Lucht-water warmtepomp: Uitleg, voordelen, nadelen en tips voor de installatie

Published by Redactie on oktober 1, 2025 | Category warmtepomp

Een lucht-water warmtepomp is een steeds populairder keuze voor duurzame verwarming van woningen en warm water. Deze warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en zet deze om in bruikbare warmte voor de verwarming en eventueel het kraanwater. In dit artikel worden de werking, voordelen, nadelen en belangrijkste overwegingen bij de installatie van een lucht-water warmtepomp besproken, op basis van actuele en betrouwbare informatie.

Hoe werkt een lucht-water warmtepomp?

Een lucht-water warmtepomp werkt door warmte uit de buitenlucht op te nemen en deze te verwerken tot warm water, dat vervolgens wordt gebruikt voor het verwarmen van een woning. Het systeem bestaat uit twee belangrijke componenten: een buitenunit en een binnenunit. De buitenunit bevat onder andere een ventilator en een koelmiddel dat de warmte uit de lucht opneemt. Deze warmte wordt vervolgens doorgegeven aan een watercircuit in de binnenunit, waarmee het huis wordt verwarmd. In sommige gevallen kan dit systeem ook worden gebruikt voor het opwarmen van kraanwater.

De werking van de warmtepomp is vergelijkbaar met die van een airco, maar dan in omgekeerde richting. In de winter haalt de warmtepomp warmte uit de koude buitenlucht en verwarmt daarmee het huis. In de zomer kan het systeem ook worden gebruikt om de woning te koelen, afhankelijk van de configuratie.

De warmtepomp maakt gebruik van een compressor om het koelmiddel te comprimeren en zo de warmte te verhogen. Dit proces is zeer efficiënt, omdat de warmtepomp zelf slechts een fractie van de energie nodig heeft om het proces te starten. Deze energie komt vooral uit elektriciteit, waardoor het systeem een relatief lage CO₂-uitstoot heeft vergeleken met traditionele verwarmingsystemen.

Hybride versus all-electric systeem

Er zijn twee hoofdvormen van lucht-water warmtepompen: hybride en all-electric.

Hybride warmtepomp: Deze variant werkt samen met een bestaande cv-ketel. De warmtepomp levert de meeste verwarming in de zomer- en herfstmaanden, terwijl de cv-ketel in de winter, bij zeer lage temperaturen, als back-up fungeert. Deze oplossing is ideaal voor woningen waarbij een volledige overgang naar elektrische verwarming niet direct mogelijk is.
All-electric warmtepomp: Deze variant is volledig gasloos en levert de verwarming en het kraanwater helemaal zelfstandig. Het systeem maakt gebruik van een boilervat om kraanwater op te slaan en op te warmen. Deze optie is de meest duurzame keuze en is vooral geschikt voor goed geïsoleerde woningen met lage temperatuurverwarming, zoals vloerverwarming of grote radiatoren.

Voordelen van een lucht-water warmtepomp

1. Duurzame verwarming

Een lucht-water warmtepomp maakt gebruik van de gratis warmte uit de buitenlucht en zet deze om in verwarming. Hierdoor is de CO₂-uitstoot veel lager dan bij een traditionele gasverwarming. Dit maakt de warmtepomp een aantrekkelijke keuze voor wie wil bijdragen aan een duurzamere energievoorziening.

2. Energiezuinig

De warmtepomp gebruikt elektriciteit om de warmte over te dragen, maar de meeste energie komt uit de lucht zelf. Het rendement van een lucht-water warmtepomp wordt gemeten met de prestatiecoëfficiënt (COP). Deze ligt in de meeste gevallen tussen 2,0 en 4,5. Dit betekent dat voor elke eenheid elektriciteit die wordt verbruikt, 2 tot 4 keer zoveel warmte wordt geproduceerd. De energiekosten zijn daardoor aanzienlijk lager dan bij een gasverwarming, vooral bij goede isolatie van het huis.

3. Compatibel met bestaande installaties

Een groot voordeel van de lucht-water warmtepomp is dat deze in de meeste gevallen kan worden aangesloten op bestaande verwarmingsinstallaties, zoals vloerverwarming of radiatoren. Dit betekent dat er in de meeste gevallen geen drastische wijzigingen in de infrastructuur van het huis nodig zijn. In tegenstelling tot een lucht-lucht warmtepomp, die alleen het luchtstroomstelsel gebruikt, is een lucht-water warmtepomp geschikt voor een centraal verwarmingssysteem.

4. Meervoudig gebruik mogelijk

De lucht-water warmtepomp kan niet alleen worden gebruikt voor het verwarmen van een woning, maar ook voor het opwarmen van kraanwater. Dit maakt het systeem erg efficiënt, omdat het meerdere doeleinden tegelijk kan dienen.

5. Koelen mogelijk

In tegenstelling tot veel andere verwarmingssystemen, kan een lucht-water warmtepomp ook worden gebruikt om een woning te koelen. Dit is een extra voordeel in de zomermaanden en maakt het systeem dus ideaal voor een volledige seizoensafhankelijke verwarming.

6. Stijging van de woningwaarde

Het gebruik van energiezuinige verwarmingssystemen, zoals een warmtepomp, kan de waarde van een woning verhogen. Kopers steken steeds meer belang toe aan energiezuinigheid en duurzaamheid, waardoor woningen met moderne, efficiënte verwarmingssystemen sneller en op een hogere prijs worden verkocht.

Nadelen van een lucht-water warmtepomp

Hoewel een lucht-water warmtepomp veel voordelen biedt, zijn er ook een paar nadelen waar rekening mee moet worden gehouden.

1. Hogere investeringskosten

De aanschaf- en installatiekosten van een lucht-water warmtepomp zijn hoger dan die van een traditionele gasverwarming. De kosten liggen tussen de € 4.000 en € 10.000, afhankelijk van het vermogen, het merk en de complexiteit van de installatie. Deze kosten kunnen echter worden terugverdiend door de lage energiekosten en mogelijke subsidies voor duurzame verwarmingssystemen.

2. Complexere installatie

De installatie van een lucht-water warmtepomp is complexer dan die van een traditionele cv-ketel. Het systeem bestaat namelijk uit zowel een buitenunit als een binnenunit, die beide goed moeten worden geïnstalleerd en aangesloten op het verwarmingscircuit. Dit vereist vaak aanpassingen aan de bestaande verwarmingsinfrastructuur, wat de kosten verder kan opdrijven.

3. Geluidsoverlast

De buitenunit van de warmtepomp kan geluidsoverlast veroorzaken, vooral in rustige buurten. Het is belangrijk om de buitenunit op een open en onbelemmerde plaats te installeren, ver van direct zonlicht en andere warmtebronnen. Ook moet voldoende ventilatie rond de unit aanwezig zijn om overtollige warmte af te voeren. Het is aan te raden om de installatie te laten uitvoeren door een ervaren specialist die ervaring heeft met geluidsniveaus en locatieselectie.

4. Afhankelijkheid van elektriciteit

Aangezien de warmtepomp volledig op elektriciteit werkt, is het belangrijk om een stabiele en duurzame elektriciteitsvoorziening te hebben. In de winter, of bij extreem koude buitentemperaturen, kan het elektriciteitsverbruik van de warmtepomp toenemen, wat de kosten kan opdrijven. Hier helpt het om zonne-energie te gebruiken of een zonnepaneelinstallatie aan te leggen om de elektriciteitskosten te verlagen.

5. Lijmtijd bij koude buitentemperaturen

Bij extreem koude buitentemperaturen kan de efficiëntie van de warmtepomp dalen. De COP kan in zo’n geval aanzienlijk verminderen, wat betekent dat de warmtepomp minder warmte produceert. Dit is een beperking van het systeem in regio’s met extreme winters. In dergelijke gevallen kan een hybride systeem, waarbij een cv-ketel als back-up dient, de ideale oplossing zijn.

Belangrijke overwegingen bij de aankoop en installatie

1. Isolatie van het huis

Een lucht-water warmtepomp werkt het efficiëntst in goed geïsoleerde woningen. Als het huis slecht is geïsoleerd, moet de warmtepomp harder werken om de gewenste temperatuur te bereiken, wat het elektriciteitsverbruik verhoogt. Het is daarom belangrijk om ervoor te zorgen dat het huis voldoende is geïsoleerd, bijvoorbeeld met dubbel glas, isolatie in de muren en de zolder.

2. Voldoende ruimte voor de buitenunit

De buitenunit van de warmtepomp moet op een open en onbelemmerde plaats geïnstalleerd worden. Het is aan te raden om voldoende ruimte te hebben voor eventuele aanpassingen en om de ventilatie rond de unit te waarborgen. De buitenunit moet verder ook worden geplaatst op een locatie die niet direct zonlicht ontvangt en afgeschermd is van andere warmtebronnen.

3. Kies het juiste vermogen

Het vermogen van de warmtepomp moet goed worden gekozen, zodat het systeem niet te zwaar wordt belast. Een te kleine warmtepomp kan niet voldoende warmte leveren, terwijl een te grote systeem inefficiënt werkt en onnodig duur is. Het is daarom aan te raden om een professionele berekening uit te voeren en eventueel advies in te winnen bij een ervaren adviseur.

4. Regelmaat en onderhoud

Een warmtepomp vereist regelmatig onderhoud om optimaal te functioneren. Dit omvat het controleren van het koelmiddel, de schoonmaak van de ventilatoren en de controle van de elektrische aansluitingen. Het is belangrijk om dit onderhoud jaarlijks uit te voeren en eventuele problemen zo snel mogelijk op te lossen.

5. Kies voor een betrouwbare leverancier

De installatie van een warmtepomp is een grote investering en moet daarom worden uitgevoerd door een ervaren en betrouwbare specialist. Het is aan te raden om de installatie te laten uitvoeren door een erkende installateur of een professionele bedrijf dat ervaring heeft met het installeren van warmtepompen.

Conclusie

Een lucht-water warmtepomp is een efficiënte en duurzame manier om een woning te verwarmen en warm water te leveren. Het systeem maakt gebruik van de gratis warmte uit de buitenlucht en zet deze om in bruikbare warmte voor de verwarming en het kraanwater. De warmtepomp is compatibel met bestaande verwarmingsinstallaties en kan zelfs worden gebruikt om een woning te koelen in de zomermaanden.

Hoewel de aanschaf- en installatiekosten hoger zijn dan bij een traditionele gasverwarming, biedt de lucht-water warmtepomp langere termijn lage energiekosten en een grotere woningwaarde. Het is belangrijk om de isolatie van het huis te verbeteren en ervoor te zorgen dat de buitenunit op een geschikte locatie wordt geïnstalleerd. Daarnaast is het aan te raden om een professionele berekening te laten uitvoeren en de installatie uit te voeren door een ervaren specialist.