Stroomverbruik van een 6 kW warmtepomp: berekening, besparing en efficiëntie

Published by Redactie on september 30, 2025 | Category warmtepomp

Het overstapken van een traditioneel verwarmingssysteem naar een warmtepomp is in de afgelopen jaren een steeds populairder keuze geworden voor zowel woningeigenaren als woningbouwbedrijven. De voordelen van warmtepompen – zoals het lage verbruik van fossiele brandstoffen en de mogelijkheid tot energiezuinigheid – maken deze technologie aantrekkelijk, zeker in tijden van stijgende energiekosten en groeiende duurzaamheidsbelangen. In dit artikel gaan we in op het stroomverbruik van een 6 kW warmtepomp, inclusief de berekening ervan, de invloed van de COP (Coefficient of Performance) en SPF (Seizoenprestatiefactor), en de mogelijke besparing op energiekosten.

Wat is een 6 kW warmtepomp?

Een warmtepomp met een vermogen van 6 kW verwijst naar het elektrisch vermogen dat nodig is om de warmtepomp in bedrijf te houden. Dit betekent echter niet dat de warmtepomp slechts 6 kW aan warmte kan leveren. Aangezien warmtepompen werken op basis van het opwekken van warmte uit de omgeving (de lucht, de grond of water), is het werkelijke warmteoutput aanzienlijk hoger. De hoeveelheid opgewekte warmte wordt meestal uitgedrukt in kWh thermische energie, en de verhouding tussen deze thermische energie en het elektrisch verbruik wordt gemeten via de COP en SPF.

COP en SPF: essentiële metingen voor het bepalen van het stroomverbruik

Coëfficiënt of Performance (COP)

De Coëfficiënt of Performance, of COP, is een maat voor de efficiëntie van een warmtepomp. Het geeft aan hoeveel kilowattuur (kWh) aan warmte een warmtepomp kan leveren per kilowattuur aan elektriciteit die het verbruikt. Bijvoorbeeld, een COP van 4,5 betekent dat voor elk kWh aan elektriciteit, de warmtepomp 4,5 kWh aan warmte kan genereren.

In de praktijk varieert de COP afhankelijk van de omgevingstemperatuur, de isolatie van de woning, en de efficiëntie van het systeem. Een hogere COP betekent dat de warmtepomp efficiënter werkt en dus minder stroom verbruikt om de gewenste warmte te genereren.

Seizoenprestatiefactor (SPF)

De Seizoenprestatiefactor (SPF) is een uitbreiding van de COP, maar dan gemeten over een gehele winterseizoen. Het geeft een betrouwbaarder beeld van de werkelijke efficiëntie van de warmtepomp in de praktijk, rekening houdend met variaties in klimaat, gebruiksgewoontes en installatiekwaliteit. Een SPF van 4 betekent dat de warmtepomp 4 kWh aan warmte levert per kWh aan elektriciteit, gemiddeld over het hele seizoen.

Hoewel SPF theoretisch kan worden berekend met behulp van standaardwaarden, zoals kamertemperatuur, warmwaterverbruik, klimaatzones en ventilatiegewoontes, kan de werkelijke SPF in de praktijk variëren. Factoren zoals slechte isolatie, onvoldoende onderhoud of onjuiste regelingen kunnen de SPF negatief beïnvloeden.

Hoe bereken je het stroomverbruik van een 6 kW warmtepomp?

Het stroomverbruik van een warmtepomp hangt af van meerdere factoren:

Het type warmtepomp (lucht-water, grond-water, water-water).
De isolatie van de woning.
De gewenste kamertemperatuur.
De COP of SPF van de warmtepomp.
Het totale energieverbruik van de woning.

Standaardformule

Het stroomverbruik van een warmtepomp kan worden berekend met de volgende formule:

Stroomverbruik (kWh) = Energiebehoefte van de woning (kWh) / COP of SPF

Voorbeeldberekening

Stel dat een woning jaarlijks 15.000 kWh aan verwarmings- en sanitairwarmte nodig heeft. Deze waarde is meestal afgeleid van het verbruik van een traditioneel verwarmingssysteem op gas. Als we uitgaan van een COP van 4,5, dan is het stroomverbruik van de warmtepomp:

15.000 kWh / 4,5 = 3.333 kWh per jaar

Dit betekent dat de warmtepomp ongeveer 3.333 kWh aan elektriciteit per jaar verbruikt. Bij een stroomprijs van € 0,30 per kWh komt dit neer op ongeveer € 1.000 per jaar aan elektriciteitskosten voor verwarming.

Maandelijkse en daagse berekening

Voor een betere inzicht in het verbruik per maand of per dag:

Maandelijkse verbruik = 3.333 kWh / 12 = 277,7 kWh per maand
Daagse verbruik = 3.333 kWh / 365 = 9,13 kWh per dag

Invloed van isolatie op het stroomverbruik

Een van de belangrijkste factoren die het stroomverbruik van een warmtepomp beïnvloeden, is de isolatie van de woning. Hoe beter de isolatie, hoe minder warmte verloren gaat via wanden, dak en vloeren. Dit betekent dat de warmtepomp minder hard hoeft te werken om de gewenste kamertemperatuur te behouden, wat direct leidt tot een lagere stroomverbruik.

In de praktijk is een goed geïsoleerde woning met een warmtepomp tot 30–50% energiezuiniger dan een minder geïsoleerde woning. Daarnaast zijn er subsidies beschikbaar voor woningen waarbij isolatieverbeteringen worden gecombineerd met de installatie van een warmtepomp.

Besparing op energiekosten

Een van de grootste voordelen van een warmtepomp is de aanzienlijke besparing op energiekosten. Dit is vooral het geval bij woningen met een hoge gasverbruik. Volgens de gegevens uit de bronnen, is een warmtepomp rendabel bij een gasverbruik van minstens 1.000 m³ per jaar. Bij een hybride warmtepomp kan rendabiliteit al bereikt worden bij 800 m³ per jaar.

Voorbeeld: besparing bij overgang van gas naar warmtepomp

Stel dat een woning per jaar 1.500 m³ gas gebruikt voor verwarming en sanitairwarmte. Met een gasprijs van € 1,35 per m³ zijn de jaarlijkse kosten:

1.500 x € 1,35 = € 2.025 per jaar

Bij een overgang naar een warmtepomp met een COP van 4,5 en een stroomverbruik van 3.257 kWh per jaar (zie voorbeeld uit bron [3]), en een stroomprijs van € 0,36 per kWh, zijn de kosten:

3.257 x € 0,36 = € 1.172 per jaar

De besparing op energiekosten is dus:

€ 2.025 – € 1.172 = € 853 per jaar

Daarnaast zijn er meestal subsidies beschikbaar voor de aankoop en installatie van een warmtepomp, wat de investeringskosten verder kan verlagen. Verder is er geen vastrechtkosten meer te betalen bij het afsluiten van gas, wat een extra besparing oplevert.

Invloed van zonnepanelen

Een warmtepomp kan het meest rendabel worden wanneer het wordt aangedreven door zelf opgewekte elektriciteit via zonnepanelen. Het aantal zonnepanelen dat nodig is, hangt af van het stroomverbruik van de warmtepomp. Voor een warmtepomp met een jaarlijks verbruik van 4.000 kWh zijn ongeveer 10 tot 12 zonnepanelen nodig, afhankelijk van het vermogen van de panelen en de zoninstraling. Voor een hybride warmtepomp zijn meestal 6 tot 8 panelen voldoende.

De combinatie van warmtepomp en zonnepanelen maakt het mogelijk om het energieverbruik volledig duurzaam te maken, en in sommige gevallen zelfs over te schakelen op volledige energie-onafhankelijkheid.

Hybride warmtepompen: een tussenvorm

Hybride warmtepompen combineren een warmtepomp met een traditionele cv-ketel. Op koude dagen of bij hoge warmtebehoefte springt de cv-ketel bij, wat zorgt voor een lagere stroomverbruik. Het stroomverbruik van een hybride warmtepomp ligt gemiddeld tussen de 1.500 en 3.000 kWh per jaar.

De voordelen van een hybride warmtepomp zijn:

Lagere stroomverbruik op koude dagen.
Snellere terugverdientijd bij hoge gasverbruik.
Minder afhankelijkheid van stroomprijzen dankzij het gebruik van gas.

Invloed van slimme regelingen en thermostaten

Slimme thermostaten en regelingen spelen een belangrijke rol in de efficiëntie van een warmtepomp. Door het verbruik te optimaliseren – bijvoorbeeld door het verlagen van de verwarming op nachten en wanneer de woning leeg staat – kan het stroomverbruik verder worden verminderd. Een slimme thermostaat kan ook het verbruik aanpassen op basis van het weer en de binnentemperatuur, wat leidt tot energiebesparing zonder in te boeten aan comfort.

Invloed van het type warmtepomp

De keuze voor het juiste type warmtepomp heeft een directe invloed op het stroomverbruik. De drie meest voorkomende types zijn:

Lucht-water warmtepompen: De meest voorkomende type, die warmte uit de buitenlucht haalt. Ze zijn goedkoper in aankoop en installatie, maar kunnen minder efficiënt zijn in koude winters.
Grond-water warmtepompen: Deze pompen halen warmte uit de grond, wat een stabiele temperatuur oplevert. Ze zijn efficiënter, maar duurder in aankoop en installatie.
Water-water warmtepompen: Deze zijn meestal geschikt voor woningen met een geothermische bron of een warmwaterreservoir. Ze zijn erg efficiënt, maar zeldzaam in particuliere woningen.

Invloed van de seizoenen

Het stroomverbruik van een warmtepomp varieert per seizoen. In de winterseizoenen, wanneer de omgevingstemperatuur laag is, moet de warmtepomp harder werken om warmte op te wekken, wat leidt tot een hoger stroomverbruik. In de zomerseizoenen is het stroomverbruik aanzienlijk lager, vooral als de warmtepomp ook wordt gebruikt voor koeling.

Invloed van het warmwaterverbruik

Het verbruik van warm water heeft ook invloed op het stroomverbruik van een warmtepomp. In veel gevallen is een aparte warmwateropwekker (zoals een zonneboiler of een extra warmtepomp) nodig om het warmwaterverbruik efficiënt te dekken. Een warmtepomp die ook warm water produceert, heeft meestal een hoger verbruik, vooral in tijden van hoge vraag.

Invloed van subsidies en overheidsmaatregelen

Het stroomverbruik van een warmtepomp is niet de enige overweging bij de aankoop en installatie. Subsidies en overheidsmaatregelen spelen een grote rol in de beslissing. In Nederland zijn er verschillende subsidies beschikbaar voor de installatie van een warmtepomp, met name voor woningen die ook verbeteringen aan de isolatie uitvoeren. Deze subsidies kunnen het verbruik aan energie minder belangrijk maken in de berekening van de terugverdientijd.

Samenvatting

Een 6 kW warmtepomp is een efficiënt verwarmingssysteem dat een aanzienlijke besparing op energiekosten kan opleveren, vooral bij woningen met een hoge gasverbruik. Het stroomverbruik hangt af van meerdere factoren, zoals de COP, de isolatie van de woning, het type warmtepomp en de gebruiksgewoontes. Een warmtepomp met een COP van 4,5 verbruikt bijvoorbeeld 3.333 kWh per jaar, wat neerkomt op ongeveer € 1.000 aan stroomkosten. In vergelijking met een gasverwarming is dit een aanzienlijke besparing, vooral wanneer de warmtepomp wordt aangedreven door zonnepanelen.

De keuze van het juiste type warmtepomp, de installatie van slimme thermostaten en het gebruik van subsidies zijn allemaal belangrijke factoren die het stroomverbruik en de rendabiliteit van een warmtepomp beïnvloeden. Voor woningeigenaren die overwegen om de overstap te maken naar een warmtepomp, is het verstandig om een uitgebreid advies in te huren, waarbij rekening wordt gehouden met het energieverbruik van de woning, de beschikbare subsidies en de toekomstige stroom- en gasprijzen.