Jaren vijftig-huis volledig van het gas af met warmtepomp en airco: ervaringen en praktische toepassingen

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Sinds 2020 is de overgang van gas naar alternatieve verwarmingsoplossingen in Nederland op gang gekomen. Zowel omwille van de hoge gasprijzen als vanwege duurzaamheidsdoelstellingen zoeken veel huiseigenaren naar alternatieve verwarmingsmethoden. Eén van de opkomende trends is het gebruik van airco's — of lucht/lucht-warmtepompen — als verwarmingsbron. In dit artikel wordt ingegaan op hoe dit in de praktijk werkt, met concrete voorbeelden uit jaren vijftig-woningen. De nadruk ligt op de ervaringen van huiseigenaren die hun huis volledig van het gas af zijn gegaan met een combinatie van warmtepompsystemen en airco’s. De voordelen, technische uitdagingen, kosten en mogelijke uitbreidingen worden besproken op basis van gegevens uit diverse praktijkcases.

De technologie: airco’s en warmtepompen als verwarmingsoplossing

Wat is een lucht/lucht-warmtepomp?

Een lucht/lucht-warmtepomp — ook wel een airco genoemd — is een verwarmings- en koelsysteem dat warmte uit de buitenlucht opneemt en deze gebruikt om ruimtes te verwarmen of te verkoelen. Het principe is vergelijkbaar met dat van een warmtepomp, maar in tegenstelling tot een lucht/water-warmtepomp, levert een lucht/lucht-warmtepomp direct warme lucht in de kamer, zonder het gebruik van vloerverwarming of warmwaterbereiding.

In de praktijk worden airco’s vaak als koelsysteem geïnstalleerd, maar de meeste moderne modellen kunnen ook verwarmen. De COP (Coefficient of Performance) — het rendement van het systeem — is een belangrijk maatstaf. COP-waarden variëren vanaf 4 tot zelfs 5,6, wat betekent dat het systeem 4 tot 5,6 keer zo veel warmte levert als het elektriciteitsverbruik.

Vervanging van radiatoren

Een van de voordelen van het gebruik van airco’s is dat ze radiatoren kunnen vervangen. In de praktijk is het meestal eenvoudiger om bestaande radiatoren weg te nemen en airco’s aan de muur te monteren. Dit brengt niet alleen ruimte terug, maar ook een modernere uitstraling in het interieur.

Chemicus en fysicus Robert Meier, bijvoorbeeld, heeft in zijn jaren vijftig-woning drie split-airco’s geïnstalleerd en alle radiatoren laten verwijderen. Hij rapporteerde direct een verbetering in comfort en een gasreduktie van ongeveer 10 procent, wat in zijn geval ongeveer 100 euro per jaar besparing opleverde. Hoewel de investering rond de 600 euro lag, was de return on investment (ROI) na enkele jaren behaald.

Hybride toepassing

Een hybride oplossing is in sommige gevallen interessant, waarbij airco’s worden gecombineerd met andere verwarmingsmethoden. Bijvoorbeeld in een woning zonder vloerverwarming of met minder goede isolatie kan het verstandig zijn om in de koudste perioden een hybride aanpak te kiezen, waarbij een warmtepomp wordt gecombineerd met een bestaande cv-ketel.

Een voorbeeld hiervan is het huis van Evert Raaijen in Harderwijk. Hij heeft zijn gasaansluiting volledig gesloten door vier eenvoudige split-airco’s te installeren. Deze oplossing is volgens hem toepasbaar in vrijwel elk huis, vooral bij woningen met een relatief kleine oppervlakte of waar het elektriciteitsverbruik goed te beheren is via zonnepanelen.

Voordelen van airco’s in jaren vijftig-woningen

In jaren vijftig-woningen zijn airco’s een aantrekkelijke oplossing voor het volledig van het gas af gaan. Deze huizen zijn vaak niet voorzien van vloerverwarming en hebben een minder geïsoleerd bouwvolume. Airco’s zijn flexibel, modulair en eenvoudig te installeren zonder ingrijpende bouwwerkzaamheden. Bovendien is het rendement aanzienlijk hoger dan bij een HR-CV-ketel, wat leidt tot lage energiekosten en een snelle ROI.

Een praktijkcase van Evert Raaijen laat zien dat het verbruik van 3.500 m³ aardgas per jaar volledig kan verdwijnen door vier airco’s te installeren. Volgens Raaijen is dit een goedkope en modulaire oplossing die in vrijwel ieder huis toepasbaar is.

Toepassing in Scandinavië

Een inspiratiebron voor Nederlanders die overwegen om hun huis te verwarmen met airco’s is Scandinavië, waar lucht/lucht-warmtepompen standaard zijn. In Noorwegen is 50 procent van de woningen uitgerust met een warmtepomp, waarbij in de meeste gevallen sprake is van een lucht/lucht-systeem. Dit is interessant omdat Scandinavië koude winters kent, en toch blijken deze systemen goed te functioneren. Volgens Raaijen is het in Scandinavië gebruikelijk om airco’s te gebruiken voor verwarming in winters, wat ook in Nederland mogelijk is.

Kosten en ROI

Het kostenplaatje is cruciaal bij het overwegen van een overgang naar airco’s. In een van de praktijkcases uit de bronnen is de totale investering voor warmtepompinstallatie en aanpassingen ongeveer 19.000 euro. Deze investering omvat zowel de aanschaf van de airco’s als eventuele aanpassingen aan het elektriciteitsnet en aanvullende energiebronnen zoals zonnepanelen.

In de praktijk blijkt het rendement van airco’s aanzienlijk, waardoor de ROI meestal binnen enkele jaren behaald wordt. Dit geldt vooral wanneer het huis goed geïsoleerd is en het elektriciteitsverbruik wordt gedeeltelijk gedekt door zonnepanelen.

Combinatie met zonnepanelen

Het combineren van airco’s met zonnepanelen is een efficiënte manier om het elektriciteitsverbruik te verlagen. In de praktijkcase van Colin, bijvoorbeeld, zijn zes zonnepanelen geïnstalleerd om het elektriciteitsverbruik te verlagen. Daarnaast is er een aparte warmtepomp-boiler geplaatst voor warm water, zodat het hele huis kan worden ontkoppeld van het gasnet.

Verwarming in koudere weersomstandigheden

Een veel voorkomende zorg bij het overwegen van een overgang naar airco’s is of deze systemen voldoende verwarming leveren in koude winters. In Scandinavië — waar de winters extremer zijn dan in Nederland — zijn airco’s succesvol in gebruik, wat suggereert dat ze in Nederland ook goed functioneren.

Evert Raaijen meldt dat zijn jaren 69-woning goed wordt verwarmd door vier airco’s, ook in winterperiodes. Volgens hem is het rendement van de airco’s in koude weersomstandigheden toch aanzienlijk, waardoor het comfort binnen niet ligt onder de verwachtingen.

Gebruik van slimme thermostaten en temperatuurzones

Een slimme thermostaat is een waardevolle aanvulling bij het gebruik van airco’s. Door de temperatuur in verschillende zones van het huis te regelen, kan het elektriciteitsverbruik worden beheerst en het comfort worden verbeterd. In de praktijkcase van de familie Smits is een energietrainer betrokken geweest bij het inrichten van het verwarmings- en koelsysteem, wat heeft geleid tot een efficiënter gebruik van de airco’s.

Conclusie

De overgang van gas naar airco’s is in jaren vijftig-woningen een realistische en voordelige oplossing. Door gebruik te maken van lucht/lucht-warmtepompen — ook wel airco’s genoemd — kunnen huiseigenaren hun woning volledig van het gas af gaan zonder inkomstenverlies of comfortverlies. De voordelen zijn onder andere het hoge rendement, de eenvoud van installatie, de modulaire toepassing en de mogelijkheid om het elektriciteitsverbruik te verlagen door zonnepanelen te combineren.

In de praktijk blijkt dat het rendement van airco’s aanzienlijk is — COP-waarden variëren tussen 4 en 5,6 — wat leidt tot snelle ROI en lage energiekosten. In combinatie met slimme thermostaten en temperatuurzones is het mogelijk om het comfort binnen te maximaliseren, terwijl het elektriciteitsverbruik minimaal blijft.

Hoewel het gebruik van airco’s als verwarmingsbron nog niet standaard is in Nederland, is er voldoende bewijs uit praktijkcases dat het een betrouwbare en duurzame oplossing is voor jaren vijftig-woningen. In Scandinavië is het gebruik al jaren standaard, wat aantoont dat deze technologie in Nederland ook goed toepasbaar is.

Voor huiseigenaren die overwegen om hun huis volledig van het gas af te gaan, is het installeren van airco’s een aantrekkelijke optie. Het is niet alleen duurzaam, maar ook kostenefficiënt, met een snelle terugverdientijd en een verhoogd comfortniveau.