Koelen met warmtepompen en EPBD-verplichtingen: Energieprestaties en wettelijke eisen

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De Europese richtlijn over de Energieprestatie van Gebouwen (EPBD) heeft geleid tot verplichtingen op het gebied van energie-efficiëntie en klimaatbeheersing in gebouwen. Deze verplichtingen zijn ook van toepassing op warmtepompen, zowel in de verwarming- als in de koeltoepassing. De richtlijn EPBD III, die in Nederlandse wetgeving is opgenomen op 10 maart 2020, stelt duidelijke eisen voor de inspectie en het functioneren van verwarmings- en airconditioningssystemen, inclusief warmtepompen. Voor systemen met een vermogen vanaf 70 kW is een EPBD-inspectie verplicht, uitgevoerd door een gecertificeerd EPBD-monteur.

In dit artikel wordt een gedetailleerde uitleg gegeven over de rol van warmtepompen in het koelen van gebouwen, de toepassing van de EPBD-verplichtingen in dit context, en de voordelen van de inspectie. De nadruk ligt op energiebesparing, milieuwinst en wettelijke compliance, met aandacht voor zowel particuliere als commerciële toepassingen. Alle informatie is gebaseerd op de contextdocumenten en de relevante wetgeving.

Wat is een EPBD-inspectie en waarom is deze relevant voor koelen?

De EPBD-inspectie is een wettelijk verplichte controle op verwarmings- en airconditioningssystemen in gebouwen. De inspectie dient om ervoor te zorgen dat deze systemen optimaal functioneren, energiebesparing stimuleren en CO₂-uitstoot beperken. Deze verplichting is sinds 10 maart 2020 in Nederlandse wetgeving opgenomen, en geldt voor zowel verwarming als koeling.

Toepassing op warmtepompen

Warmtepompen vallen onder de categorie verwarmingsinstallaties, maar worden ook steeds vaker gebruikt voor koeltoepassingen. Wanneer een warmtepomp wordt gebruikt voor koelen, bijvoorbeeld in kantoren of winkelpanden, vallen deze toepassingen ook onder de EPBD-verplichtingen. Indien de warmtepomp gekoppeld is aan een ventilatiesysteem, moet ook dit systeem worden gekeurd.

De inspectie is verplicht voor systemen met een nominaal vermogen van 70 kW of hoger. Dit betekent dat eigenaren en beheerders van gebouwen met dergelijke systemen verplicht zijn om deze te laten inspecteren door een gecertificeerd EPBD-monteur. De inspectie helpt om ervoor te zorgen dat het systeem efficiënt werkt en voldoet aan de wettelijke eisen.

Doel van de EPBD-inspectie voor koeltoepassingen

De EPBD-inspectie heeft meerdere doelen, ook wanneer het gaat om koelen met warmtepompen. Deze doelen zijn gericht op energiebesparing, milieuwinst, thermisch comfort en compliance met wettelijke eisen.

1. Energiebesparing

Tijdens de inspectie wordt de prestatie van het koelsysteem geëvalueerd, en worden eventueel aanbevelingen gedaan om de efficiëntie te verbeteren. Dit kan leiden tot een lagere energieconsumptie, wat direct gunstig is voor de energiekosten van het gebouw. Voor koeltoepassingen is het bijzonder belangrijk om efficiëntie te behouden, aangezien koelen vaak relatief energie-intensief is.

2. Milieuwinst

Door het optimaliseren van het koelsysteem kan de CO₂-uitstoot worden verminderd. Een efficiënter systeem gebruikt minder elektriciteit, en daarmee draagt het bij aan het behalen van de duurzame doelstellingen van het land. Voor commerciële gebouwen, waar koelen vaak een aanzienlijk deel van het energieverbruik uitmaakt, is dit een belangrijke factor.

3. Thermisch comfort

Een goed functionerend koelsysteem zorgt voor een stabiel en aangenaam inwendig klimaat in het gebouw. Tijdens de EPBD-inspectie wordt gecontroleerd of het systeem in staat is om de gewenste temperatuur en luchtkwaliteit te waarborgen. Eventuele problemen met de luchtbehandeling of het klimaat worden opgelost, wat leidt tot een betere leef- en werkomgeving.

4. Wettelijke compliance

Het volgen van de EPBD-verplichtingen is essentieel voor de naleving van de wettelijke eisen. Dit is van belang bij transacties zoals verkoop, verhuur of oplevering van een gebouw. Voor utiliteitsgebouwen, zoals kantoren en scholen, is het energielabel verplicht sinds 1 januari 2015. De EPBD-inspectie draagt bij aan het vullen van deze wettelijke eisen en zorgt voor een beter beeld van de energieprestaties van het gebouw.

De uitvoering van een EPBD-inspectie voor koelsystemen

De inspectie moet uitgevoerd worden door een gecertificeerd EPBD-monteur. Deze monteur heeft de benodigde kennis en ervaring om het koelsysteem correct te beoordelen en eventuele verbeteringen aan te raden.

Installatie Performance Scan

Tijdens de inspectie wordt een Installatie Performance Scan uitgevoerd. Hierbij wordt de prestatie van het systeem geëvalueerd, waaronder:

Het functioneren van de warmtepomp
De efficiëntie van het koelproces
De luchtcirculatie en ventilatie
De thermische prestaties van het gebouw

Op basis van de resultaten van deze scan worden aanbevelingen gedaan voor het optimaliseren van het systeem. Deze aanbevelingen kunnen bijvoorbeeld bestaan uit het aanpassen van instellingen, het vervangen van slijtvast onderdelen, of het integreren van smart controletechnologie.

Registratie en rapportage

Het rapport van de inspectie wordt geregistreerd in het SCIOS-Portaal, wat dient als bewijs van naleving. Dit is belangrijk voor juridische doeleinden, maar ook voor het bewaken van de energieprestaties van het gebouw op lange termijn.

Rol van gecertificeerde bedrijven

Het is belangrijk om een gecertificeerd EPBD-monteur te kiezen voor de inspectie van het koelsysteem. Gecertificeerde bedrijven hebben de benodigde expertise om de inspectie correct uit te voeren en eventuele verbeteringen aan te raden. Voorbeelden van dergelijke bedrijven zijn:

Nitert Techniek: Gecertificeerd en met expertise in EPBD-inspecties voor warmtepompen en verwarmingsinstallaties. Ze bieden ook advies en onderhoudsoplossingen.
Aircotech Klimaat: Gespecialiseerd in airconditioningssystemen en EPBD-gecertificeerd. Ze geven advies over de EPBD-inspectie voor koelsystemen.

Door de inspectie uit te voeren bij zo’n gecertificeerd bedrijf, is er zekerheid over de kwaliteit en conformiteit van de inspectie.

EPBD en energielabeling: Samenwerking voor duurzaamheid

De EPBD-inspectie is een onderdeel van de bredere energieprestatiebeoordeling van gebouwen. In combinatie met het energielabel van het gebouw geeft de inspectie een compleet beeld van de energieprestaties van het systeem. Het energielabel is verplicht bij transacties zoals verkoop, verhuur of oplevering van een gebouw.

Het energielabel is verplicht voor utiliteitsgebouwen sinds 1 januari 2015. De EPBD-inspectie draagt bij aan het vullen van deze wettelijke eisen en zorgt voor een beter beeld van de energieprestaties van het gebouw.

Koelen en EPB: Uitbreiding van energieprestatiecriteria

In het kader van de EPBD zijn ook de EPB-eisen van toepassing op gebouwen, zowel bij nieuwbouw als bij ingrijpende renovaties. EPB staat voor Energieprestatie en Binnenklimaat. Deze regelgeving is bredere en omvat niet alleen de energieprestaties, maar ook het binnenklimaat, zoals ventilatie, thermisch comfort en luchtkwaliteit.

De EPB-eisen leggen specifieke normen op voor de isolatie, verwarming, koeling, ventilatie en gebruik van hernieuwbare energiebronnen. Naleving van deze eisen moet worden aangetoond door middel van berekeningen en rapportages die worden ingediend bij de bevoegde overheid, vaak voor of tijdens de bouwfase.

Koelen en de EPB-normen

Ook bij koeltoepassingen zijn de EPB-eisen van toepassing. Bijvoorbeeld wordt het energiegebruik voor koeling even sterk genormeerd als het energiegebruik voor verwarming. De toepassing van gebouwautomatisering is ook geregeld via de normen, en in sommige gevallen worden deze systemen verplicht.

Een voorbeeld is de verplichting om in 2025 alle gebouwen met gebouwautomatisering uit te rusten, mits het opgesteld vermogen van de klimaatinstallaties meer dan 290 kW bedraagt. De overheid mag hierbij het haalbaarheidscriterium toepassen, zoals een terugverdientijd van 10 jaar. Gebouweigenaars met een kortere levensduur dan 10 jaar zijn dan vrijgesteld van deze verplichting.

Kosten van EPBD-inspecties en EPB-verslagen

EPBD-inspectie

De kosten van de EPBD-inspectie kunnen variëren afhankelijk van de omvang van het koelsysteem en de complexiteit van de installatie. Aangezien de inspectie uitgevoerd moet worden door een gecertificeerd EPBD-monteur, zijn de kosten vergelijkbaar met andere professionele inspecties in de bouwsector.

EPB-verslag

Voor gebouwen waarbij EPB-eisen gelden, is het EPB-verslag een verplichte onderdeel van de bouw- of renovatieproces. De prijs voor een EPB-verslag begint bij ongeveer €605 inclusief btw. Dit omvat de professionele begeleiding van een EPB-verslaggever die zorgt voor de nauwkeurige beoordeling van de energieprestaties en de compliance van het bouwproject met de wettelijke normen.

Toekomstige ontwikkelingen en vooruitzichten

De EPBD-richtlijnen worden op lange termijn voortgezet met het oog op het verdere uitvoeren van duurzame doelstellingen. Het aanscherpen van normen op het gebied van energiegebruik en energiehuishouding is een centraal thema. Hierbij spelen ook koeltoepassingen een steeds grotere rol.

Verdere normen

In de toekomst zullen er waarschijnlijk meer normen van kracht worden die het energiegebruik en de energiehuishouding verder aan scherpen. Deze normen zullen vooral op lange termijn effectief worden, maar landen kunnen zich er nu al op voorbereiden. Voorbeelden zijn het ontwikkelen van renovatiestrategieën en het bevorderen van elektrisch vervoer in het kader van duurzaamheid.

Binnenmilieu en EPBD

Een belangrijke stap in de richting van duurzaamheid is de opneming van eisen voor het binnenmilieu in de EPBD-richtlijn. Dit betekent dat niet alleen het energieverbruik, maar ook de luchtkwaliteit, ventilatie en thermisch comfort worden genormeerd. Voor koeltoepassingen is dit van bijzonder belang, omdat het klimaat in een gebouw vaak sterk beïnvloed wordt door het koelsysteem.

Conclusie

Koelen met warmtepompen is een steeds populairstere oplossing voor het beheersen van het inwendige klimaat in gebouwen. Tegenwoordig vallen deze systemen onder de EPBD-verplichtingen, wat betekent dat ze moeten worden gekeurd door een gecertificeerd EPBD-monteur, indien het vermogen vanaf 70 kW of hoger is. De inspectie zorgt voor energiebesparing, milieuwinst, thermisch comfort en wettelijke compliance.

Bij koeltoepassingen is het belang van efficiëntie extra groot, gezien de energie-intensieve aard van koelen. De EPBD-inspectie helpt hierbij om ervoor te zorgen dat het koelsysteem optimaal functioneert en voldoet aan de wettelijke eisen.

Daarnaast speelt de EPB-regelgeving ook een rol in het normeren van koeltoepassingen. Deze regelgeving is bredere dan het EPC-systeem en legt eisen op aan het binnenklimaat, ventilatie, en thermisch comfort. De toekomstige ontwikkelingen op dit gebied wijzen op een verdere aanpassing van normen en verplichtingen, gericht op duurzaamheid en energie-efficiëntie.

Voor eigenaren en beheerders van gebouwen is het dus belangrijk om zich bewust te zijn van deze verplichtingen en te zorgen voor een efficiënte en conform koelinstallatie. De EPBD-inspectie en EPB-verslagen zijn essentiële onderdelen van deze strategie, en samen dragen ze bij aan de duurzame toekomst van de gebouwde omgeving.

Bronnen

koel
epb