Hybride warmtepomp met ventilatie: werking, soorten en aandachtspunten voor woningeigenaren

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Een hybride warmtepomp met ventilatie biedt een duurzame en efficiënte oplossing voor het verwarmen van woningen en het opwekken van warm tapwater. Deze systemen combineren een warmtepomp met een traditionele cv-ketel, waardoor er op energiebesparende wijze kan worden geheaterd, ook in koude winters. Bovendien maakt het gebruik van ventilatielucht het mogelijk om warmte te recupereren die anders verloren zou gaan, waardoor het energieverbruik verder wordt verminderd.

In dit artikel bespreken we de werking van een hybride warmtepomp met ventilatie, de verschillende soorten systemen die op de markt beschikbaar zijn, de voordelen en nadelen, aandachtspunten bij de installatie en de rol van ventilatie in het algehele duurzaamheidsbeleid van een woning. Het doel is om woningeigenaren, bouwprofessionals en duurzaamheidsenthousiasten een gedetailleerde en feitelijke uitleg te bieden, zodat ze een geïnformeerd besluit kunnen nemen over de aanschaf en installatie van dergelijke systemen.

Wat is een hybride warmtepomp met ventilatie?

Een hybride warmtepomp met ventilatie is een systeem dat warmte haalt uit zowel de ventilatielucht als de buitenlucht en deze gebruikt om een woning te verwarmen en warm tapwater te genereren. Het systeem is hybride van aard omdat het wordt aangevuld door een conventionele cv-ketel, die op aardgas werkt. Deze ketel springt in bij piekmomenten of wanneer de warmtepomp niet voldoende warmte kan onttrekken, bijvoorbeeld in extreem koude weersomstandigheden.

De integratie van ventilatie in het systeem betekent dat de warmtepomp ook de warmte uit de afgezogen lucht kan gebruiken. Dit is een efficiënte manier om energie te besparen, omdat de warmte die normaal via ventilatie verloren zou gaan, nu wordt hergebruikt. Hierdoor kan het energieverbruik van het CV-systeem worden verlaagd met 25% tot 50% ten opzichte van een systeem zonder warmterecuperatie.

De meeste hybride warmtepompen met ventilatie zijn ontworpen om aan te sluiten op het bestaande ventilatiesysteem van een woning. Daardoor is het mogelijk om de systemen in bestaande woningen aan te brengen zonder dat er grote bouwprojecten nodig zijn.

Werking van een hybride warmtepomp met ventilatie

De kern van een hybride warmtepomp met ventilatie is de warmtewisselaar. Deze component haalt warmte uit de ventilatielucht of de buitenlucht en verwerkt deze via een proces van compressie en verdamping tot bruikbare warmte voor verwarming en tapwater.

Het proces verloopt als volgt:

Warmteonttrekking: De ventilatielucht of buitenlucht wordt doorgevoerd naar de warmtewisselaar. De warmte uit deze lucht wordt overgedragen aan een koudemiddel, dat in gasvorm wordt omgezet.
Compressie: Het gasvormige koudemiddel wordt door een compressor onder hoge druk gezet. Hierdoor stijgt de temperatuur van het koudemiddel aanzienlijk.
Condensatie: Het hete gas wordt afgegeven in een condensor, waar het opnieuw verandert in vloeistof. Tijdens dit proces wordt de warmte afgegeven aan het water in het verwarmingssysteem of de boiler voor warm tapwater.
Expansie: Het koudemiddel wordt ontdekt, wat ervoor zorgt dat het opnieuw in gasvorm kan treden en het proces opnieuw kan beginnen.

Als de warmtepomp niet voldoende warmte kan onttrekken, bijvoorbeeld in koude weersomstandigheden, springt de cv-ketel in om aanvullende warmte te genereren. Dit zorgt ervoor dat het verwarmingssysteem continu werkt, ook op de koudste dagen van het jaar.

Soorten hybride warmtepompen met ventilatie

Er zijn drie voornaamste typen hybride warmtepompen met ventilatie die op de markt beschikbaar zijn:

1. Hybride warmtepomp met alleen een buitenunit

Deze variant haalt warmte uitsluitend uit de buitenlucht. Het systeem bestaat uit een buitenunit die warmte onttrekt aan de omgeving en deze via een warmtewisselaar leidt naar het verwarmingssysteem. Omdat de warmtepomp alleen buitenlucht gebruikt, heeft het niet genoeg capaciteit om ook het sanitair water te verwarmen. Daarom wordt het warm tapwater door de cv-ketel geleverd.

De cv-ketel werkt ook mee bij het verwarmen van de woning, met name wanneer de temperatuur onder nul zit. In dergelijke gevallen kan de warmtepomp geen warmte meer onttrekken uit de buitenlucht en moet het gasverwarmingsysteem het overnemen.

2. Hybride warmtepomp met alleen een binnenunit

Bij deze versie maakt de warmtepomp gebruik van de warmte uit de ventilatielucht die uit de woning wordt afgevoerd. Het systeem is aangesloten op een bestaand ventilatiesysteem, waardoor warmte uit de afgezogen lucht wordt opgevangen en gebruikt voor verwarming en tapwater. Deze aanpak is vooral efficiënt in goed geïsoleerde huizen, waarbij ventilatie een belangrijke bron van warmteverlies is.

Het systeem is ook verbonden met een cv-ketel, die bijspringt wanneer de warmtepomp niet voldoende warmte kan onttrekken, bijvoorbeeld wanneer de ventilatie niet voldoende warme lucht levert.

3. Combinatiesysteem (binnen- en buitenunit)

Dit systeem biedt de meeste flexibiliteit, omdat het zowel warmte uit de ventilatielucht als uit de buitenlucht kan onttrekken. Hierdoor is het mogelijk om zowel de woning als het sanitair water te verwarmen. De combinatie van binnen- en buitenunit maakt het systeem geschikt voor een brede range van woningen, inclusief zowel goed geïsoleerde als minder efficiënte bouwen.

Omdat het systeem dubbel zorgt voor warmteinwinning, is het rendement vaak het hoogst. Bovendien is het systeem aangesloten op een cv-ketel, die als back-up dient wanneer de warmtepomp niet voldoende warmte kan leveren.

Voordelen van een hybride warmtepomp met ventilatie

Het gebruik van een hybride warmtepomp met ventilatie biedt verschillende voordelen die van belang zijn voor zowel woningeigenaren als professionals in de bouwsector:

Energiebesparing: Het recyclen van warmte via ventilatie leidt tot energiebesparingen van tot wel 30%. Dit heeft een positieve invloed op het energieverbruik en dus op de energierekening.
Verbeterd energielabel: Door het gebruik van een hybride warmtepomp met ventilatie kan het energielabel van een woning worden verbeterd. Dit is niet alleen gunstig voor de milieuimpact, maar ook voor de waarde van de woning op de markt.
Duurzame verwarming: Hoewel het systeem nog steeds aardgas gebruikt via de cv-ketel, is de overgang naar een hybride systeem een stap in de richting van een volledig elektrisch verwarmingsysteem. Op de lange termijn is het mogelijk om volledig af te stappen van gas en uitsluitend op elektriciteit te verhuizen.
Toepasbaar in bestaande woningen: Het meeste van de beschikbare hybride systemen is compatibel met bestaande ventilatiesystemen en cv-ketels. Hierdoor is de overgang naar een hybride systeem vaak mogelijk zonder ingrijpende verbouwprojecten.
Langere levensduur van de cv-ketel: Omdat de cv-ketel minder vaak in werking hoeft te treden, vermindert het slijtage en verlengt de levensduur van het apparaat. Dit leidt tot lagere onderhoudskosten en een betere investeringsrendement.

Aandachtspunten bij de installatie

Hoewel een hybride warmtepomp met ventilatie veel voordelen biedt, zijn er ook een aantal belangrijke aandachtspunten die vooraf duidelijk moeten zijn:

1. Niet geschikt voor balansventilatie

Een hybride warmtepomp met ventilatie is niet geschikt voor woningen met balansventilatie. Bij balansventilatie wordt warmte al hergebruikt uit de afgezogen lucht om de binnenlucht op te warmen. Een hybride warmtepomp zou dit proces dupliceren, wat niet nodig is en juist leidt tot inefficiëntie.

Daarom is het belangrijk om te controleren of de woning al een balansventilatiesysteem heeft. Als dit het geval is, is een hybride warmtepomp met ventilatie niet de beste keuze. In zulke gevallen kan een lucht-water warmtepomp zonder ventilatieintegratie een betere oplossing zijn.

2. Overventilatie vermijden

Overventilatie is een veelvoorkomend probleem dat kan leiden tot hogere energiekosten en minder comfort. Bij overventilatie stroomt er meer lucht door het systeem dan nodig is, wat leidt tot extra energieconsumptie en onnodige opwarming van koude lucht. Dit heeft een negatief effect op de efficiëntie van de warmtepomp.

Om dit te voorkomen, is het belangrijk dat het ventilatiesysteem goed is afgesteld en dat de ventilatieopening niet groter is dan nodig. De installateur moet zorgvuldig toezien dat de ventilatiecapaciteit past bij de warmtebehoefte van de woning.

3. Correcte grootte van de warmtepomp

De grootte van de warmtepomp moet afgestemd zijn op de warmtebehoefte van de woning. Een te kleine warmtepomp kan het verwarmingssysteem niet voldoende ondersteunen, wat leidt tot onvoldoende verwarming en een hogere afhankelijkheid van de cv-ketel. Een te grote warmtepomp daarentegen kan inefficiënt werken, omdat het vaak aan- en uit schakelt, wat de levensduur van het apparaat verkort.

Daarom is het belangrijk om een warmtepomp te kiezen die op maat is gemaakt voor de woning. Dit vereist een professionele woningscan om de exacte warmtebehoefte te bepalen.

4. All-electric-ready systeem overwegen

Als woningeigenaren van plan zijn om op termijn volledig over te stappen naar een elektrische verwarming, kan het verstandig zijn om een all-electric-ready hybride warmtepomp te kiezen. Deze systemen zijn ontworpen om op termijn volledig zonder cv-ketel te werken, wanneer de infrastructuur en energieopwekking dat toestaan.

De aanschafkosten van een all-electric-ready systeem zijn vaak hoger, maar op de lange termijn kunnen de besparingen op de energierekening deze kosten grotendeels compenseren.

5. Levertijd en planning

De huidige markt voor warmtepompen wordt gekenmerkt door lange levertijden, vooral vanwege wereldwijde voorraadproblemen en chipgebrek. Voor een hybride warmtepomp kan de levertijd zo’n 10 tot 12 maanden bedragen. Daarom is het verstandig om vroeg te beginnen met de planning en een adviesbezoek in te plannen bij een erkende specialist. Zo kan de warmtepomp direct worden besteld en de installatie alvast worden ingepland.

De rol van ventilatie in duurzame verwarming

Ventilatie speelt een cruciale rol in het functioneren van een hybride warmtepomp. Zonder voldoende frisse lucht kan de warmtepomp niet optimaal werken, omdat de warmtebron (de ventilatielucht) niet beschikbaar is. Bovendien kan onvoldoende ventilatie leiden tot vochtproblemen, die het rendement van het systeem negatief beïnvloeden en schimmelvorming kunnen bevorderen.

In goed geïsoleerde huizen is balansventilatie met warmteterugwinning een ideale oplossing. Dit systeem zorgt ervoor dat er efficiënt geventileerd wordt zonder verlies van warmte of comfort. Het is daarom verstandig om een woning met balansventilatie voor te zien wanneer het energielabel wordt verbeterd of bij renovatieprojecten.

Ventilatie is niet alleen belangrijk voor de efficiëntie van de warmtepomp, maar ook voor het welzijn van de bewoners. Voldoende frisse lucht draagt bij aan een gezonde inwendige lucht en vermindert het risico op luchtverontreiniging en vochtproblemen.

Samenwerking met zonnepanelen en batterijen

Een hybride warmtepomp met ventilatie kan nog efficiënter worden gemaakt door het te combineren met zonnepanelen en een thuisbatterij. Dit zorgt ervoor dat de elektriciteit die nodig is voor de warmtepomp wordt opgewekt op het dak van de woning, wat het afhankelijkheid van energieleveranciers vermindert.

Zonnepanelen genereren elektriciteit gedurende de dag, maar de warmtepomp werkt vooral in de avond en nacht. Een thuisbatterij helpt hierbij om de opgewekte energie op te slaan en op het juiste moment te gebruiken. Hierdoor wordt de energieopwekking en -gebruik optimaal afgestemd, wat leidt tot lagere energiekosten en een lagere CO₂-uitstoot.

De combinatie van warmtepomp, zonnepanelen en batterij is dus een slimme investering voor woningeigenaren die duurzaam willen wonen. Het creëert een zelfvoorzienend systeem dat minder afhankelijk is van het energienet en aanzienlijk bijdraagt aan de energieefficiëntie van de woning.

Conclusie

Een hybride warmtepomp met ventilatie biedt een duurzame, efficiënte en toepasbare oplossing voor het verwarmen van woningen. Door gebruik te maken van warmte uit ventilatielucht of buitenlucht, kan het energieverbruik aanzienlijk worden verlaagd, wat resulteert in lagere energiekosten en een beter energielabel voor de woning.

Er zijn drie hoofdtypen hybride warmtepompen met ventilatie beschikbaar: systemen met alleen een buitenunit, systemen met alleen een binnenunit en combinatiesystemen. Elke optie heeft zijn eigen voordelen en nadelen, afhankelijk van de structuur en ventilatiecapaciteit van de woning.

Bij de aanschaf en installatie van een hybride warmtepomp zijn verschillende aandachtspunten belangrijk. Denk aan de geschiktheid van de woning (bijvoorbeeld balansventilatie vermijden), het vermijden van overventilatie, de juiste grootte van de warmtepomp en de eventuele overgang naar een all-electric-ready systeem. Daarnaast is het verstandig om rekening te houden met de huidige levertijden en te beginnen met een adviesbezoek bij een erkende specialist.

Ventilatie is niet alleen belangrijk voor de efficiëntie van de warmtepomp, maar ook voor het welzijn van de bewoners en de luchtkwaliteit binnen de woning. In combinatie met zonnepanelen en een batterij kan de hybride warmtepomp nog duurzamer worden, waardoor de woning een bijdrage levert aan de duurzaamheidsdoelen van het land.

Voor woningeigenaren die op zoek zijn naar een duurzame verwarmingsoplossing is een hybride warmtepomp met ventilatie een verstandige investering. Het biedt een stevige stap in de richting van een volledig elektrisch verwarmingsysteem en helpt bij het verlagen van het energieverbruik en de CO₂-uitstoot.