Welke warmtepomp past bij jouw situatie? Een gids voor keuze, werking en installatie

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

De overstap naar een warmtepomp is tegenwoordig voor veel huiseigenaren een logische keuze. Niet alleen draagt een warmtepomp bij aan een lagere CO₂-uitstoot en een milieuvriendelijkere verwarming, maar het kan ook leiden tot aanzienlijke besparingen op je energierekening. Echter, het kiezen van de juiste warmtepomp is niet eenvoudig. Er zijn verschillende soorten, werkingen en installatiemogelijkheden, en de keuze hangt af van jouw huidige verwarmingssysteem, isolatie, budget en persoonlijke wensen. In dit artikel geven we een overzicht van de beschikbare warmtepompen, hun voordelen, werking, en tips voor een juiste keuze en installatie.

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp is een verwarmingsinstallatie die warmte uit de omgeving (lucht, water of grond) onttrekt en gebruikt om een woning te verwarmen of warm water te maken. Deze technologie is energie-efficiënt en draagt bij aan duurzaam wonen. In tegenstelling tot traditionele gasketels, gebruikt een warmtepomp elektriciteit om warmte te genereren. Deze elektriciteit kan zelfs worden opgewekt via zonnepanelen, waardoor het systeem volledig op duurzame energie kan werken.

Er zijn twee hoofdtype warmtepompen: all-electric warmtepompen en hybride warmtepompen. Binnen deze categorieën zijn er weer verschillende soorten, zoals lucht-water, lucht-lucht, water-water en grond-water warmtepompen. De keuze hangt af van factoren zoals beschikbare ruimte, isolatiegraad, bestaande verwarming en budget.

Soorten warmtepompen

1. Lucht-water warmtepomp

De lucht-water warmtepomp is de meest populaire keuze in Nederland. Deze warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en gebruikt deze om water in de verwarmingsinstallatie op te warmen. Het systeem bestaat uit een buitenunit, die de warmte uit de lucht onttrekt, en een binnenunit, die de warmte verspreidt via de verwarming. Lucht-water warmtepompen zijn geschikt voor woningen met bestaande radiatoren of vloerverwarming, mits die wel zijn aangepast aan lage temperatuur.

Een nadeel van deze warmtepomp is dat de efficiëntie kan dalen bij zeer koude buitentemperaturen. Daarom zijn hybride varianten – waarbij een cv-ketel als reserve werkt – een populaire optie in koudere klimaten.

2. Water-water warmtepomp

De water-water warmtepomp haalt warmte uit grondwater. Het systeem bestaat uit een pomp die het grondwater uit een put haalt en dit naar de warmtepomp stuurt. De warmte wordt opgenomen en vervolgens gebruikt voor de verwarming. Het opgewarmde water wordt vervolgens teruggepompt naar een retourput. Dit type warmtepomp is efficiënt, maar vereist dat er voldoende grondwater beschikbaar is in de buurt van de woning. De installatie is complex en vereist grondboringen, wat de kosten verhoogt.

3. Grond-water warmtepomp

De grond-water warmtepomp onttrekt warmte uit de bodem via buizen die in de grond zijn aangelegd. Deze buizen zijn gevuld met een vloeistof die warmte opneemt en transporteert naar de warmtepomp. Dit type warmtepomp is zeer efficiënt, vooral in goed geïsoleerde woningen. De installatie vereist wel aardewerk, wat het kostprijsverloop aanzienlijk verhoogt.

4. Lucht-lucht warmtepomp

De lucht-lucht warmtepomp onttrekt warmte uit de buitenlucht en verspreidt deze via luchtstroom in het huis. Deze warmtepomp is vooral geschikt voor woningen met een mechanisch ventilatiesysteem, omdat de warmte hiermee direct kan worden gebruikt om vers lucht te verwarmen. Het is een efficiënte oplossing voor het warmteverlies via ventilatie, maar het is minder geschikt voor het verwarmen van de hele woning.

5. Ventilatiewarmtepomp

Een ventilatiewarmtepomp onttrekt warmte uit de afgevoerde binnenlucht van het huis en gebruikt deze om verse lucht of water te verwarmen. Deze warmtepomp is meestal gekoppeld aan een mechanisch ventilatiesysteem en is efficiënt in gebouwen met hoge ventilatiebehoefte.

6. Monoblock- en split-systemen

Daarnaast zijn er ook verschillende installatiesystemen:

Monoblock-systeem: Deze systemen hebben meestal alleen een buitenunit en geen aparte binnenunit. De warmte wordt via leidingen met water verspreid in het huis. Ze zijn eenvoudiger te installeren, maar minder efficiënt bij koud weer.
Split-systeem: Deze systemen bestaan uit een binnen- en een buitenunit. De meest voorkomende variant is het single-split-systeem, met één binnen- en één buitenunit. Dit is efficiënt en geschikt voor veel huizen.
Multi-split-systeem: Hierbij zijn meerdere binnenunits gekoppeld aan één buitenunit. Dit is handig in grotere woningen of bij meerdere ruimtes.

Kies all-electric of hybride?

1. All-electric warmtepomp

Een all-electric warmtepomp werkt volledig op elektriciteit. Het is de keuze voor wie volledig van het gas af wil. Deze warmtepomp is geschikt voor goed geïsoleerde woningen, omdat ze efficiënter werken bij lage temperaturen. In combinatie met zonnepanelen kan een all-electric warmtepomp volledig op duurzame energie werken.

2. Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp werkt samen met een cv-ketel. Het combineert elektriciteit en gas om het huis te verwarmen. Deze oplossing is handig in koudere klimaten of bij huizen met minder goede isolatie, waar de warmtepomp op extreem koude dagen niet voldoende warmte kan leveren. De cv-ketel kan dan bijspringen.

Factoren bij de keuze van een warmtepomp

1. Huidige verwarmingssysteem

Je bestaande verwarmingssysteem speelt een grote rol bij de keuze van een warmtepomp. Als je bijvoorbeeld een cv-ketel hebt die nog goed functioneert, is een hybride warmtepomp een aantrekkelijke optie. Je hoeft dan geen volledig nieuw systeem aan te schaffen, en je kunt profiteren van de bestaande infrastructuur.

2. Vloerverwarming of lage temperatuur radiatoren

Warmtepompen werken het efficiëntst bij lage temperatuur. Daarom zijn ze bijzonder geschikt voor woningen met vloerverwarming of lage temperatuur radiatoren. Deze systemen kunnen warmte op een efficiëntere manier verspreiden dan standaard radiatoren.

3. Isolatie

De isolatie van je woning heeft een grote invloed op de efficiëntie van een warmtepomp. In goed geïsoleerde huizen werkt een warmtepomp het beste, omdat er minder energie nodig is om de gewenste temperatuur te behouden. In slecht geïsoleerde huizen is een all-electric warmtepomp minder efficiënt, en kan een hybride variant een betere keuze zijn.

4. Budget

De aanschaf van een warmtepomp is een aanzienlijke investering. De kosten variëren afhankelijk van het type warmtepomp, de installatie en het benodigde vermogen. Een lucht-water warmtepomp is meestal goedkoper in aanschaf en installatie dan een grond-water warmtepomp, die complexere grondboringen vereist.

Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met subsidies. In Nederland zijn er verschillende subsidies beschikbaar voor warmtepompen, waaronder de Eco-Check en de Energiebesparingssubsidie. Deze subsidies zijn echter vaak alleen beschikbaar als de warmtepomp door een erkende installateur is geïnstalleerd.

5. Gebruik van warm water

Als je huis regelmatig veel warm water gebruikt, bijvoorbeeld voor douchen, moet je kijken of de warmtepomp ook in staat is om warm water te genereren. Sommige warmtepompen zijn ontworpen om zowel verwarming als warm water te leveren, terwijl andere alleen voor verwarming zijn bedoeld.

Installatie van een warmtepomp

De installatie van een warmtepomp is vakwerk en moet door een ervaren installateur worden uitgevoerd. Het is niet aan te raden om dit zelf te doen, ook als je ervaring hebt met verwarmingsinstallaties. De installatie moet voldoen aan de lokale voorschriften en wordt meestal aan het einde van het project getest om ervoor te zorgen dat alles werkt zoals verwacht.

Bij de aanschaf is het verstandig om meerdere offertes te vergelijken. Iedere installateur werkt namelijk anders, en de prijs en de kwaliteit van de installatie kunnen sterk variëren. Het is verstandig om minstens drie offertes in te vragen om een goede vergelijking te maken.

Daarnaast is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de installateur erkend is bij de relevante organisaties, zoals de Nederlandse Vereniging van Verwarmingsinstallateurs (NVV). Dit garandeert dat de installateur ervaring heeft met warmtepompen en voldoet aan de kwaliteitseisen.

Voordelen van warmtepompen

Er zijn verschillende voordelen aan het kiezen van een warmtepomp voor verwarming:

Milieuvriendelijk: Een warmtepomp haalt tot 80% van de benodigde energie uit de omgeving, wat betekent dat de CO₂-uitstoot aanzienlijk lager is dan bij traditionele verwarmingssystemen.
Minder CO₂-uitstoot: In vergelijking met een condenserende gasketel, een gewone gasketel en een stookolieketel, is de CO₂-uitstoot met een warmtepomp ongeveer 30%, 40% en 50% lager.
Goedkoop in gebruik: Hoewel de aanschafprijs hoog kan zijn, is het energieverbruik van een warmtepomp lager dan bij traditionele verwarmingssystemen. De terugverdientijd is daarom aanzienlijk.
Veilig: Er is geen risico op CO-vergiftiging of schoorsteenbrand, wat het gebruik van een warmtepomp veiliger maakt dan gasketels.

Conclusie

Het kiezen van een warmtepomp is een belangrijke beslissing die invloed heeft op het comfort, de energieprestaties en de duurzaamheid van jouw woning. Er zijn verschillende soorten warmtepompen beschikbaar, en de keuze hangt af van factoren zoals je huidige verwarmingssysteem, isolatiegraad, budget en persoonlijke wensen. Het is belangrijk om goed te informeren en meerdere offertes in te vragen bij ervaren installateurs. Ook moet je rekening houden met subsidies en de mogelijkheid om je warmtepomp te combineren met zonnepanelen voor volledig groene verwarming. Een warmtepomp is een investering die op lange termijn kan uitbetalen, zowel qua energiekosten als qua milieuvriendelijkheid.