Kies de juiste warmtepomp voor jouw woning: een overzicht van typen en aandachtspunten

Als je overweegt om een warmtepomp te installeren in jouw woning, is het belangrijk om goed te weten welk type het beste bij jouw situatie past. De keuze van een warmtepomp is geen eenvoudige beslissing en vereist zorgvuldig overleg, onderzoek en beoordeling van verschillende factoren. In dit artikel geven we een overzicht van de verschillende typen warmtepompen, hun werking, voordelen en nadelen, en geven we aan waar je bij de aankoop en installatie op moet letten.

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp is een verwarmingsinstallatie die warmte uit een externe bron onttrekt en deze omzet in warmte voor je huis. Het principe lijkt op dat van een koelkast, maar dan in omgekeerde richting: in plaats van warmte uit je huis af te voeren, haalt een warmtepomp warmte uit de omgeving (zoals lucht, grond of water) en brengt deze naar binnen om je woning te verwarmen. Het proces bestaat uit vier stappen:

1. Verdamping van het koelmiddel: Het koelmiddel neemt warmte op uit de warmtebron (lucht, grond of water).
2. Compressie van het koelmiddel: Het koelmiddel wordt samengeperst door een compressor, wat de temperatuur verder verhoogt.
3. Condensatie van het koelmiddel: Het koelmiddel geeft zijn warmte af aan een medium (meestal water) en condenseert.
4. Expansie: Het koelmiddel zet uit en de cyclus begint opnieuw.

De efficiëntie van een warmtepomp wordt vaak aangeduid met de Coëfficiënt van Prestatie (COP). Dit is het verhoudingsgetal tussen de hoeveelheid warmte die wordt geleverd en het elektriciteitsverbruik. Hoe hoger de COP, hoe efficiënter de warmtepomp.

Typen warmtepompen en hun kenmerken

Er zijn verschillende typen warmtepompen, elk met hun eigen voor- en nadelen. De keuze hangt af van factoren zoals de beschikbaarheid van de warmtebron, het klimaat, de isolatie van de woning en de budgettaire mogelijkheden.

1. Lucht-waterwarmtepomp

De lucht-waterwarmtepomp haalt warmte uit de omgevingslucht en brengt deze over op water, dat vervolgens wordt gebruikt voor verwarming van de woning (via een vloerverwarming of radiatoren).

Voordelen:

• Relatief goedkope installatie.
• Eenvoudig in gebruik en onderhoud.
• Geschikt voor meeste huizen.

Nadelen:

• De efficiëntie daalt in zeer koude buien, omdat de lucht dan weinig warmte bevat.
• In oude of slecht geïsoleerde huizen kan de COP lager zijn.

2. Grond-waterwarmtepomp

Bij een grond-waterwarmtepomp wordt warmte onttrokken aan de bodem via horizontale of verticale buizen (boringen). Deze warmte wordt gebruikt om water te verwarmen, dat via een verwarmingsinstallatie in het huis wordt afgegeven.

Voordelen:

• De bodem heeft een constante temperatuur, wat betere prestaties geeft in koude buien.
• Zorgt voor een hogere COP dan lucht-waterwarmtepompen.

Nadelen:

• Hogere investeringskosten vanwege boringen en aanleg van buizen.
• Complexer onderhoud en installatie.

3. Water-waterwarmtepomp

Deze warmtepomp haalt warmte uit een externe waterbron, zoals een gracht, rivier of aquifer. Het is een minder gangbare oplossing, maar geschikt voor huizen in gebieden met toegang tot water.

Voordelen:

• Zeer constante warmtebron.
• Hoog rendement in de winter.

Nadelen:

• Beperkte toepassing vanwege de vereisten voor een dichtbijzijnde waterbron.
• Vereist vaak toestemming van de gemeente of waterschapsorganisatie.

4. Lucht-luchtwarmtepomp

De lucht-luchtwarmtepomp koelt de lucht in de winter en verwarmt deze vervolgens voor direct gebruik in de woning. Het is het minst gebruikelijke type voor huishoudelijke toepassingen.

Voordelen:

• Snelle opwarming.
• Eenvoudig in gebruik.

Nadelen:

• Liefst niet geschikt voor huizen met hoge verwarmingsbehoeften.
• Niet geschikt voor combinatie met CV-systemen.

Hybride warmtepompen

Een hybride warmtepomp combineert een warmtepomp met een traditionele CV-ketel. Dit systeem maakt gebruik van de warmtepomp voor de meeste dagen en de CV-ketel als reserve bij zeer koude weersomstandigheden.

Voordelen:

• Aanzienlijke gasbesparing.
• Ideaal voor huizen die volledig op gas geïsoleerd zijn.
• Flexibeler dan een puur elektrische oplossing.

Nadelen:

• Hogere investeringskosten.
• Vereist een professionele installatie en regeltechniek.

Kies de juiste warmtepomp op basis van je wensen

De keuze van een warmtepomp hangt af van een aantal factoren:

• Warmtecapaciteit en -intensiteit: Hoeveel warmte heb je nodig en hoe intensief moet de verwarming zijn?
• Weerafhankelijkheid: Ben je bereid om afhankelijk te zijn van het weer, of voorkeur voor een constante warmtebron?
• Investeerbaar bedrag: Wat is je budget voor investering en installatie?
• Toegang tot bronnen: Is er een gracht, aquifer of geschikt grondoppervlak beschikbaar?

Bijvoorbeeld: een lucht-waterwarmtepomp is goedkoper en eenvoudiger te installeren, maar minder efficiënt in koude weersomstandigheden. Een grond-waterwarmtepomp is efficiënter, maar vereist boringen en dus hogere investeringskosten.

Is jouw woning geschikt voor een warmtepomp?

Niet elke woning is automatisch geschikt voor het installeren van een warmtepomp. Een warmtepomp werkt efficiënter in een goed geïsoleerde woning, want zo is er minder warmteverlies en wordt minder warmte nodig om de woning te verwarmen. In oude huizen of huizen met een slechte isolatie kan de COP lager zijn, wat leidt tot hogere energiekosten.

Bij een professionele installateur kan worden gekeken of een woning geschikt is voor een warmtepomp. Dit omvat een inspectie van de isolatie, verwarmingsinstallatie en eventueel het aanpassen van het systeem.

Waar let je op bij het kiezen van een installatiebedrijf?

De kwaliteit van de installatie is van groot belang voor de prestaties en levensduur van de warmtepomp. Hier zijn enkele aandachtspunten:

• Ervaring en betrouwbaarheid: Kies voor een bedrijf met goede reviews en een lokale reputatie.
• Vakbekwaamheid: Zorg dat het bedrijf geregistreerd staat in het Centraal Register Techniek (CRT) en over een Bewijs van Vakmanschap beschikt.
• Kleine of grote bedrijven: Kleinere bedrijven kunnen vaak beter persoonlijk betrokken zijn bij de installatie en de klantbegeleiding.
• Transparantie: Vraag altijd om een duidelijk overzicht van de werkzaamheden, materiaalkeuze en eventuele extra’s zoals vervuilingsscheiders.

Het is verstandig om meerdere aanbiedingen te vergelijken en eventueel een gesprek te voeren met oud-klanten van het bedrijf.

Subsidies en financiering

Het aanschaffen van een warmtepomp kan aanzienlijke investeringskosten met zich meenemen. Gelukkig zijn er subsidies en fiscale voordelen beschikbaar voor huiseigenaren die overstappen op een duurzamere verwarming. Deze subsidies variëren per regio en per type warmtepomp.

Het NVKL (Nederlandse Vereniging voor Klimaat, Lucht en Energie) heeft verschillende subsidies op de kaart gezet en kan je helpen bij het opsporen van mogelijke financieringsopties.

Conclusie

De keuze van een warmtepomp is een belangrijke beslissing die je voor het leven of tenminste voor een lange termijn beïnvloedt. Het vereist zorgvuldig onderzoek naar de beschikbare typen, hun efficiëntie, de kosten en de geschiktheid voor jouw woning. Door goed te informeren, te vergelijken en te overleggen met een vakman, kun je de juiste keuze maken die zowel duurzaam als rendabel is.

Bij de aankoop van een warmtepomp is het verstandig om rekening te houden met de COP-waarde, de beschikbaarheid van subsidies en de kwaliteit van de installatie. Een warmtepomp is geen oplossing die in elk geval werkt, maar een keuze die goed uitgelegd moet worden aan de hand van jouw situatie en wensen.

Bronnen

1. Nordic Tec Blog - Soorten warmtepompen
2. NVKL - Opleidingen en trainingen warmtepompen