Het belang van het logboek bij een warmtepompinstallatie

Published by Redactie on oktober 1, 2025 | Category warmtepomp

Een warmtepomp is een complexe installatie die zowel voor koeling als verwarming kan worden ingezet. Voor het correct functioneren en het langdurig behoud van de efficiëntie van de installatie is het van groot belang dat alle installatiegerelateerde handelingen nauwkeurig worden bijgehouden. Dit geschiedt via het zogenaamde logboek, een register (digitale of fysieke vorm) waarin alle relevante activiteiten, inspecties, onderhoudsmaatregelen en eventuele problemen worden vastgelegd. Dit artikel legt uit waarom het logboek zo belangrijk is, hoe het wordt gebruikt en welke informatie daarin verwerkt moet worden, op basis van de technische specificaties en standaarden uit de geleverde bronnen.

Wat is een logboek?

Een logboek is, zoals omschreven in de eerste bron, een document of register dat wordt gebruikt om alle installatiegerelateerde handelingen bij te houden. Dit kan zowel in een fysieke vorm als in digitale vorm geschieden. Het doel van het logboek is om een volledig overzicht te bieden van de historie van de warmtepompinstallatie, zowel in termen van onderhoud als van eventuele storingen of wijzigingen.

Het logboek dient als een juridisch en technisch archief dat bijvoorbeeld kan worden aangereikt bij inspecties of bij verkoop van het huis of de installatie. Het biedt bovendien een waardevolle bron voor de installateur of beheerder om trends in het gedrag van de installatie te volgen en eventuele aanpassingen of preventieve maatregelen te nemen.

Waarom is een logboek belangrijk voor een warmtepomp?

De warmtepomp werkt op basis van een gesloten koelcircuit waarin een koudemiddel wordt gebruikt. Dit koudemiddel ondergaat faseveranderingen (van gas naar vloeistof en omgekeerd) om warmte op te nemen en af te voeren. De efficiëntie van deze cyclus is afhankelijk van een aantal factoren, waaronder de druk, temperatuur, en de toestand van de componenten binnen het circuit. Omdat deze systemen gevoelig zijn voor kleine wijzigingen, is het belangrijk om de historie van de installatie nauwkeurig vast te leggen via het logboek.

Bijvoorbeeld, wanneer er een verandering optreedt in de condensatietemperatuur of wanneer de verdampingswarmte afwijkt van verwacht niveau, kan dit een indicatie zijn voor slijtage, lekkage of andere problemen. Het logboek helpt bij het analyseren van dergelijke afwijkingen door het historische verloop van de installatie te tonen.

Daarnaast is het logboek een essentieel onderdeel van het onderhoudsplan. Regelmatige inspecties en onderhoudsbeurten zijn verplicht, en de resultaten van deze beurten moeten worden vastgelegd. Dit is niet alleen een juridisch vereiste, maar ook een veiligheidsmaatregel. Bijvoorbeeld in het geval van installaties die ammoniak als koudemiddel gebruiken, is het logboek een essentieel instrument om risico's op lekkage of andere gevaarlijke situaties te controleren.

Inhoud van het logboek

Het logboek moet alle installatiegerelateerde handelingen bevatten. Dit omvat onder andere:

Datum en tijd van het onderhoud of de inspectie
Naam van de uitvoerende technicus
Omschrijving van de uitgevoerde handelingen
Meetresultaten, zoals drukschommelingen, temperatuurwaarden, of het niveau van oververhitting en nakoeling
Aangebrachte onderdelen of herstellingen
Eventuele storingen of afwijkingen die zijn geconstateerd
Aanbevelingen of geplande onderhoudsmaatregelen

Deze informatie helpt bij het maken van een technische diagnose van de installatie. Bijvoorbeeld, wanneer in het logboek blijkt dat er regelmatig een afname in de condensatietemperatuur is, kan dit wijzen op een probleem met de condensor of de compressor. In dergelijke gevallen kan het logboek worden gebruikt om een verdere inspectie of reparatie aan te sturen.

De rol van het logboek in risicoanalyse

In de eerste bron wordt verwezen naar de NEN-EN 378-reeks, een norm die richtlijnen geeft voor het bepalen van de maximale hoeveelheid ammoniak in een installatie. Deze norm kan worden gebruikt als basis voor een risicoanalyse. Het logboek speelt hierbij een essentiële rol, omdat het een overzicht biedt van de historie van de installatie, inclusief eventuele incidenten of afwijkingen die risico's kunnen signaleren.

Wanneer een installatie bijvoorbeeld regelmatig oververhitting van het heetgas in de condensor registreert, kan dit wijzen op een probleem met de warmteoverdracht. In dergelijke gevallen kan het logboek worden gebruikt om de mate van afwijking te bepalen en eventueel het gevaar te beoordelen.

Het logboek en het kringloopproces

Het kringloopproces van een warmtepomp omvat meerdere stappen:

Verdamping van het koudemiddel in de verdamper
Compressie van het gas in de compressor
Condensatie in de condensor
Expansie van het koudemiddel via het expansieventiel

Elke stap in dit proces kan worden gevolgd via metingen en registraties in het logboek. Bijvoorbeeld, de startpunttemperatuur D van het heetgas in de condensor kan worden vergeleken met het afkoeltraject D-C, waarin het gas wordt afgekoeld tot aan de condensatietemperatuur. Deze data kan worden gebruikt om eventuele problemen in de warmtewisseling of de compressie te identificeren.

Het logboek helpt ook bij het volgen van de verdampingswarmte en de condensatiewarmte, twee kritieke parameters die bepalen of de warmtepomp efficiënt werkt. Wanneer deze parameters afwijken van verwachte waarden, kan het logboek worden gebruikt om de oorzaak te bepalen.

Het logboek en de keuring voor in gebruik nemen (KvI)

Bij de inbedrijfsname van een warmtepompinstallatie is het logboek een essentieel instrument. Het KvI (Keuring voor Ingebruikneming) is een formele procedure waarbij wordt gecontroleerd of de installatie voldoet aan de veiligheids- en kwaliteitsnormen. Tijdens deze keuring worden onder andere de volgende aspecten beoordeeld:

Toestand van de installatie
Meetresultaten van het kringloopproces
Veiligheidsmaatregelen, zoals afsluitkleppen en alarmsystemen
Documentatie, waaronder het logboek

Het logboek is hierbij van groot belang, omdat het een overzicht biedt van de historie van de installatie, inclusief eventuele herstellingen of wijzigingen. Dit helpt bij het bepalen van de geschiktheid van de installatie voor gebruik en het identificeren van mogelijke risico’s.

Het logboek als ondersteuning bij verkoop

Bij de verkoop van een woning of een warmtepompinstallatie is het logboek een waardevolle bron. Het biedt een transparante weergave van de historie van de installatie, inclusief het onderhoudsplan, eventuele reparaties en de efficiëntie van het systeem. Dit kan de koper geruststellen en vertrouwen geven in de kwaliteit en betrouwbaarheid van de installatie.

Daarnaast is het logboek vaak een vereiste bij het verkrijgen van een verkeersvergunning of bij een inspectie door de gemeente of een externe dienst. Het logboek dient als een juridisch bewijs dat de installatie op de juiste manier is onderhouden en dat de veiligheidsnormen zijn nageleefd.

Conclusie

Het logboek is een essentieel onderdeel van de beheer en onderhoud van een warmtepompinstallatie. Het biedt een volledig overzicht van de historie van de installatie, inclusief meetresultaten, herstellingen, onderhoudsbeurten en eventuele afwijkingen. Het helpt bij het analyseren van het gedrag van de installatie en het bepalen van mogelijke risico’s. Bovendien is het logboek een waardevolle bron bij de inbedrijfsname, inspectie en verkoop van de installatie.

Voor zowel homeowners, DIY-enthusiast, als constructieprofessionals is het logboek een waardevol instrument om de efficiëntie en veiligheid van de warmtepompinstallatie te waarborgen. Het is aan te raden om het logboek regelmatig bij te werken en alle relevante activiteiten nauwkeurig vast te leggen.

Bronnen

logboek