Is een warmtepomp goedkoper dan een CV-ketel? Een kostenefficiëntie-analyse

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

De keuze tussen een warmtepomp en een CV-ketel is voor veel huiseigenaren een belangrijke beslissing. Zowel het budget, de duurzaamheid, als het energieverbruik spelen hier een rol. In dit artikel worden de kosten en efficiëntie van beide systemen vergeleken, op basis van technische gegevens, subsidies, en energiebeleid. De focus ligt op de vraag of een warmtepomp in de praktijk goedkoper is dan een CV-ketel, en onder welke omstandigheden dit het geval is.

Inleiding

De verwarming van een huis is een van de grootste energiekosten voor huishoudens. Traditioneel wordt hierbij gebruikgemaakt van een CV-ketel die aardgas verbrandt om warmte te genereren. In recente jaren is de warmtepomp echter steeds meer in opkomst als een duurzamere en energie-efficiëntere alternatieve oplossing. De vraag die vaak rijst bij huiseigenaren is: is een warmtepomp goedkoper dan een CV-ketel?

Deze vraag kan niet simpel beantwoord worden met ja of nee. Het hangt af van verschillende factoren, zoals de efficiëntie van het systeem (gemeten in COP en SCOP), de elektriciteits- en gasprijzen, eventuele subsidies, en of het systeem wordt gecombineerd met zonnepanelen of een hybride opzet. In de volgende secties wordt deze vraag in detail uitgelegd, op basis van feiten en gegevens uit betrouwbare bronnen.

Wat bepaalt de kostenefficiëntie van een warmtepomp?

Een warmtepomp werkt op basis van het opwekken van warmte uit de omgeving (lucht, grond of water) en gebruikt elektriciteit om dit proces te ondersteunen. Het rendement van een warmtepomp wordt voornamelijk gemeten aan de hand van twee parameters: de COP (Coefficient of Performance) en de SCOP (Seasonal Coefficient of Performance).

COP geeft aan hoeveel warmte een warmtepomp produceert per kWh elektriciteit die het verbruikt. Een COP van 3 betekent dat voor elke kWh elektriciteit er 3 kWh warmte wordt opgewekt.
SCOP is een gewogen gemiddelde over het hele jaar en geeft een realistischer beeld van het energieverbruik en rendement in praktijkomstandigheden.

Volgens bronnen is een COP van meer dan 2,83 nodig om een warmtepomp goedkoper te maken dan een CV-ketel op gas. In de praktijk zien we echter dat moderne warmtepompen een SCOP van 5,2 of hoger behalen, wat aantoont dat het rendement in de meeste gevallen ruim boven deze drempel ligt. Dit betekent dat in veel situaties een warmtepomp inderdaad goedkoper is dan gasverwarming, vooral wanneer elektriciteit relatief goedkoper is of zelf opgewekt wordt via zonnepanelen.

Invloed van zonnepanelen

Een warmtepomp die gecombineerd wordt met zonnepanelen, verlaagt de energiekosten nog verder. Zelf opgewekte elektriciteit is namelijk goedkoper dan aansluiting op het elektriciteitsnet. Wanneer een huis voldoende zonnepanelen heeft om het grootste deel van de elektriciteitsbehoefte van de warmtepomp te dekken, wordt de retour op investering (ROI) gunstiger. Dit maakt de warmtepomp niet alleen duurzamer, maar ook financieel aantrekkelijker.

De kosten van een CV-ketel

Een CV-ketel is traditioneel goedkoper in aankoop dan een warmtepomp. Volgens de beschikbare informatie is de aanschafprijs van een CV-ketel lager, waardoor het voor huishoudens met een beperkt budget een aantrekkelijkere optie is. De installatie van een CV-ketel is bovendien vaak sneller en minder ingrijpend dan bij een warmtepomp, wat de kosten verder beperkt.

Een nadeel van een CV-ketel is echter het gebruik van aardgas, een fossiele brandstof die relatief duur is en een negatieve impact heeft op het milieu. De gasprijzen zijn in de afgelopen jaren sterk gestegen, wat de jaarlijkse kosten van een CV-ketel aanzienlijk heeft doen stijgen. Daarnaast zijn er regelgevingen in ontwikkeling die beperken of uitsluiten dat CV-ketels in de toekomst nog verplicht kunnen worden.

Subsidies en financiële stimulansen

Een belangrijke factor bij het vergelijken van de kosten van warmtepompen en CV-ketels is het beschikbare subsidiebeleid. In Nederland is er de Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE), een regeling van de Rijksoverheid die het gebruik van duurzame energie onder particulieren stimuleert. Deze subsidie is beschikbaar voor het installeren van een warmtepomp, waardoor de initieel hoge investering voor huiseigenaren aantrekkelijker wordt.

De CV-ketel is momenteel niet onderdeel van deze subsidieruimte. In de huidige context is het dus financieel gunstiger om te investeren in een warmtepomp, zeker wanneer subsidies worden meegenomen in de kostenschatting.

Kostenvergelijking: warmtepomp versus CV-ketel

De keuze tussen een warmtepomp en een CV-ketel hangt dus niet alleen af van de aanschafkosten, maar ook van het energieverbruik, de elektriciteits- en gasprijzen, subsidies, en eventuele combinaties zoals zonnepanelen of hybride systemen.

Aanschafkosten

CV-ketel: Lijkt goedkoper bij aanschaf en installatie. Volgens de bronnen is dit systeem momenteel nog steeds populair bij huiseigenaren met beperkte budgetten.
Warmtepomp: Is in de aanschaf aanzienlijk duurder. Zowel de warmtepomp zelf als de benodigde installatie en eventuele aanpassingen van het huis (zoals isolatie of nieuwbouw) verhogen de kosten.

Operationele kosten

CV-ketel: De operationele kosten zijn afhankelijk van de gasprijzen. In de afgelopen jaren zijn deze kosten aanzienlijk gestegen, wat het rendement van een CV-ketel negatief beïnvloedt.
Warmtepomp: De operationele kosten hangen af van de elektriciteitsprijs en het COP/SCOP-niveau. Een warmtepomp met een SCOP van 5,2 is in de meeste gevallen efficiënter dan een CV-ketel, vooral wanneer elektriciteit goedkoper is dan gas. Bij gebruik van zonnepanelen daalt de kostenbasis nog verder.

Levensduur en onderhoud

CV-ketel: De levensduur van een CV-ketel ligt meestal tussen de 10 en 15 jaar. Onderhoud is regelmatig nodig, maar de kosten zijn relatief laag.
Warmtepomp: Een warmtepomp heeft een langere levensduur, gemiddeld tussen de 15 en 20 jaar. Bij goede onderhoud wordt deze levensduur soms zelfs uitgebreid tot 30 jaar. Onderhoud is ook belangrijk, maar minder frequent dan bij een CV-ketel.

Duurzaamheid en milieu

CV-ketel: Verbruikt aardgas, wat bijdraagt aan CO₂-uitstoot. De overheid stimuleert de afbouw van gasgebruik in de woningbouw, wat de toekomst van CV-ketels onzeker maakt.
Warmtepomp: Emissievrij bij gebruik van groene elektriciteit. Zelfs wanneer elektriciteit afkomstig is van het reguliere net, is de CO₂-uitstoot lager dan bij een CV-ketel. Het gebruik van zonnepanelen verlaagt de milieuimpact verder.

Subsidies

CV-ketel: Niet onderdeel van de ISDE-subsidie. Er zijn geen directe stimulansen voor het installeren van een CV-ketel.
Warmtepomp: Is wél onderdeel van de ISDE-subsidie. Dit maakt de investering in een warmtepomp financieel aantrekkelijker, vooral in combinatie met zonnepanelen.

Hybride warmtepompen: een tussentijdse oplossing

Voor huiseigenaren die niet meteen volledig willen afschakelen van gas is een hybride warmtepomp een interessante optie. Dit type werkt samen met de bestaande CV-ketel: de warmtepomp verzorgt het grootste deel van de verwarming, terwijl de CV-ketel alleen ingaat op koude dagen of voor warm water. De hybride warmtepomp verlaagt zo het gasverbruik aanzienlijk, zonder dat het huis volledig moet worden aangepast.

Voor bestaande woningen met een redelijke isolatie is dit vaak een verstandige tussenstap. De investering is lager dan bij een volledig elektrische warmtepomp, en de installatie is minder ingrijpend. Daarnaast is de hybride warmtepomp ook aansluitbaar op subsidies, wat de kostendaling verder versterkt.

Voordelen van een hybride warmtepomp

Minder gasverbruik: Bij een hybride warmtepomp wordt het gasverbruik gemiddeld met 50% verlaagd.
Lagere investering: De aanschafprijs is lager dan die van een volledig elektrische warmtepomp.
Minder ingrijpende installatie: De bestaande CV-ketel kan blijven staan en is alleen nodig bij koude weersomstandigheden.
Subsidies beschikbaar: Onderdeel van de ISDE-regeling, wat de aanschafkosten verder verlaagt.

Nadelen van een hybride warmtepomp

Niet volledig emissievrij: Omdat er nog een CV-ketel is, blijft er gasverbruik bestaan, ook al is het beperkt.
Aanschafkosten: Hoewel lager dan bij een volledige warmtepomp, is een hybride warmtepomp nog steeds duurder dan een CV-ketel.
Ruimtebehoefte: Zowel een binnen- als buitenunit is nodig, wat ruimte in en rond het huis in beslag neemt.

De invloed van isolatie en bouwjaar

De efficiëntie van een warmtepomp hangt ook af van de isolatie van het huis. Een goed geïsoleerd huis verbruikt minder warmte, wat het rendement van de warmtepomp verbetert. In oude, slecht geïsoleerde woningen kan het rendement van een warmtepomp dus lager zijn, wat de kosten per kWh warmte verhogen.

Daarnaast speelt het bouwjaar een rol in de keuze tussen warmtepomp en CV-ketel. In nieuwbouw is een warmtepomp vaak de enige optie, omdat het gebruik van gas wordt beperkt. In bestaande woningen is het vaak mogelijk om tijdelijk te blijven werken met een CV-ketel, maar de tendens is duidelijk om steeds meer huishoudens over te hevelen naar duurzamere oplossingen zoals warmtepompen.

Energieverbruik: warmtepomp versus CV-ketel

Bij het vergelijken van het energieverbruik van een warmtepomp en een CV-ketel is het belangrijk om rekening te houden met de efficiëntie van het systeem, de prijs van elektriciteit en gas, en eventuele zelfopwekking via zonnepanelen.

Elektriciteit versus gas

Elektriciteit is momenteel goedkoper dan gas. Volgens de gegevens uit de bronnen is het verbruik van een warmtepomp dus in veel gevallen goedkoper dan het verbruik van een CV-ketel, zelfs bij hogere elektriciteitskosten. Het rendement van een warmtepomp (gemeten in SCOP) is daarbij een bepalende factor.

Zelfopwekking via zonnepanelen

Een warmtepomp die gecombineerd wordt met zonnepanelen is nog efficiënter. Zelf opgewekte elektriciteit verlaagt de elektriciteitskosten, wat het rendement van de warmtepomp verder verbetert. In combinatie met een warmtepomp met een SCOP van 5,2 is dit een duurzame en financieel gunstige oplossing.

Gasverbruik bij CV-ketel

Een CV-ketel verbruikt aardgas, dat relatief duur is. In de afgelopen jaren zijn gasprijzen aanzienlijk gestegen, wat de operationele kosten van een CV-ketel verder verhogen. De toekomst van gas is onzeker, omdat het gebruik van fossiele brandstoffen in de woningbouw wordt beperkt. Hierdoor is de CV-ketel financieel en duurzaam gezien minder aantrekkelijk.

Conclusie

De vraag of een warmtepomp goedkoper is dan een CV-ketel kan niet eenduidig worden beantwoord, maar er zijn duidelijke trends en gegevens die aangeven dat een warmtepomp in de meeste gevallen efficiënter en goedkoper is. Deze conclusie is gebaseerd op het COP- en SCOP-niveau, subsidies, elektriciteits- en gasprijzen, en de combinatie met duurzame opwekking zoals zonnepanelen.

In de praktijk is een warmtepomp met een SCOP van 5,2 goedkoper dan een CV-ketel, zeker wanneer elektriciteit goedkoper is dan gas. De hoge aanschafkosten worden verlaagd door subsidies zoals de ISDE-regeling. Bovendien is een warmtepomp duurzamer, wat in lijn is met het beleid van de overheid om de woningbouw duurzaam te maken.

Voor huiseigenaren die niet meteen volledig willen afschakelen van gas is een hybride warmtepomp een tussentijdse oplossing. Deze verlaagt het gasverbruik aanzienlijk, terwijl de investering lager is dan bij een volledig elektrische warmtepomp.

De toekomst van verwarmingssystemen in Nederland wijst duidelijk naar warmtepompen. Vanaf 2026 zijn warmtepompen verplicht in nieuwbouw, en de overheid stimuleert de afbouw van gasgebruik. Voor bestaande woningen is het nu de tijd om over te schakelen naar duurzamere oplossingen.