Van het gas af met een warmtepomp: mogelijkheden, kosten en keuzes

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

De overgang naar duurzamere verwarmingssystemen is momenteel een van de belangrijkste trends in de bouw- en renovatiebranche. Tijdens het klimaatbeleid van de overheid en de stijgende gasprijzen kiezen steeds meer huiseigenaren voor alternatieve oplossingen, zoals een warmtepomp. Deze technologie biedt een kans om het gasverbruik te verminderen of zelfs volledig te elimineren. In dit artikel bespreken we of en hoe je met een warmtepomp van het gas af kunt gaan. We leggen de werking van een warmtepomp uit, geven een overzicht van de verschillende soorten, bespreken de kosten en terugverdientijden, en geven richtlijnen voor het bepalen van geschiktheid van je woning.

Wat is een warmtepomp en hoe werkt ze?

Een warmtepomp is een elektrische installatie die warmte uit de omgeving – zoals de lucht, de bodem of het grondwater – haalt en gebruikt om een woning te verwarmen en warm water te leveren. Het principe lijkt op dat van een koelkast of airconditioning. De warmtepomp gebruikt een vloeistof die bij hoge druk verdampt en warmte opneemt. Deze damp levert de warmte af aan het verwarmingsstelsel en condenseert weer. Het proces herhaalt zich continu.

Het rendement van een warmtepomp is hoog. Uit gegevens van Milieucentraal blijkt dat een warmtepomp van 1 kWh elektriciteit 3 tot 5 kWh warmte kan opwekken. Dit maakt de warmtepomp efficiënter dan een conventionele gascv-ketel. Bovendien zorgt het gebruik van een warmtepomp voor een duidelijke reductie van CO₂-uitstoot – tot 65% minder in vergelijking met een gascv-ketel.

Soorten warmtepompen

Er zijn twee hoofdcategorieën van warmtepompen: de hybride warmtepomp en de all-electric (volledig elektrische) warmtepomp.

Hybride warmtepomp

De hybride warmtepomp werkt samen met een bestaande cv-ketel. Op warme dagen neemt de warmtepomp het volledige verwarmingswerk over, maar op koude dagen schakelt de cv-ketel automatisch bij. Dit zorgt ervoor dat het huis op comfortabele temperatuur blijft. De hybride oplossing is ideaal voor woningen die niet of moeilijk te isoleren zijn.

Volgens Peeters Duurzaam is het gasverbruik bij een hybride warmtepomp met 70-80% terug te dringen. De installatiekosten voor een hybride warmtepomp variëren afhankelijk van het vermogen en de woning. Voor een tussenwoning kan een hybride warmtepomp inclusief subsidie voor minder dan €5000 beschikbaar zijn. De gemiddelde terugverdientijd in Nederland is circa 6 jaar.

All-electric warmtepomp

Een all-electric warmtepomp vervangt de cv-ketel volledig. Deze warmtepomp is ontworpen om het huis te verwarmen en warm water te leveren, zelfs bij extreme temperaturen tot –15 graden Celsius. Het vermogen is zo groot dat er voldoende warm water beschikbaar is voor een vierpersoons huishouden. Bij deze oplossing ben je volledig van het gas af.

De kosten van een all-electric warmtepomp zijn iets hoger dan die van een hybride oplossing. Voor een vierpersoons huishouden is een warmtepompboiler van 270 liter nodig. De installatiekosten liggen rond de €4200. De terugverdientijd is iets langer, namelijk ongeveer 8 jaar, aangezien de investering hoger is. Het jaarlijks gasverbruik op tapwater bespaart ongeveer 100 m³ per persoon, wat in kosten vertaalt tot circa €530 per jaar voor een vierpersoons huishouden.

Van het gas af: hybride versus all-electric

Bij de keuze tussen een hybride en een all-electric warmtepomp zijn er meerdere factoren van invloed, zoals de isolatiegraad van de woning, de ruimte voor installatie, en de verwachtingen ten aanzien van het comfort en de energiekosten.

Een all-electric warmtepomp is de ideale keuze voor woningen die goed geïsoleerd zijn. Een goed geïsoleerd huis verliest minder warmte, waardoor de warmtepomp minder moet werken. Hierdoor is het gasverbruik volledig uit te schakelen. Voor woningen met een mindere isolatiegraad is een hybride oplossing vaak het meest realistische en kostenefficiënte alternatief.

Volgens Milieucentraal is het verstandig om eerst een verwarmingstest te doen. Dit betekent dat je de temperatuur van het verwarmingswater van je huidige cv-ketel kunt verlagen tot 50 graden Celsius. Als het in huis nog steeds comfortabel warm is, is het huis geschikt voor een hybride warmtepomp. Als het comfort niet behouden blijft, is het verstandig om eerst investeringen in isolatie te overwegen.

Alternatieven voor een warmtepomp

Hoewel de warmtepomp de meest populaire optie is voor het schakelen naar duurzame verwarming, zijn er ook alternatieven. Deze opties zijn vooral geschikt voor situaties waarin een warmtepomp technisch of economisch niet haalbaar is.

Elektrische verwarming

Elektrische verwarmingssystemen zoals infraroodpanelen of elektrische kachels zijn snelle en efficiënte oplossingen. Ze zorgen voor directe warmteproductie zonder gebruik van gas. Deze systemen zijn vooral geschikt voor aanvullende verwarming of voor huizen die niet met een warmtepomp te verwarmen zijn.

Zonneboiler

Een zonneboiler is een duurzame oplossing voor warm water. Het zonnewarmtevermogen van de zonneboiler is afhankelijk van de installatie en het klimaat, maar kan aanzienlijk zijn. In combinatie met een elektrische verwarming kan een zonneboiler een belangrijk aandeel leveren in het warmwaterverbruik.

Warmtenet

In sommige wijken is een warmtenet al aangelegd of op termijn gepland. In die gevallen is een aansluiting op het warmtenet een duurzame alternatief voor een warmtepomp. Voor woningen die niet in een warmtenet liggen, is het een goed idee om dit als alternatief te overwegen bij het bepalen van de verwarmingsoptie.

Kosten en subsidies

De kosten van een warmtepompinstallatie variëren afhankelijk van het type en de omvang van de woning. Voor een hybride warmtepomp kan de totale installatiekosten inclusief subsidie voor minder dan €5000 liggen. Voor een all-electric warmtepomp zijn de kosten hoger, maar is er ook een subsidiesysteem beschikbaar.

De terugverdientijd is een belangrijke factor bij het bepalen van de aanschaf. Voor een hybride warmtepomp is de gemiddelde terugverdientijd in Nederland ongeveer 6 jaar. Voor een all-electric warmtepomp ligt deze langer, namelijk ongeveer 8 jaar. Deze tijd kan variëren afhankelijk van het energieverbruik en de subsidies.

De keuze voor een warmtepomp heeft ook invloed op de stroomrekening. Volgens Peeters Duurzaam is er een stelregel: voor elke kuub besparing in gas is er een stroomverbruik van 2 tot 2,5 kWh nodig. Dit betekent dat je stroomrekening zal stijgen, maar dit wordt gecompenseerd door het verdwijnen van de gasrekening.

Invloed van isolatie en woningkenmerken

De prestaties van een warmtepomp zijn sterk afhankelijk van de isolatiegraad van het huis. Een goed geïsoleerd huis verliest minder warmte, waardoor de warmtepomp minder moet werken. Bij een goed geïsoleerd huis kan een hybride warmtepomp tot 70-80% van het gasverbruik besparen. Bij een matig geïsoleerd huis daalt deze besparing tot ongeveer 50%.

Het is daarom verstandig om eerst de isolatiegraad van het huis te beoordelen voordat een warmtepomp wordt geïnstalleerd. Een warmtepomp werkt het efficiëntst in een woning met een lage U-waarde en een goede afgifte van warmte via de verwarmingsinstallatie.

Milieuwinst van een warmtepomp

Een warmtepomp biedt een aanzienlijke milieuwinst vergeleken met een gascv-ketel. Het gebruik van een warmtepomp leidt tot een reductie van CO₂-uitstoot van 30% tot 65%, afhankelijk van de energiebron waaruit de elektriciteit wordt opgewekt. In de toekomst, wanneer steeds meer stroom uit duurzame bronnen komt, zal deze CO₂-uitstoot verder dalen.

De productie en installatie van een warmtepomp hebben ook een milieuimpact. Er zijn grondstoffen nodig voor de productie van de warmtepomp, zoals metaal, plastic, elektronica en koudemiddel. Ook het vervoer van het apparaat en de installatie kosten energie. Toch blijft de totale milieuwinst van een warmtepomp aanzienlijk.

Conclusie

Een warmtepomp biedt een reële kans om van het gas af te gaan of het gasverbruik sterk te verminderen. Zowel een hybride als een all-electric warmtepomp kan in overweging worden genomen, afhankelijk van de isolatiegraad van de woning, de verwachtingen ten aanzien van comfort en de financiële situatie.

De investering in een warmtepomp heeft meerdere voordelen. Het bespaart op het gasverbruik, het verlaagt de CO₂-uitstoot en het biedt een langdurige oplossing voor de verwarming van de woning. Door subsidies en een gunstige terugverdientijd is de warmtepomp een steeds aantrekkelijker keuze voor huiseigenaren.

Voor een succesvolle overgang naar een warmtepomp is het verstandig om eerst een verwarmingstest te doen en eventuele investeringen in isolatie te overwegen. Ook het bepalen van de geschiktheid van de woning voor een warmtepomp is belangrijk. Hierbij kan het hulp van een professional nuttig zijn.