Het duinhuis van Jort Kelder: Een ecologische uitdaging in balans

Published by Redactie on juli 5, 2025 | Category kelder

Het duinhuis van Jort Kelder op Terschelling staat bekend als een uniek voorbeeld van duurzame architectuur en ecologische voetafdruk. De woning, ontworpen door architect Marc Koehler, is een bewijs dat een woonruimte niet alleen functioneel moet zijn, maar ook moet bijdragen aan de bescherming van de natuur. Het huis is gecreëerd in een gebied met strenge bouwregels, waarin het bouwen binnen het broedseizoen van de duinvogels niet mag plaatsvinden. Dit maakt het ontwerp van het duinhuis tot een uitdaging, die niet alleen technisch, maar ook ecologisch en architecturaal goed is opgelost.

Een duurzame uitdaging

De bouw van het duinhuis op Terschelling was een complexe zaak, aangezien de locatie middenin een beschermde natuur ligt. De opdrachtgevers wilden genieten van de prachtige omgeving, maar beseften tegelijkertijd dat bouwprojecten ook een aanslag op de natuur vormen. Hierom koos men voor een architect met ervaring in duurzame woningen, namelijk Marc Koehler. Zijn oplossingen leidden tot een ecologische voetafdruk die tot een ‘vingerafdruk’ kon worden teruggespannen.

Koehler koos voor een oplossing waarbij het huis deels onder de grond is gebouwd. Dit zorgt ervoor dat het zichtbare volume van het huis beperkt blijft, en tegelijkertijd een goede isolatie mogelijk maakt. Het huis is opgetrokken in hout, wat voordelen heeft qua biologische afbreekbaarheid en hoge isolatiewaarde. Daarnaast is het lage gewicht van het hout een voordeel bij het transport naar de locatie, die beperkt bereikbaar is. Door te werken met een prefab systeem, dat op het vasteland voorgezaagd is, kon het huis als een bouwpakket met de boot naar het eiland vervoerd worden.

Een open ruimte met vele functies

Het duinhuis is geïnspireerd op een wandeling door de omgeving, waarbij de bewoners afwisselend over heuveltoppen en door de besloten ruimte van een duinpan lopen. Dit idee is vertaald naar een tiental vloeren, waarin ruimte is voor drie slaapkamers, een entree, zitkamer, eetkamer, keuken, speelruimte, werkplek en lounge. De vloeren zijn als splitlevels aaneengeschakeld tot een spiraalvormige plattegrond rond de centrale open haard. Dit maakt het mogelijk dat elke ruimte een eigen sfeer heeft, zowel voor de twee gezinnen als de volwassenen en kinderen.

De centrale open haard is het hart van het huis, en de ruimtes zijn zo opgezet dat het gevoel van openheid en lichtheid groter is dan de oppervlakte van 138 vierkante meter. De ruimte is opgedeeld in splitlevels die als een trap omhoog spiralen, waardoor het gevoel van groei en beweging ontstaat. Dit ontwerp zorgt ervoor dat de bewoners vanuit verschillende ruimtes een ander uitzicht hebben, wat het gevoel van verbinding met de natuur versterkt.

Ecologische materialen en kleurenpalet

De keuze voor materialen en kleuren in het interieur van het duinhuis is grotendeels afgeleid van het landschap. De ruwe, antracietkleurige kelderwanden van in het werk gestort beton ademen de sfeer van de basalten dijklichamen. Voor de leefruimten liet de architect, bij wijze van experiment, zandkleurig pigment aan het beton toevoegen, wat het materiaal warmer maakt en de relatie tussen binnen en buiten versterkt. In de afwerking en stoffering van wanden en meubels kom je zowel het grijs en wit van de zee tegen als het geelgroen van het gras en het bruin van de struiken en heesters.

De houtconstructie, onafgewerkt in het zicht gelaten, en de gewalste staalplaten waarmee het rookkanaal van de haard bekleed is, geven het huis iets ruigs. Voor de gevels koos Koehler western red cedar, een houtsoort die door oxidatie vergrijst, bij vochtig weer bijna zwart oogt en in de zon juist goud kleurt – net als het helmgras rond het huis. Dit zorgt voor een uniek uiterlijk dat past bij de omgeving en tegelijkertijd visueel aantrekkelijk is.

Duurzame energie en isolatie

De woning is volledig op zon- en windenergie aangesloten, met zonnepanelen die het huisje voorzien van de benodigde elektriciteit. De isolatie is goed, wat leidt tot een laag energieverbruik. Er is geen centrale verwarming aanwezig, alleen de houtkachel is voldoende. Dit maakt het huis zeer energiezuinig en past bij de ecologische visie van de opdrachtgevers.

De ventilatie wordt geregeld met behulp van roosters en te openen ramen. Dit zorgt voor een goede luchtcirculatie zonder extra energie te gebruiken. Bovendien is het systeem van installaties zodanig gekozen dat het een beperkte investering vergt en eenvoudig te onderhouden is. Dit maakt het huis geschikt voor langdurige bewoning en past bij de doelstellingen van duurzaamheid.

Een unieke locatie met uitzicht

Het huis is gelegen in de duinen aan de kust van Terschelling, wat een prachtig uitzicht biedt. De locatie is zodanig dat het huis niet opvalt in de omgeving, maar tegelijkertijd genoeg ruimte biedt om de natuur te ervaren. De verdiepingshoge puien aan de voorzijde bieden een vrije blik op de duinen, terwijl het dakoverstek zorgt voor de gewenste privacy. Op andere plekken kun je, als een vogelaar, liggend op je buik, door de horizontale vensters – voorzien van brises-soleil – naar buiten gluren.

De lage ligging van het huis maakt het mogelijk om vanuit het souterrain licht binnen te laten via hoge ramen. Dit zorgt voor een lichtgevoel en een verbinding met de buitenruimte. De centrale open haard is ook een blikvanger, die zowel functioneel als esthetisch van belang is.

Een ecologische toekomst

De woning van Jort Kelder op Terschelling is een voorbeeld van hoe ecologische bouw en architectuur kunnen samenkomen. Het huis past zich aan de natuur aan, en maakt gebruik van duurzame materialen en energiebronnen. De bouw is gedaan in overleg met de lokale autoriteiten, wat zorgt voor een goed ontwerp dat past bij de beschermde natuur.

De woning is een bewijs dat ecologische bouw niet alleen mogelijk is, maar ook een aantrekkelijke keuze is voor mensen die willen genieten van de natuur zonder hun voetafdruk te vergroten. Het huis is niet alleen functioneel, maar ook esthetisch en ecologisch een voorbeeld dat kan worden gevolgd door andere bouwprojecten.

Conclusie

Het duinhuis van Jort Kelder op Terschelling is een uniek en ecologisch voorbeeld van architectuur. Het ontwerp past zich aan de natuur aan, maakt gebruik van duurzame materialen en energiebronnen, en is in overleg met de lokale autoriteiten gebouwd. De woning biedt niet alleen een prachtig uitzicht, maar ook een functionele ruimte waarin de bewoners zich kunnen ontspannen en genieten van de natuur. Het is een bewijs dat ecologische bouw niet alleen mogelijk is, maar ook een aantrekkelijke keuze is voor mensen die willen genieten van de natuur zonder hun voetafdruk te vergroten.