comfortniveau en een verder vermindering van energieverbruik.

Nadelen van een hybride warmtepomp

Ondanks de voordelen biedt een hybride warmtepomp ook enkele nadelen:

Hoge aanschafkosten: Een hybride warmtepomp is duurder dan een traditionele cv-ketel. De investering moet dus meegenomen worden in de beslissing om over te stappen.
Ruimtebehoefte: Zowel de binnen- als de buitenunit van een warmtepomp nemen ruimte in beslag. In bestaande woningen kan dit een beperkende factor zijn.
Elektriciteitsverbruik: Ondanks de efficiëntie van de warmtepomp, blijft er toch elektriciteit nodig om het systeem aan te drijven. In perioden met hoge energieprijzen kan dit de besparing teniet doen.
Afhankelijkheid van isolatie: De efficiëntie van een warmtepomp hangt sterk af van de isolatie van de woning. In slecht geïsoleerde woningen kan de warmtepomp minder efficiënt werken, wat leidt tot een groter gebruik van de cv-ketel.
Beperkte toepassing in wintermaanden: Tijdens de koudste perioden is de warmtepomp minder efficiënt en is het noodzakelijk om te vertrouwen op de cv-ketel. Dit betekent dat de energiebesparing in deze periode geringer is.
Installatie en aansluiting: Het aansluiten van een hybride warmtepomp in een bestaande woning vereist vaak ingrijpende werkzaamheden, zoals het boren van gaten in de gevel of het aanleggen van nieuwe leidingen.

Geothermische warmtepomp: een alternatief?

Naast de hybride warmtepomp is er ook de geothermische warmtepomp een mogelijke keuze. Dit type warmtepomp haalt warmte uit de grond en is daarom minder gevoelig voor temperatuurswisselingen in de lucht. De efficiëntie van een geothermische warmtepomp is het hele jaar door hoog, waardoor het een aantrekkelijke keuze is voor eigenaren die een duurzamer en efficiënter verwarmingssysteem zoeken.

Een nadeel van een geothermische warmtepomp is echter de hoge investering. Het systeem vereist namelijk grondboringen, die duur zijn en waarvoor voldoende ruimte beschikbaar moet zijn. In bestaande woningen kan dit vaak niet haalbaar zijn, waardoor een hybride warmtepomp een betere keuze is.

Hybride warmtepomp zonder buitenunit

Hoewel de meeste hybride warmtepompen uitgerust zijn met zowel een binnen- als een buitenunit, zijn er ook opties beschikbaar voor een warmtepomp zonder buitenunit. Deze systemen gebruiken bijvoorbeeld de ventilatielucht of energie uit de bodem om warmte op te wekken.

Een warmtepomp zonder buitenunit is vooral geschikt voor woningen waar het niet mogelijk is om een buitenunit te plaatsen. Het is echter belangrijk om te overwegen dat dit type systeem minder efficiënt kan zijn dan een systeem met een buitenunit, omdat het minder directe toegang heeft tot de omgevingstemperatuur.

Conclusie

De installatie van een hybride warmtepomp in een bestaande woning is een aantrekkelijke optie voor eigenaren die op zoek zijn naar een duurzamere en energiezuinigere verwarmingssysteem. Door de combinatie van een elektrische warmtepomp en een cv-ketel, biedt het systeem zowel efficiëntie als flexibiliteit. De zolder is een geschikte locatie voor de binnenunit, zolang er voldoende ruimte en isolatie beschikbaar zijn.

Het aansluiten van de warmtepomp vereist ingrijpende werkzaamheden, zoals het boren van gaten in de gevel en het aanleggen van leidingen. De buitenunit kan in stedelijke gebieden vaak het beste op een platte dakhelling of aan de zijkant van de woning geplaatst worden. Het is belangrijk om rekening te houden met de toegankelijkheid voor installatie en onderhoud.

Hoewel een hybride warmtepomp meerdere voordelen biedt, zoals energiebesparing en CO₂-reductie, zijn er ook nadelen zoals hoge aanschafkosten en afhankelijkheid van elektriciteit. Voor eigenaren die niet direct willen overstappen naar een volledig elektrisch verwarmingssysteem, is een hybride warmtepomp echter een uitstekende tussentijdse oplossing.