CV-ketel combineren met warmtepomp: de praktijk in Nederland

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

De transitie naar duurzame energie in Nederland brengt opnieuw een ommekeer in de verwarmingssector met zich mee. Traditionele CV-ketels op gas worden almaar minder interessant, zowel vanwege het klimaatbeleid als de stijgende gasprijzen. De warmtepomp, die warmte uit de lucht, grond of water haalt, biedt een duurzame alternatief. Maar voor veel eigenaren van oudere woningen is het combineren van een CV-ketel met een warmtepomp een logische, stapsgewijze overgang. Dit artikel legt uit hoe zo’n hybride systeem werkt, waarom het een interessante optie kan zijn, en welke factoren je als eigenaar dient te overwegen.

Wat is een hybride warmtepomp?

Een hybride warmtepomp is een systeem dat bestaat uit een warmtepomp in combinatie met een traditionele CV-ketel. Dit type systeem werkt automatisch: op basis van de buitentemperatuur en de warmtevraag in het huis schakelt het systeem tussen de warmtepomp en de CV-ketel. De warmtepomp is de primaire bron van verwarming en warm tapwater, terwijl de CV-ketel bijdraagt bij extreme koudte of als de warmtepomp niet voldoende warmte kan leveren. Deze combinatie biedt een balans tussen duurzaamheid, kostenefficiëntie en thermisch comfort.

In oudere woningen, waar de isolatie vaak minder goed is en het verwarmingssysteem is ontworpen voor hogere temperatuurverschillen, is een hybride warmtepomp een realistische en efficiënte oplossing. Het vermijdt de noodzaak om direct volledig over te stappen op een all-electric warmtepomp, wat in sommige gevallen technisch of financieel minder haalbaar is.

Hoe werkt een hybride warmtepomp?

Bij een hybride warmtepomp is de CV-ketel nog steeds actief, maar de warmtepomp neemt de hoofdrol op. De ketel fungeert als back-up en zorgt voor warm tapwater. In normale omstandigheden is de warmtepomp verantwoordelijk voor de ruimteverwarming. Als de buitentemperatuur onder een bepaalde drempel komt – bijvoorbeeld 0 of 5 graden Celsius – schakelt het systeem automatisch over naar de CV-ketel. Dit zorgt ervoor dat de verwarming niet tekortschiet bij extreem koude weersomstandigheden.

Een belangrijk voordeel van dit systeem is dat het het gasverbruik aanzienlijk kan verlagen. Een hybride warmtepomp gebruikt 60% minder gas dan een traditionele CV-ketel, waardoor het een stappenplan is op weg naar een volledig elektrische verwarming. Daarnaast genereert het systeem minder CO₂-uitstoot, omdat het een deel van de verwarming uit duurzame bronnen haalt.

Voordelen van een hybride warmtepomp

Er zijn meerdere voordelen aan het combineren van een CV-ketel met een warmtepomp, die vooral relevant zijn voor eigenaren van oudere woningen:

1. Minder afhankelijkheid van gas

Een hybride warmtepomp vermindert het gasgebruik aanzienlijk. Dit is vooral gunstig in tijden van stijgende energieprijzen en onzekerheden op de energiemarkt. Het systeem zorgt voor een stapsgewijze afhankelijkheidsvermindering van fossiele brandstoffen.

2. Een stappenplan naar duurzaamheid

Het combineren van een warmtepomp met een CV-ketel is een realistische en kostenefficiënte manier om langzaam over te stappen naar volledig elektrische verwarming. Het vermijdt het nodige om direct het bestaande verwarmingssysteem volledig te vernieuwen, wat in sommige gevallen technisch of financieel niet haalbaar is.

3. Minder CO₂-uitstoot

Het gebruik van een warmtepomp zorgt voor een aanzienlijke reductie van CO₂-uitstoot vergeleken met een traditionele CV-ketel. Bij een hybride systeem is de CO₂-uitstoot met 30% tot 65% lager. Dit maakt het een aantrekkelijke optie voor eigenaren die willen bijdragen aan het klimaatbeleid van Nederland.

4. Duurzame warmte op eenvoudige manier

Een warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht of de grond. Het is een technologie die al jaren op de markt is, en die steeds efficiënter wordt. In combinatie met een CV-ketel biedt het een duurzame en betrouwbare oplossing voor de verwarming van oude huizen.

5. Financiële voordelen

Hoewel de aankoop en installatie van een warmtepomp kostbaarder is dan een traditionele CV-ketel, zijn er financiële voordelen. In 2025 is de Energiebespaarlening nog geldig voor combinaties van een nieuwe HR-ketel en een hybride warmtepomp. Bovendien levert het systeem energiebesparing op aan de hand van de verminderde stookolie- of gasverbruik. In de toekomst, wanneer steeds meer stroom uit duurzame bronnen komt, nemen deze voordelen verder toe.

Nadelen van een hybride warmtepomp

Hoewel een hybride warmtepomp veel voordelen biedt, zijn er ook beperkingen die je als eigenaar moet overwegen.

1. Stroomverbruik

Een warmtepomp is afhankelijk van elektriciteit. Hoewel het systeem efficiënt is (1 kWh stroom levert 3 tot 5 kWh warmte), leidt het toch tot een toename van het stroomverbruik. Dit is een belangrijk punt om in te berekenen bij de kostenschatting van het systeem. Als je op dit moment geen duurzame energiebron gebruikt, kan dit het voordeel van CO₂-reductie verkleinen.

2. Geen subsidies voor HR-ketels

Vanaf 2025 is het niet langer mogelijk om subsidies of de Energiebespaarlening te krijgen voor een HR-ketel. Wel is er een uitzondering als de HR-ketel wordt geïnstalleerd in combinatie met een (hybride) warmtepomp. Dit maakt het belangrijk om duidelijk te plannen of een hybride systeem het meest rendabel is voor jouw woning.

3. Thermische renovatie vereist

Een hybride warmtepomp is niet automatisch de oplossing voor elk oud huis. In veel gevallen is een grondige thermische renovatie nodig om warmteverlies te beperken. Dit omvat onder andere het isoleren van muren, daken, ramen en de eventuele aanpassing van het verwarmingssysteem. Zo’n renovatie kan kostbaar zijn, en in sommige gevallen is het beter om tijdelijk een HR-ketel te behouden.

4. Technische beperkingen

In oude huizen met een hoogtemperatuur verwarmingssysteem (zoals traditionele radiatoren) is een warmtepomp minder efficiënt dan in huizen met vloerverwarming. Warmtepompen werken het beste bij lage temperatuur systemen, waarbij de warmte langzaam wordt afgegeven. In oudere woningen kan dit betekenen dat je extra kosten hebt aan het vernieuwen van het verwarmingssysteem.

5. Elektrische verwarmingselementen

Een warmtepomp bevat elektrische verwarmingselementen, die het meest energie-intensief zijn. Deze worden pas actief bij extreem koude temperaturen (onder de -12 of -15 °C). In de meeste gevallen is dit een klein deel van het jaar, maar het is een factor die je moet weten als je stroomverbruik en kosten wilt begrijpen.

Welke warmtepomp past bij jouw woning?

Het kiezen van de juiste warmtepomp is cruciaal voor de prestaties en efficiëntie van het systeem. Er zijn drie hoofdtypen warmtepompen die geschikt zijn om een CV-ketel te combineren: de lucht-water warmtepomp, de geothermische warmtepomp en de hybride warmtepomp.

1. Lucht-water warmtepomp

De lucht-water warmtepomp is het meest gebruikte type in Nederland. Het haalt warmte uit de buitenlucht en zet die om in warm water voor ruimteverwarming en warm tapwater. Het is goedkoper dan een geothermische warmtepomp, maar minder efficiënt bij lage buitentemperaturen. De meeste modellen zijn geschikt voor combinatie met een CV-ketel.

2. Geothermische warmtepomp

Een geothermische warmtepomp haalt warmte uit de grond, via boringen. Het heeft het hoogste rendement omdat de grond temperatuur het hele jaar door relatief stabiel is. Het voordeel is dat het systeem minder afhankelijk is van weersomstandigheden. De nadeel is dat het systeem duurder is en meer ruimte vereist in de tuin.

3. Hybride warmtepomp

De hybride warmtepomp is de ideale oplossing voor eigenaren van oudere woningen. Het combineert de voordelen van een warmtepomp met die van een CV-ketel. Het systeem gebruikt de warmtepomp als primaire bron van verwarming en schakelt over naar de CV-ketel bij extreme koudte. Het biedt een stappenplan naar duurzaamheid en vermijdt de noodzaak om direct volledig over te stappen op elektrische verwarming.

Wat zijn de belangrijkste overwegingen vooraf?

Voorafgaand aan de installatie van een hybride warmtepomp zijn er een aantal belangrijke overwegingen die je als eigenaar moet maken. Deze bepalen niet alleen de efficiëntie van het systeem, maar ook de kosten en de duurzaamheid van de investering.

1. Warmteverlies bepalen

Het bepalen van het warmteverlies van jouw woning is een essentiële stap. Dit geeft een duidelijk beeld van hoeveel warmte het huis verliest en wat het verbruik van de warmtepomp zal zijn. In oudere woningen kan het warmteverlies aanzienlijk zijn, wat betekent dat de warmtepomp meer moet werken om het thermisch comfort te behouden.

2. Verwarmingssysteem beoordelen

Het verwarmingssysteem van een oud huis is vaak ontworpen voor hogere temperatuurverschillen dan een warmtepomp kan leveren. Dit betekent dat het systeem minder efficiënt werkt. In sommige gevallen is het noodzakelijk om het verwarmingssysteem aan te passen, bijvoorbeeld door vloerverwarming in te bouwen of traditionele radiatoren te vervangen door plaatradiatoren.

3. Isolatie verbeteren

Een warmtepomp werkt het efficiëntst in een goed geïsoleerd huis. Hoewel het combineren van een warmtepomp met een CV-ketel een oplossing biedt voor huizen met minder goede isolatie, is het toch aangewezen om de isolatie zo ver mogelijk te verbeteren. Dit beperkt het warmteverlies en vermindert het stroomverbruik van de warmtepomp.

4. Financiële planning maken

De aankoop en installatie van een warmtepomp is kostbaar. Het is daarom belangrijk om een realistische financiële planning te maken. Overweeg of je de Energiebespaarlening kunt gebruiken, of of het beter is om tijdelijk een HR-ketel te behouden. Een warmtepomp is een investering op de lange termijn, maar het rendement hangt af van factoren als het stroomtarief, de CO₂-reductie en de thermische renovatie.

5. Advies van een professional inwinnen

Het installeren van een warmtepomp is een complexe aangelegenheid. Het is belangrijk om het advies van een ervaren installateur in te winnen. Een professional kan je helpen om de juiste warmtepomp te kiezen, de efficiëntie te berekenen en eventuele technische beperkingen te overwegen.

Wat is COP en waarom is het belangrijk?

Een belangrijke maatstaf bij warmtepompen is de COP (Coefficient of Performance). Deze geeft aan hoe efficiënt een warmtepomp werkt. De COP is gedefinieerd als het verhouding tussen de hoeveelheid warmte die wordt opgewarmd en de hoeveelheid elektriciteit die het systeem verbruikt. Bijvoorbeeld: een COP van 4 betekent dat de warmtepomp 4 kWh warmte levert per 1 kWh elektriciteit.

In oude huizen met een hoogtemperatuur verwarmingssysteem is de COP vaak lager dan in huizen met vloerverwarming. Dit komt doordat warmtepompen het efficiëntst werken bij lage temperatuur systemen. In sommige gevallen is het daarom noodzakelijk om het verwarmingssysteem aan te passen om de COP te verbeteren.

Conclusie

Het combineren van een CV-ketel met een warmtepomp is een realistische en duurzame oplossing voor eigenaren van oudere woningen. Het biedt een stappenplan op weg naar volledig elektrische verwarming en vermindert het gasverbruik en de CO₂-uitstoot. Het is echter belangrijk om een grondige thermische renovatie te overwegen, het verwarmingssysteem te beoordelen en de financiële planning te maken. De keuze van de juiste warmtepomp en het advies van een ervaren installateur zijn cruciaal voor de efficiëntie en duurzaamheid van het systeem.

Hoewel een hybride warmtepomp geen directe oplossing biedt voor alle problemen van een oud huis, is het een haalbare en kostenefficiënte manier om langzaam over te stappen op duurzame energie. In de toekomst, wanneer meer stroom uit duurzame bronnen komt, zullen de voordelen van dit systeem alleen maar groter worden.