Huidige wachttijden voor warmtepompen: wat betekent dit voor huiseigenaren?

De transitie naar een duurzamere woningbouwsector staat volop in de maatschappelijke aandacht. Onderdeel hiervan is de overstap van gasgebruik naar warmtepompen. In Nederland is er een duidelijke verhoogde vraag naar warmtepompen, zowel de volledig elektrische als de hybride variant. Dit gebeurt echter tegen de huidige realiteit van lange wachttijden voor levering en installatie van deze apparaten. In deze artikel geven we een overzicht van de huidige wachttijden voor warmtepompen, de oorzaken hiervan en mogelijke oplossingen of tussentijdse stappen die huiseigenaren kunnen overwegen.

Inleiding

De overheid streeft ernaar dat alle huishoudens in Nederland tegen 2050 klimaatneutraal zijn. Om dit doel te bereiken, wordt vanaf 2026 iedereen die een cv-ketel vervangt verplicht tot het aanschaffen van een warmtepomp. Dit beleid zorgt ervoor dat de vraag naar warmtepompen exponentieel toeneemt. In 2022 zijn er bijna 100.000 warmtepompen geplaatst, een toename van 37 procent ten opzichte van 2021.

Hoewel deze groei een positief signaal is voor de duurzaamheidstranstie, leidt het ook tot lange wachttijden. Uit de huidige marktwerkelijkheid blijkt dat de wachttijd voor levering en installatie van een warmtepomp gemiddeld half een jaar tot een jaar kan duren. In sommige gevallen zijn wachttijden zelfs aanzienlijk langer, zoals 45 weken. Deze wachttijden zijn het gevolg van een combinatie van factoren, waaronder productiebeperkingen, logistieke problemen en een tekort aan geschoold monteurpersoneel.

In de volgende paragrafen bespreken we de oorzaken van de wachttijden, de huidige toestand in de markt en aanbevelingen voor huiseigenaren die een warmtepomp willen aanschaffen.

Oorzaken van de huidige wachttijden

De verhoogde vraag naar warmtepompen is de oorzaak van veel van de wachttijden. Tegelijkertijd zijn er ook productie- en logistieke beperkingen die bijdragen aan de vertragingen. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste oorzaken.

1. Verhoogde vraag

De vraag naar warmtepompen is sterk toegenomen, vooral na de stijging van de energieprijzen in 2021 en de oorlog in Oekraïne. Volgens Dick Reijman van Techniek Nederland begon de vraag al in oktober 2021 te stijgen, maar de toename versnelde na de oorlog in Oekraïne. Hierdoor is de vraag voor warmtepompen sneller toegenomen dan het aanbod, wat heeft geleid tot langere wachttijden.

In de Achterhoek bijvoorbeeld benadrukt Gerard Looman van CV Bedrijf dat hij sinds de oorlog in Oekraïne een toenemend aantal aanvragen ontvangt. De verhouding tussen de volledig elektrische warmtepomp en de hybride variant is bijna 50/50, wat aantoont dat de markt divers is en dat beide varianten populair zijn.

2. Tekort aan productiecapaciteit

Ondanks de huidige vraag is de productie van warmtepompen niet op hetzelfde tempo toegenomen. Dick Reijman zegt dat er in 2023 drie nieuwe productielocaties worden opgericht voor de hybride warmtepomp. Eind 2023 of begin 2024 verwachten ze dat de wachttijden zullen afnemen. Tot die tijd blijft de vraag groter dan het aanbod.

Een belangrijk probleem is dat de hybride warmtepomp een Nederlands product is, terwijl de volledig elektrische warmtepomp op de wereldmarkt wordt geproduceerd. Hierdoor zijn de voorraden van de all-electric variant groter, waardoor de wachttijden voor deze variant iets korter zijn dan voor de hybride variant.

3. Tekort aan microchips

De oorlog in Oekraïne en de coronapandemie hebben ook logistieke problemen veroorzaakt, waaronder een tekort aan microchips. Deze microchips zijn essentieel voor de werking van moderne warmtepompen. Het tekort aan microchips heeft gevolgen voor de productie, zowel in Nederland als in het buitenland.

4. Logistieke ketens

Naast het tekort aan microchips, zijn er ook problemen met de logistieke ketens. Door beperkingen in de transportsector en de verhoogde vraag voor producten zoals warmtepompen, is het moeilijker geworden om onderdelen en apparatuur tijdig te leveren. Installateurs rapporteren dat ze kleine partijen ontvangen, wat de planning verder bemoeilijkt.

5. Tekort aan geschoold monteurpersoneel

Een ander belangrijk probleem is het tekort aan geschoold monteurpersoneel. Verschillende installateurs, zoals Feenstra, melden dat ze moeite hebben met het vinden van genoeg monteurs die geschoold zijn in het installeren van warmtepompen. Hierdoor zijn installatiecapaciteiten beperkt, wat de wachttijden voor installaties verder verlengt.

Huidige wachttijden in de markt

De huidige wachttijden voor warmtepompen variëren per installateur en per variant. Hieronder geven we een overzicht van de wachttijden zoals deze momenteel worden gemeld.

1. Hybride warmtepompen

De hybride warmtepomp is een Nederlands product en wordt op dit moment in Nederland geproduceerd. Vanwege de hoge vraag en de beperkte productiecapaciteit is de wachttijd voor deze variant het langst. Installateurs rapporteren wachttijden van 6 maanden tot 1 jaar. In sommige gevallen zijn wachttijden zelfs 45 weken.

Dick Reijman van Techniek Nederland benadrukt dat de wachttijden voor de hybride warmtepomp langer zijn dan voor de all-electric variant. Dit komt vooral omdat de hybride warmtepomp exclusief geproduceerd wordt in Nederland, terwijl de all-electric variant op de wereldmarkt beschikbaar is.

2. Volledig elektrische warmtepompen

De all-electric warmtepomp wordt op de wereldmarkt geproduceerd en heeft iets kortere wachttijden. Installateurs melden dat de wachttijd hier gemiddeld rond de 6 maanden ligt. Echter, deze wachttijden kunnen ook oplopen, vooral als de productiecapaciteit niet voldoende is.

3. Installatie

Naast de leveringstijd is ook de installatietijd belangrijk. Installateurs melden dat ze niet alleen problemen hebben met het leveren van de warmtepompen, maar ook met het vinden van genoeg monteurs om de installatie uit te voeren. Hierdoor kan de installatietijd verder oplopen.

Gevolgen voor huiseigenaren

De huidige wachttijden hebben duidelijke gevolgen voor huiseigenaren die overwegen om een warmtepomp aan te schaffen. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste gevolgen.

1. Vertraging bij de overstap naar duurzame verwarming

Voor huiseigenaren die snel willen overstappen naar een duurzamere verwarmingssysteem is de huidige wachttijd een belemmering. Hoewel de verhoogde vraag een positief signaal is, kan het ook frustrerend zijn om te wachten op een warmtepomp.

Dick Reijman benadrukt dat het wachten op een warmtepomp vergelijkbaar is met het wachten op een nieuwe auto. In de autobranche is het niet ongebruikelijk om maanden te moeten wachten op een bepaalde auto. Bij warmtepompen is het echter belangrijk om te weten dat de wachttijd ook belemmeringen kan veroorzaken bij het realiseren van duurzame doelen.

2. Invloed op de energierekening

Hoewel de investering in een warmtepomp langzaam terugverdiend wordt, kan het wachten op de installatie betekenen dat de energierekening in de tussentijd hoger blijft. Voor huiseigenaren die specifiek op zoek zijn naar een lagere energierekening is het wachten op een warmtepomp dus een tegenvaller.

3. Subsidie en financiële planning

Het aanschaffen van een warmtepomp is mogelijk met een subsidie van de overheid, waarbij tot 30 procent van het aankoopbedrag teruggegeven wordt. Echter, omdat de warmtepomp pas na een lange wachttijd geïnstalleerd kan worden, is het belangrijk om hier rekening mee te houden bij de financiële planning.

De subsidie is gebaseerd op het moment van aankoop, niet op het moment van installatie. Dit betekent dat huiseigenaren alsnog subsidies kunnen ontvangen, zelfs als de installatie pas later gebeurt. Echter, het is belangrijk om vroeg genoeg te beginnen met het aanvragen van subsidies en het regelen van de installatie om te voorkomen dat de wachttijd de planning beïnvloedt.

Aanbevelingen voor huiseigenaren

Hoewel de huidige wachttijden frustrerend zijn, zijn er aanbevelingen en tussentijdse stappen die huiseigenaren kunnen overwegen om hun duurzame doelen toch te realiseren. Hieronder geven we een overzicht van deze aanbevelingen.

1. Vroegtijdig advies aanvragen

Een van de belangrijkste aanbevelingen is om vroegtijdig advies aan te vragen bij een installateur. Door vroeg genoeg te beginnen met het regelen van een warmtepomp, kan worden voorkomen dat de wachttijd te lang is. Installateurs melden dat het adviesgevend gesprek vaak al meerdere weken kan duren voordat een definitieve afspraak gemaakt wordt.

2. Overweging van alternatieve opties

Tijdens de wachttijd is het verstandig om te overwegen of er alternatieve opties zijn om energiebesparing te realiseren. Voorbeelden hiervan zijn het installeren van een energiezuinigere cv-ketel, het aanbrengen van extra isolatie, of het installeren van zonnepanelen.

Een energiezuinigere cv-ketel is een tussentijdse oplossing die het energieverbruik kan verlagen en de overgang naar een warmtepomp later gemakkelijker kan maken. Deze oplossing is ook geschikt voor huiseigenaren die overwegen om uiteindelijk over te stappen op een hybride warmtepomp.

3. Voorraden checken bij meerdere installateurs

Aangezien de wachttijd per installateur kan variëren, is het verstandig om meerdere installateurs te checken op voorraad. Sommige installateurs hebben grotere voorraden en kunnen dus sneller een afspraak maken. Door meerdere installateurs te vergelijken, kan de wachttijd worden beperkt.

4. Geduld uitoefenen

Ondanks de frustratie die lange wachttijden kunnen opleveren, is geduld een essentieel aspect van de huidige situatie. Dick Reijman benadrukt dat het wachten op een warmtepomp vergelijkbaar is met het wachten op een nieuwe auto. In de autobranche is het niet ongebruikelijk om maanden te moeten wachten op een bepaalde auto. Bij warmtepompen is het echter belangrijk om te weten dat de wachttijd ook belemmeringen kan veroorzaken bij het realiseren van duurzame doelen.

Toekomstige ontwikkelingen

De huidige wachttijden voor warmtepompen zijn tijdelijk en worden door de markt en de overheid herzien. In 2023 worden er drie nieuwe productielocaties voor hybride warmtepompen opgericht, wat de productiecapaciteit moet vergroten. Eind 2023 of begin 2024 verwachten installateurs en producenten dat de vraag en het aanbod weer in evenwicht komen.

Daarnaast zijn er ook plannen om het aantal geschoold monteurpersoneel te vergroten. Door scholing en opleidingen voor installateurs en monteurs te stimuleren, kan het tekort aan personeel worden opgelost. Dit is een belangrijk stuk van de duurzaamheidsstrategie van Nederland.

Conclusie

De huidige wachttijden voor warmtepompen zijn het gevolg van een combinatie van factoren, waaronder de verhoogde vraag, beperkte productiecapaciteit, logistieke problemen en het tekort aan monteurpersoneel. Hoewel de wachttijden frustrerend zijn, is het belangrijk om hier rekening mee te houden bij de planning van een overstap naar een warmtepomp.

Voor huiseigenaren die overwegen om een warmtepomp te installeren, zijn er aanbevelingen die kunnen helpen om de wachttijd te beperken. Deze omvatten het vroegtijdig regelen van een adviesgesprek, het overwegen van alternatieve opties zoals een energiezuinigere cv-ketel of zonnepanelen, het checken van voorraden bij meerdere installateurs, en het uitoefenen van geduld.

De huidige situatie is tijdelijk, en de overheid en markt werken aan oplossingen om de wachttijden in de toekomst te beperken. Door nu al actie te ondernemen en plannen te maken, kunnen huiseigenaren hun duurzame doelen toch realiseren, ondanks de huidige wachttijden.

Bronnen

1. Warmtepomp kopen, en dan?
2. Achterhoek: wachttijd voor warmtepomp kan oplopen tot een jaar
3. Wachttijden voor hybride warmtepompen lopen enorm op