Optimalisatie van Installatieruimte voor Warmtepompsystemen in Nieuwbouw en Renovatieprojecten

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De transitie naar duurzame energie in het woningbouw- en renovatievak brengt met zich mee dat steeds meer aandacht gaat naar het efficiënt inzetten van warmtepompsystemen. Deze systemen zijn niet alleen een duurzame oplossing om woningen te verwarmen, maar ook een technische uitdaging in termen van ruimtelijke inpassing en optimalisatie van installatieruimte. In de praktijk blijkt dat het correct inpassen van warmtepompinstallaties van groot belang is voor de efficiëntie, het comfort en de onderhoudbaarheid van het systeem.

Deze artikelen worden vooral beïnvloed door het gebruik van modulaire systemen, zoals de Vitocell Modular 100-V en 100-E van Viessmann, en de praktijkervaringen van installateurs en projectontwikkelaars zoals Jack Bakker van ENWA Installatieservice Noord en SV Nieuwleusen. Deze projecten tonen aan dat het combineren van warmwaterboilers, buffervaten en warmtepompen niet alleen technisch haalbaar is, maar ook ruimtelijk efficiënt.

In deze artikel wordt een diepgaande analyse gedaan van de mogelijkheden en uitdagingen rondom de installatieruimte voor warmtepompsystemen. Het artikel richt zich op technische kenmerken van modulaire systemen, ruimtelijke optimalisatie, praktische voorbeelden uit de realiteit en regelgeving die van invloed is op de installatie van airco- en warmtepompunits.

Modulaire Systemen: Vitocell Modular 100-V en 100-E

Een van de meest interessante ontwikkelingen in de warmtepompsector is het gebruik van modulaire systemen zoals de Vitocell Modular 100-V en 100-E van Viessmann. Deze systemen zijn ontworpen om flexibel in te passen in verschillende situaties, zowel in nieuwbouw als in renovatieprojecten.

Technische Specificaties

De Vitocell 100-V CVWC is een warmwaterboiler met een capaciteit van 200, 250 of 300 liter. De boiler is ontworpen voor sanitair warm water en kan gecombineerd worden met een bovengeplaatst buffervat voor verwarmingswater. Deze combinatie vormt een modulaire oplossing die slechts 0,5 m² grondoppervlakte in beslag neemt, wat het ideaal maakt voor ruimtebeperkte situaties.

De Vitocell 100-E MSCA is het buffervat voor verwarmingswater, met een capaciteit van 50 of 75 liter. Het is 360° draaibaar, wat de inpassing in verschillende ruimtes vergemakkelijkt. De 75-liter versie bevat extra aansluitingen voor hybride toepassingen met een tweede warmtebron.

Voordelen van Modulariteit

Modulariteit biedt meerdere voordelen:

Flexibiliteit in aanpassing: Afhankelijk van het type woning en de vereisten, kunnen verschillende combinaties van boiler en buffer worden samengesteld.
Ruimtebesparing: De modulaire opstelling bespaart grondoppervlakte en is geschikt voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten.
Efficiëntie en comfort: Door het combineren van boiler en buffer in één systeem, kan het warmtepompsysteem efficiënter werken en comfortabeler worden afgesteld.

Deze systemen zijn zowel geschikt voor verwarmings- als koeltoepassingen, wat ze robuust maakt voor diverse klimatologische en gebruikerssituaties.

Praktijkvoorbeelden van Installatieruimte Optimalisatie

In de praktijk blijkt dat de installatieruimte voor warmtepompsystemen niet alleen afhankelijk is van de fysieke afmetingen van de apparatuur, maar ook van de manier waarop deze in de woning of bouw is ingebed.

Voorbeeld 1: Woonboerderij in Zuidhorn (Groningen)

Jack Bakker, eigenaar van ENWA Installatieservice Noord, heeft een warmtepompsysteem geïnstalleerd in een aardgasloze woonboerderij in Zuidhorn. In dit project was het doel om het huishouden volledig op elektriciteit te laten draaien, inclusief de verwarming en het warmwater.

De installatie bestond uit een all-electric Bosch 5800i Tower. Hierbij was de buitenunit geplaatst naast de voordeur en de binnenunit in het thuiskantoor van de bewoner. Het kiezen van deze locatie was niet alleen esthetisch gunstig, maar ook functioneel, omdat de binnenunit in de buurt van de vloerverwarmingsverdeler stond. Dit zorgde voor optimale efficiëntie van het systeem.

Voorbeeld 2: SV Nieuwleusen – Kleedkamers

Bij het renovatieproject van de kleedkamers bij SV Nieuwleusen was de eis om volledig van aardgas af te zijn. Er is gekozen voor een Enevator Air Premium (AWHP 60) lucht/water warmtepomp. Het systeem bestond uit meerdere onderdelen:

2 x AWHP60 warmtepompen
2 x 1500 liter tapwater vaten
2 x 500 liter CV vaten
2 x DRE Plus naverwarmers
Een schakelkast

Deze componenten zijn verdeeld over twee identieke systemen, die samen voorzien in 4000 liter warm water van 38 graden en 30 kW CV-uitvoer. Het systeem was geplaatst in twee ruimtes, waarbij de installatieruimte zorgvuldig werd geoptimaliseerd om zowel het warmwater als de CV te kunnen leveren.

Afgifte en Installatie van Warmtepompen in Ruimtebeperkte Situaties

Het plaatsen van een warmtepomp in ruimtebeperkte situaties vereist een zorgvuldige analyse van de beschikbare ruimte, de toegang voor onderhoud en de elektrische infrastructuur. In beide voorbeelden is het duidelijk dat de installatieruimte niet alleen fysiek moet voldoen aan de afmetingen van de apparatuur, maar ook technisch aan de vereisten van het systeem.

Belang van Locatiekeuze

De locatie van de binnen- en buitenunits heeft een directe invloed op de efficiëntie van het systeem. De buitenunit moet op een plek staan waar er voldoende luchtcirculatie is en waar de geluidemissie voor de omgeving aanvaardbaar is. De binnenunit moet in de buurt van de verwarmingsverdeler staan om verliezen in de leidingen te minimaliseren.

Aansluitingen en Elektriciteitsbehoefte

In de praktijk is het ook belangrijk om rekening te houden met de elektrische aansluiting. De warmtepomp en eventuele naverwarmers moeten goed aangesloten zijn op het elektriciteitsnet. In het voorbeeld van SV Nieuwleusen was de naverwarmer een DRE Plus, die het warmwater verder opwarmt tot boven de 60 graden, wat nodig is voor de circulatie in het systeem.

Technische Aansluitingen en Hybride Systemen

Bij de installatie van een warmtepompsysteem is het vaak nodig om meerdere aansluitingen te maken, zowel voor het warmwater als voor de verwarming. Deze aansluitingen moeten goed geïsoleerd en toegankelijk zijn voor onderhoud.

In de Vitocell Modular systemen is er speciale aandacht voor hybride toepassingen. De 75-liter buffer is uitgerust met extra aansluitingen om een tweede warmtebron, zoals een elektrische weerstand of een zonneboiler, aan te sluiten. Dit maakt het mogelijk om het systeem flexibel in te passen in situaties waar de warmtepomp niet voldoende warmte kan leveren, bijvoorbeeld in piekuren of in koud weer.

Regels en Vereisten bij Installatie van Warmtepompen

Ondanks de voordelen van warmtepompen zijn er regelgeving en vereisten die moeten worden opgevolgd bij installatie. Deze regelgeving kan per gemeente variëren, maar er zijn ook landelijke richtlijnen die gelden.

Verplichte Vergunningen

Volgens de Woningwet wordt de buitenunit van een airco of warmtepomp beschouwd als een onderdeel van het bouwwerk. Daardoor is in veel gevallen een omgevingsvergunning nodig. Echter, in sommige gemeenten is er een soepeler beleid waarbij alleen een melding nodig is, mits bepaalde voorwaarden zijn vervuld.

Aandacht voor Geluid en Esthetiek

Geluidsemissie is een ander belangrijk aspect. De buitenunit moet geplaatst worden op een locatie waar het geluidsniveau binnen de wettelijke grenzen ligt. Ook de esthetiek is een factor, zoals blijkt uit het voorbeeld in Zuidhorn, waar de binnenunit in het thuiskantoor geplaatst is en als een esthetisch element wordt gezien door de bewoner.

Onderhoud en Service

Een warmtepompsysteem vereist regelmatig onderhoud om optimaal te functioneren. De installatieruimte moet daarom ook toegankelijk zijn voor service en inspectie. In de praktijk blijkt dat het kiezen van de juiste locatie en de juiste aansluitingen een grote invloed heeft op de eenvoud van het onderhoud.

Serviceverlening

Installateurs zoals Jack Bakker benadrukken de waarde van service en voorlichting. Volgens hem is het niet alleen belangrijk om de installatie goed te ontwerpen en te uitvoeren, maar ook om de klant goed te informeren over de werking van het systeem en de noodzaak van regelmatig onderhoud. Monitoring op afstand kan hierbij ook een rol spelen, zoals in het project in Zuidhorn.

Toekomstige Tendensen en Duurzaamheid

De toekomst van warmtepompinstallaties ligt in de combinatie van duurzame energieopwekking en efficiënter gebruik van installatieruimte. In het voorbeeld van de woonboerderij in Zuidhorn is sprake van plannen om PV-panelen te installeren, waarmee het systeem volledig duurzaam wordt aangedreven. Dit toont aan dat warmtepompen niet alleen een technische maar ook een ecologische oplossing kunnen zijn.

Klimaatvriendelijke Opties

Projecten zoals die van SV Nieuwleusen tonen dat het mogelijk is om sportaccommodaties en culturele gebouwen klimaatvriendelijk te maken zonder in te boeten aan comfort of efficiëntie. Door het gebruik van warmtepompen en hybride systemen kan het energieverbruik sterk worden verminderd.

Conclusie

De installatieruimte voor warmtepompsystemen speelt een cruciale rol in de efficiëntie, comfort en onderhoudbaarheid van het systeem. Modulaire systemen zoals de Vitocell Modular 100-V en 100-E bieden een flexibele en ruimtebesparende oplossing die zich goed leent voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten.

In de praktijk blijkt dat het kiezen van de juiste locatie voor binnen- en buitenunits, het aanleggen van voldoende aansluitingen en het zorgen voor toegankelijkheid voor onderhoud van groot belang is voor de prestaties van het systeem. Bovendien is het belangrijk om rekening te houden met regelgeving en esthetische aspecten, zoals in de projecten van Jack Bakker en SV Nieuwleusen.

De toekomstige richting van warmtepompinstallaties ligt in de combinatie van duurzame energiebronnen en efficiënte technologie. Door het optimaliseren van installatieruimte en het toepassen van moderne warmtepompoplossingen kan het woningbouw- en renovatievak een belangrijke bijdrage leveren aan de energietransitie.

Bronnen

installatieruimte