Lucht-lucht warmtepomp in een oud huis: uitdagingen en realistische verwachtingen

Published by Redactie on oktober 1, 2025 | Category warmtepomp

De overgang naar duurzame verwarmingssystemen is voor velen een noodzaak, maar ook een uitdaging. De lucht-lucht warmtepomp is een populaire keuze voor verwarming en koeling van woningen. In nieuwbouw en goed geïsoleerde woningen is dit systeem vaak rendabel. Maar wat betekent dit voor eigenaren van oude huizen, die vaak geconfronteerd worden met hoge warmteverliezen en een beperkte bouwgeschiedenis?

Deze artikel biedt een gedetailleerde, feitenbasierte inzicht in de toepassing van lucht-lucht warmtepompen in oude woningen. Wij beoordelen de technische kennis, de noodzaak van thermische renovatie, de kosten, en de realistische verwachtingen op basis van recente ervaringen en adviezen van betrouwbare bronnen.

Wat is een lucht-lucht warmtepomp?

Een lucht-lucht warmtepomp is een verwarmingssysteem dat warmte uit de buitenlucht opneemt en deze overbrengt naar de inwendige ruimte van een woning. Het principe is vergelijkbaar met een airconditioning, waarbij de warmtepomp op koudere temperaturen niet alleen koelt, maar ook verwarmt. Deze warmtepomp gebruikt geen water als warmtedrager, maar lucht. Het systeem bestaat uit een of meerdere binnenunits die warmte of koeling uitwisselen, en een buitenunit die de lucht opneemt en verwerkt.

Het is een relatief eenvoudige installatie, vooral in nieuwbouw, en heeft geen dure grondwerken nodig zoals bijvoorbeeld bij lucht-water of grondwarmtepompen. Daardoor is het een aantrekkelijke optie voor huiseigenaren die op zoek zijn naar een schone en energiezuinige verwarming.

Lucht-lucht warmtepomp in oude huizen: realistische verwachtingen

Oudere huizen, vaak gebouwd met minder isolatie en minder efficiënte bouwmaterialen, vertonen aanzienlijke warmteverliezen. Deze verliezen zijn het gevolg van slechte isolatie van muren, daken, ramen en soms zelfs van de constructie zelf. In combinatie met de werking van een lucht-lucht warmtepomp, kan dit leiden tot onverwachte kosten en verminderde efficiëntie.

Warmteverliezen als uitdaging

Een lucht-lucht warmtepomp is meest efficiënt in woningen met een lage warmtevraag. Dat wil zeggen: de hoeveelheid warmte die per uur moet worden opgewekt om de inwendige temperatuur te handhaven is beperkt. In oudere woningen is dit vaak niet het geval. Hierdoor moet de warmtepomp voortdurend werken, wat leidt tot een hoger elektriciteitsverbruik dan verwacht. In extreme gevallen, zoals bij temperaturen onder -15°C, is de warmtepomp alleen niet in staat om voldoende warmte te genereren, en moeten aanvullende verwarmingselementen ingeschakeld worden – zoals elektrische verwarming.

Een duidelijk voorbeeld uit de praktijk is beschreven in bron [2], waarin staat dat huiseigenaren met warmtepompen in oude woningen bij temperaturen onder -20°C dagelijks tot 120-150 kWh elektriciteit verbruikten, zonder dat het huis op de gewenste temperatuur kwam. Dit is een serieuze aandachtspunt, zowel voor de huiseigenaar als voor beleidsmakers.

Thermische renovatie: essentieel voor succes

Om een lucht-lucht warmtepomp in een oud huis rendabel te maken, is een grondige thermische renovatie vaak noodzakelijk. Dit betekent het verbeteren van de isolatie van muren, daken, ramen en eventueel ook van de vloeren. Daarnaast is het belangrijk om lekkages in het geveloppervlak en de ventilatie te herijken. Zo wordt het warmteverlies beperkt en kan de warmtepomp efficiënter werken.

Thermische renovatie is echter een kostbare investering. In sommige gevallen kan de totale kosten van isolatie en warmtepompinstallatie zo hoog liggen dat het aantrekkelijker is om tijdelijk te kiezen voor een klassieke CV-ketel. Dit is dan een tussentijdse oplossing tot de woning op langere termijn volledig geïsoleerd is. In bron [2] wordt duidelijk gesteld dat de thermische renovatie van een oud huis vaak zo duur is dat het een voorlopige keuze voor een hogetemperatuur verwarmingssysteem logischer wordt.

Subsidies en verantwoordelijkheid

De overheid biedt subsidies aan voor het installeren van warmtepompen, ook in oude huizen. Echter, zoals onderstreept in bron [2], kan dit een vorm van irrationele uitgave worden als de thermische staat van het huis niet aan de eisen voldoet. Er zijn gevallen waarin subsidies verstrekt werden voor warmtepompen in huizen die niet voldeden aan de vereisten voor duurzame verwarming. Dit leidt tot hoge energierekeningen en een slechte retour op investering.

Dit betekent dat huiseigenaren goed geïnformeerd moeten zijn over de technische eisen en het energieverbruik voor ze een warmtepomp installeren. Bovendien benadrukken experts dat subsidies voor warmtepompen in oude huizen alleen zinvol zijn als het huis vooraf is geïsoleerd of deel uitmaakt van een bredere duurzaamheidsstrategie.

Technische eisen en uitvoering

Aantal binnenunits

Een lucht-lucht warmtepomp vereist vaak meerdere binnenunits, vooral in grotere woningen. In een woning met meerdere kamers is het nodig om elke ruimte te voorzien van een eigen unit om een gelijkmatige temperatuur en comfort te garanderen. In een studio of klein appartement zijn meestal 1 tot 3 binnenunits voldoende. In een oude woning, die vaak uit meerdere ruimtes bestaat, kan het aantal binnenunits aanzienlijk oplopen.

Locatie van de buitenunit

De buitenunit van een lucht-lucht warmtepomp moet op een geschikte plek geplaatst worden, waarbij zowel akoestische als esthetische factoren in overweging worden genomen. In nieuwbouw wordt de buitenunit vaak op de zij- of achterkant van het huis geplaatst, zodat het uitzicht op de voorkant niet verstoord wordt. In een ouder huis kan dit moeilijker zijn, afhankelijk van de beschikbaarheid van ruimte en het ontwerp van de oorspronkelijke bouw.

Geluid en comfort

Een lucht-lucht warmtepomp produceert geluid, vooral de buitenunit. In een oude woning, waarin de muurconstructies dikwijls minder akoestisch geschermd zijn, kan het geluid van de warmtepomp merkbaar zijn binnen. Dit is iets om rekening mee te houden bij de keuze van de locatie van de buitenunit. In sommige gevallen kan het geluidsniveau zelfs een nadeel worden.

Alternatieve opties

Als een lucht-lucht warmtepomp niet ideaal is voor een oude woning, zijn er alternatieven beschikbaar. Een lucht-water warmtepomp, die warmte uit de lucht haalt en deze gebruikt om CV-water te verwarmen, is vaak geschikter voor oude huizen, zeker als er voldoende isolatie is. Een hybride systeem, dat een gasketel combineert met een warmtepomp, is een populaire optie voor huizen die niet optimaal geïsoleerd zijn.

In bron [5] wordt uitgebreid ingegaan op deze opties en hun voor- en nadelen. Een lucht-water warmtepomp is vaak efficiënter in gebouwen met hogere warmtevraag, terwijl een hybride systeem het beste van beide werelden biedt. Voor huizen die in de toekomst volledig duurzaam willen worden, is een hybride oplossing een logische tussentijdse stap.

Conclusie

De installatie van een lucht-lucht warmtepomp in een oud huis is technisch mogelijk, maar vereist een grondige thermische renovatie om rendabel en efficiënt te zijn. Zonder voldoende isolatie en thermische beheersing van het huis kan het systeem leiden tot hoge energiekosten en onvoldoende comfort. Daarnaast is het geluidsniveau van de warmtepomp een factor die niet verwaarloosd mag worden.

Een grondige thermische renovatie is essentieel voor het succes van een warmtepompsystem. Deze renovatie kan aanzienlijke kosten met zich meebrengen, waardoor het soms verstandiger is om tijdelijk over te stappen op een klassiek verwarmingssysteem. In de toekomst, als de woning optimaal is geïsoleerd, kan de stap naar een duurzame verwarming worden genomen.

Het is belangrijk dat huiseigenaren goed geïnformeerd zijn over de technische en financiële aspecten van warmtepompen. De beschikbaarheid van subsidies moet niet leiden tot haastige beslissingen, maar tot een grondig doorgenomen en duurzame keuze. Voor oudere huizen is een lucht-lucht warmtepomp geen automatische oplossing, maar een optie die goed overwogen moet worden.