De juiste keuze bij lucht warmtepomp: types, voordelen en aandachtspunten

Voor wie overweegt om over te stappen op een duurzame verwarmingsoplossing, is een lucht warmtepomp een veelbelovende optie. Deze systemen halen warmte uit de buitenlucht en zetten deze om in bruikbare energie voor verwarming en eventueel ook voor warm water. Er zijn verschillende varianten beschikbaar, elk met eigen kenmerken, voordelen en nadelen. Het kiezen van de juiste warmtepomp hangt af van factoren zoals het type woning, de beschikbare ruimte, het gewenste comfortniveau en het budget. In dit artikel geven we een overzicht van de beschikbare types lucht warmtepompen, de gemiddelde kosten, en belangrijke aandachtspunten bij de keuze.

Wat is een lucht warmtepomp?

Een lucht warmtepomp onttrekt warmte uit de buitenlucht en gebruikt deze om een woning te verwarmen. Afhankelijk van het type, kan deze warmte ook worden gebruikt om sanitair water te verwarmen. Het systeem werkt op basis van een kringloop die vergelijkbaar is met die van een airco, maar in omgekeerde richting. In de winter haalt de warmtepomp warmte uit de buitenlucht en brengt deze naar binnen. In de zomer draait het proces om en kan de warmtepomp de woning afkoelen.

Er zijn meerdere types lucht warmtepompen beschikbaar, namelijk:

1. Lucht-water warmtepomp: haalt warmte uit de lucht en geeft deze af via een watercircuit aan de centrale verwarming of het sanitair water.
2. Lucht-lucht warmtepomp: haalt warmte uit de buitenlucht en zet deze om in warme lucht, die direct in de woning wordt uitgestoten.
3. Hybride warmtepomp: een combinatie van een lucht-water warmtepomp en een gasketel, waarbij de gasketel als back-up fungeert.
4. Full electric warmtepomp: een volledig elektrisch systeem dat geen ondersteuning nodig heeft van een gasketel.

Elk van deze types heeft zijn eigen toepassingsgebied en vereisten. Voor de keuze is het belangrijk om te weten welke optie het beste aansluit bij de eigenschappen van de woning en de persoonlijke voorkeuren van de gebruiker.

Lucht-water warmtepomp: het meest gebruikte type

De lucht-water warmtepomp is het meest populaire type, vooral bij renovaties en nieuwbouw. Deze warmtepomp bestaat uit een buitenunit die de warmte uit de lucht onttrekt, en een binnenunit die de warmte via een watercircuit afstaat aan de verwarming of het sanitair water. Het is een geschikte optie voor woningen met vloerverwarming, omdat het systeem werkt op relatief lage temperaturen.

Voordelen van een lucht-water warmtepomp

• Eenvoudige installatie: omdat er geen ingrijpende werkzaamheden in de grond nodig zijn, is de installatie meestal niet invasief.
• Duurzaam en energiezuinig: een lucht-water warmtepomp draait op elektriciteit en produceert weinig CO₂.
• Multifunctioneel: naast verwarming kan de warmtepomp ook sanitair water opwekken.
• Goed te combineren met zonnepanelen: het gebruik van duurzame elektriciteit verlaagt het energieverbruik en de kosten.

Nadelen van een lucht-water warmtepomp

• Hoog geluidniveau: de ventilator in de buitenunit kan relatief veel geluid maken, wat moet worden meegenomen in de keuze van de plaatsing.
• Afhankelijk van luchttemperatuur: in zeer koude perioden kan het rendement van het systeem afnemen.
• Hogere investeringskosten: vergeleken met een klassieke gasketel is de aanschaf van een lucht-water warmtepomp aanzienlijk duurder.

Gemiddelde kosten van een lucht-water warmtepomp

De kosten van een lucht-water warmtepomp variëren afhankelijk van het merk, het vermogen en de complexiteit van de installatie. Een richtprijs (excl. btw en incl. plaatsing) ligt tussen € 5.000 en € 9.000. Voor woningen met een groter energieverbruik kan de kostenreeks hoger uitvallen.

Lucht-lucht warmtepomp: een alternatief voor airco

De lucht-lucht warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en blast deze direct in de woning in de vorm van warme lucht. In de zomer werkt het systeem in omgekeerde richting en kan het worden gebruikt om de woning te koelen. Deze warmtepomp is vergelijkbaar met een airco en wordt soms ook als zodanig gebruikt. Het is een minder gebruikte optie in Nederland, maar kan geschikt zijn voor goed geïsoleerde woningen of appartementen.

Voordelen van een lucht-lucht warmtepomp

• Directe warmte- en koeling: de warmte wordt direct in de lucht afgegeven, wat snelle verwarming en afkoeling mogelijk maakt.
• Compacte opstelling: de binnenunits zijn vaak klein en kunnen makkelijk in een interieur worden geïntegreerd.
• Fluisterstil: moderne lucht-lucht warmtepompen zijn ontworpen met geluidbeheersing en zijn relatief stil in bedrijf.

Nadelen van een lucht-lucht warmtepomp

• Minder geschikt voor vloerverwarming: omdat de warmte direct in de lucht wordt uitgestoten, is het systeem minder efficiënt bij vloerverwarming.
• Lage warmteafgifte bij koude buitentemperaturen: in extreem koude perioden kan het rendement van de warmtepomp dalen.
• Verminderde comfortsituatie: de luchtstroom kan soms ongemakkelijk worden ervaren, bijvoorbeeld bij directe bladwind.

Gemiddelde kosten van een lucht-lucht warmtepomp

De gemiddelde kosten van een lucht-lucht warmtepomp liggen lager dan die van een lucht-water warmtepomp. Een richtprijs (excl. btw en incl. plaatsing) bedraagt ongeveer € 4.000 tot € 7.000. Deze optie is vooral geschikt voor woningen waar directe warmte- en koeling gewenst is, bijvoorbeeld in appartementen of bij renovaties met hoge energie-eisen.

Hybride warmtepomp: combinatie van warmtepomp en gasketel

Een hybride warmtepomp is een combinatie van een lucht-water warmtepomp en een klassieke gasketel. Het systeem draait normaal gesproken op de warmtepomp, maar de gasketel springt in als de warmtepomp niet genoeg warmte kan leveren, bijvoorbeeld bij zeer lage buitentemperaturen. Deze oplossing is geschikt voor woningen die nog niet optimaal geïsoleerd zijn.

Voordelen van een hybride warmtepomp

• Zekerheid bij extreme weersomstandigheden: de aanwezigheid van een gasketel zorgt voor een betrouwbaar alternatief bij koude buitentemperaturen.
• Flexibiliteit in energiegebruik: de hybride warmtepomp kan worden afgestemd op het energiegebruik, afhankelijk van de beschikbare bronnen.
• Duurzaamheid en efficiëntie: de warmtepomp draait op elektriciteit en produceert weinig CO₂, terwijl de gasketel als back-up dienst doet.

Nadelen van een hybride warmtepomp

• Hogere investeringskosten: de aanschaf en installatie van een hybride warmtepomp zijn relatief duur, met richtprijzen (excl. btw en incl. plaatsing) van € 8.000 tot € 15.000.
• Meer onderhoud: omdat er twee systemen zijn aanwezig, is er meer onderhoud nodig.
• Geen volledige overgang op duurzame energie: omdat er een gasketel is ingebouwd, is de hybride warmtepomp minder duurzaam dan een full electric warmtepomp.

Full electric warmtepomp: volledig elektrisch systeem

Een full electric warmtepomp is een volledig elektrisch systeem dat geen ondersteuning nodig heeft van een gasketel. Het is vooral geschikt voor goed geïsoleerde woningen en kan zowel verwarming als sanitair water leveren. Deze warmtepomp is het meest duurzaam van alle types en heeft een hoog rendement, vooral wanneer het wordt gekoppeld aan zonnepanelen.

Voordelen van een full electric warmtepomp

• Maximale duurzaamheid: het systeem draait volledig op elektriciteit en produceert geen CO₂.
• Hoog rendement: bij goed geïsoleerde woningen werkt de warmtepomp zeer efficiënt.
• Goed te combineren met zonnepanelen: het gebruik van duurzame elektriciteit verlaagt het energieverbruik en de kosten.
• Geen onderhoud van gasketel: omdat er geen gasketel is, is er minder onderhoud nodig.

Nadelen van een full electric warmtepomp

• Hogere investeringskosten: de aanschaf en installatie van een full electric warmtepomp zijn relatief duur.
• Afhankelijk van het elektriciteitsnet: bij stroomuitval is het systeem niet beschikbaar.
• Vereist goed geïsoleerde woning: om optimaal te werken, is een goed geïsoleerde woning nodig.

Aandachtspunten bij de keuze van een lucht warmtepomp

Het kiezen van de juiste warmtepomp is een belangrijke beslissing en vereist een grondig overzicht van de opties. Hieronder geven we een aantal aandachtspunten die kunnen helpen bij de keuze.

1. De 50°C test

Voordat een warmtepomp wordt geïnstalleerd, is het raadzaam om uit te voeren wat wordt aangeduid als de 50°C test. Dit betreft het regelen van de regelthermostaat van de huidige verwarmingssysteem op een gemiddelde temperatuur van 50°C. Door de aanvoer- en retourtemperatuur gemiddeld te houden, kan worden gekeken of de woning geschikt is voor een warmtepomp. Als de woning goed kan worden verwarmd met deze temperatuur, is de kans groot dat een warmtepomp een geschikte oplossing is.

2. Beschikbare ruimte

De keuze van een warmtepomp hangt ook af van de beschikbare ruimte. Voor een lucht-water warmtepomp is het nodig om een buitenunit aan te brengen, wat bij sommige woningen een esthetische last kan zijn. Bij geothermische warmtepompen is een bron in de grond nodig, wat betekent dat er voldoende ruimte moet zijn voor een horizontaal of verticaal buizensysteem.

3. Geluidniveau

Het geluidniveau van de warmtepomp is een belangrijke factor, vooral bij woningen met een buitenunit. De ventilator van een lucht-water warmtepomp kan relatief veel geluid maken, wat moet worden meegenomen in de keuze van de plaatsing. Het is raadzaam om te kiezen voor een stille warmtepomp, waarbij het geluidniveau laag is.

4. Budget

Het budget speelt een grote rol bij de keuze van een warmtepomp. De kosten van de verschillende types kunnen sterk variëren, van een lucht-lucht warmtepomp tot een hybride of full electric warmtepomp. Het is raadzaam om uit te gaan van een richtprijs en rekening te houden met de eventuele subsidies of steunmaatregelen die beschikbaar zijn.

5. Duurzaamheid en energiezuinigheid

Duurzaamheid en energiezuinigheid zijn belangrijke aandachtspunten bij de keuze van een warmtepomp. Een full electric warmtepomp is de meest duurzame optie, maar vereist wel een goed geïsoleerde woning. Een hybride warmtepomp biedt een compromis tussen duurzaamheid en betrouwbaarheid.

6. Koelfunctionaliteit

Voor woningen waarin koeling gewenst is, is het belangrijk om te kijken naar de koelfunctionaliteit van de warmtepomp. Een lucht-lucht warmtepomp is bijvoorbeeld een goede optie voor woningen waar koeling in de zomer een rol speelt.

Samenvatting van de voordelen en nadelen per type

Conclusie

De keuze van de juiste lucht warmtepomp hangt af van een aantal factoren, zoals het type woning, de beschikbare ruimte, het gewenste comfortniveau en het budget. Een lucht-water warmtepomp is het meest gebruikte type en is geschikt voor zowel nieuwbouw als renovaties. Een lucht-lucht warmtepomp is een alternatief voor airco en kan geschikt zijn voor appartementen of goed geïsoleerde woningen. Een hybride warmtepomp biedt een compromis tussen duurzaamheid en betrouwbaarheid, terwijl een full electric warmtepomp de meest duurzame optie is.

Het is belangrijk om rekening te houden met de aandachtspunten bij de keuze, zoals de 50°C test, het geluidniveau, het budget en de beschikbare ruimte. Door een grondig overzicht te maken van de opties en de eigenschappen van de woning, kan de juiste warmtepomp worden gekozen die het beste aansluit bij de persoonlijke wensen en behoeften.

Het raadplegen van een erkende installateur is altijd aan te raden om gericht advies te ontvangen en de juiste keuze te maken. Een warmtepomp kan een duurzame en energiezuinige oplossing bieden voor het verwarmen van een woning en bijdragen aan een lagere CO₂-uitstoot en lagere energiekosten.

Bronnen

1. Warmtepomp soorten – Bobex
2. Warmtepomp bron – Warmtepompenadvies
3. Warmtepomp in Nijmegen – Cornelissen BV
4. Warmtepomp keuzehulp – Warmtepomptips