Mag iedereen een warmtepomp installeren? De rol van een gecertificeerde installateur

Published by Redactie on oktober 1, 2025 | Category warmtepomp

In het kader van de energietransitie en de stijgende aandacht voor duurzame energiebronnen is de warmtepomp in Nederland een steeds populairste oplossing voor ruimteverwarming en warm water. Echter, het installeren van een warmtepomp is niet zo eenvoudig als het aansluiten van een ketel of de montage van een ventilatiesysteem. De vraag "mag iedereen een warmtepomp installeren?" is daarom van cruciaal belang voor iedereen die overweegt om over te stappen op deze duurzamere verwarmingsoptie.

In dit artikel bespreken we de huidige regelgeving, de technische complexiteit van een warmtepompinstallatie, de gevolgen van zelfinstallatie, en de rol van een gecertificeerde installateur. De informatie is gebaseerd op betrouwbare bronnen zoals ValkAirco, Warmgarant, en uitspraken van ervaren installateurs zoals Patrick Schimmel. We geven een duidelijk overzicht van de mogelijkheden en beperkingen van zelfinstallatie, de juridische verplichtingen en de praktische realiteit in de huidige markt.

Waarom is een warmtepompinstallatie geen DIY-klus?

De installatie van een warmtepomp is technisch complex en vereist kennis van diverse gebieden, waaronder elektriciteit, leidingwerk, F-gassen en het optimaliseren van het systeem voor efficiëntie. ValkAirco benadrukt in hun artikel dat het installeren van een warmtepomp moet worden uitgevoerd door een ervaren installateur die vertrouwd is met alle aspecten van het systeem.

Een warmtepomp bestaat uit meerdere componenten die correct afgestemd moeten worden op elkaar en op de bestaande infrastructuur van het huis. Dit betreft bijvoorbeeld:

Het aansluiten op een vloerverwarming of radiatoren
De installatie van een externe lucht/water- of bodemwarmtepomp
Het leggen van isolatie en leidingen
De aansluiting op het elektriciteitsnet en eventueel op zonnepanelen
De regeling van de warmtepomp via een slimme thermostaat

Een zelfinstallatie kan leiden tot inefficiënt werken van het systeem, wat uiteindelijk resulteert in hogere energiekosten en een kortere levensduur van de installatie. Bovendien is er een risico op veiligheidsproblemen, met name bij het omgaan met F-gassen.

Juridische verplichtingen en certificering

Sinds 1 april 2023 is het wettelijk verplicht om een warmtepomp te laten installeren door een gecertificeerd professional. Deze verplichting is ingevoerd door de overheid om het aantal ongevallen en onjuiste installaties te beperken.

Volgens Warmgarant is het sinds deze datum niet langer mogelijk om zelf een warmtepomp aan te sluiten of te installeren. Dit is niet alleen een strafbaar feit, maar ook een manier waarop de overheid probeert te zorgen voor kwaliteitsborging en veiligheid. De Gasketelwet, die ook van toepassing is op warmtepompen, legt uit dat iedereen die aan een warmtepomp werkt, gecertificeerd moet zijn.

Het Vakmanschap CO certificaat is een voorwaarde voor het installeren van warmtepompen. Installateurs die deze certificering bezitten, zijn op de hoogte van de meest recente regelgeving, veiligheidsmaatregelen en technische standaarden. Warmgarant benadrukt dat zij zelf CO-gecertificeerd zijn en werken met installateurs die ook in het bezit van dit certificaat zijn.

Geen recht op subsidie bij zelfinstallatie

Een belangrijk nadeel van zelfinstallatie is dat je geen recht hebt op subsidies van de overheid of andere energiebedrijven. Deze subsidies zijn bedoeld om het aanschaffen en installeren van een warmtepomp betaalbaarder te maken voor het consumentenpubliek. Omdat subsidies doorgaans alleen worden verstrekt bij een installatie door een gecertificeerde installateur, verlies je deze voordelen bij zelfinstallatie.

De kosten van een warmtepompinstallatie zijn in Nederland op dit moment aanzienlijk. Volgens Warmgarant is de netto-investering van een hybride warmtepomp zoals de Intergas Xtend ongeveer €3974 na aftrek van subsidies. Deze prijs is inclusief installatie, een buffervat en een vuilafscheider. Bij een gemiddeld gasverbruik verdient een huishouden deze investering binnen ongeveer zes jaar terug.

De realiteit op de markt: tekort aan gecertificeerde installateurs

Hoewel het juridisch en technisch niet mogelijk is om een warmtepomp zelf te installeren, is er op dit moment een groot tekort aan gecertificeerde installateurs in Nederland. Patrick Schimmel, een ervaren warmtepompinstallateur, benadrukt dat het aantal warmtepompen dat hij per jaar plaatst, oploopt naar ongeveer 200 per jaar. Hij heeft twintig medewerkers en zegt dat "druk" bij hem een understatement is.

Dit tekort aan gecertificeerde installateurs is niet alleen gerelateerd aan warmtepompen, maar ook aan andere installaties zoals cv-ketels. Schimmel benadrukt dat het werven van nieuwe mensen met de juiste opleiding en ervaring een prioriteit is. In principe kan iedereen een warmtepomp installeren als hij de juiste opleiding heeft gehad, maar het is essentieel dat deze mensen ook worden opgeleid in veiligheid, regelgeving en het optimaliseren van het systeem.

Hybride warmtepompen en de geschiktheid van woningen

Hoewel het wettelijk verboden is om een warmtepomp zelf te installeren, is het in veel gevallen mogelijk om deze te installeren in bestaande woningen zonder grote bouwwerkzaamheden. Een hybride warmtepomp is hierin een aantrekkelijke optie, aangezien deze kan worden aangesloten op een bestaande cv-ketel en dus minder ingrijpend is dan een volledige verwarmingsomslag.

Patrick Schimmel benadrukt dat het een misverstand is dat elk huis volledig moet worden aangepast om een warmtepomp te installeren. In de meeste gevallen is het voldoende om het huis goed geïsoleerd te hebben. Voor woningen met een vloerverwarmingssysteem is een laagtemperatuurwarmtepomp de beste keuze, omdat deze een hoger rendement levert. Voor woningen met radiatoren is een hoge temperatuurwarmtepomp geschikter.

Hybride warmtepompen zijn bovendien sneller te installeren, omdat ze worden aangesloten op een bestaande cv-ketel. De installatie kan vaak binnen één dag worden uitgevoerd, wat het een aantrekkelijke keuze maakt voor huiseigenaren die snel willen overstappen naar een duurzamere verwarming.

De rol van de installateur in de praktijk

De installateur speelt een essentiële rol in de gehele installatiecyclus van een warmtepomp. Vanaf de voorbereiding, inclusief het analyseren van het huis en het bepalen van de juiste warmtepomp, tot de daadwerkelijke installatie en het testen van het systeem, is het werk van een gecertificeerde professional van onschatbare waarde.

Volgens ValkAirco is een ervaren installateur niet alleen goed op de hoogte van de technische aspecten, maar ook van de regelgeving en subsidies. Deze installateurs zijn gespecialiseerd in warmtepomptechniek en hebben jarenlange ervaring met zowel kleine als grote installaties.

De installatie van een warmtepomp omvat meerdere stappen:

Analyse van de woning: De installateur bepaalt hoeveel warmte het huis nodig heeft, of het systeem op vloerverwarming of radiatoren kan worden aangesloten, en of er een hybride oplossing nodig is.
Selectie van het juiste type warmtepomp: Op basis van deze analyse wordt de meest geschikte warmtepomp gekozen.
Voorbereiding van de installatie: Er worden kabels aangelegd, leidingen geïsoleerd en eventueel een buffervat geïnstalleerd.
Daadwerkelijke installatie: De warmtepomp wordt geplaatst en aangesloten op het elektriciteitsnet en de verwarmingsinstallatie.
Testen en kalibreren: Het systeem wordt getest om ervoor te zorgen dat het correct werkt en efficiënt is.
Instructies voor de gebruiker: De installateur geeft uitleg over het gebruik van de thermostaat, het regelingspaneel en eventuele onderhoudsmaatregelen.

De toekomst: uitbreiding van het elektriciteitsnet

Een van de grotere uitdagingen bij de uitrol van warmtepompen in Nederland is het vermogen van het elektriciteitsnet. Patrick Schimmel benadrukt dat het aantal warmtepompen sterk zal toenemen in de komende jaren, wat leidt tot een hogere vraag naar elektriciteit. In de jaren zestig werd Nederland in tien jaar voorzien van gasleidingen; in de komende decennia moet er een vergelijkbare inspanning komen om het elektriciteitsnet uit te breiden.

Het leggen van nieuwe kabels en het gebruik van efficiënte warmtepompen zijn essentieel om ervoor te zorgen dat het netwerk het aankan. Schimmel benadrukt dat het van belang is om samen te werken aan oplossingen die zowel duurzaam zijn als energiezuinig. Dit betreft het optimaliseren van de warmtepomp zelf, maar ook het zorgen voor een goed geïsoleerd huis en het gebruik van slimme regelingen.

Conclusie

De installatie van een warmtepomp is geen klus die iedereen zelf kan uitvoeren. Sinds 1 april 2023 is het wettelijk verplicht om een gecertificeerde installateur in te schakelen. Dit is niet alleen om veiligheidsredenen, maar ook om ervoor te zorgen dat het systeem correct werkt en dat subsidies kunnen worden ingepikt.

Hoewel een warmtepompinstallatie technisch complex is, is het in veel gevallen mogelijk om deze in bestaande woningen te installeren zonder grote bouwwerkzaamheden. Een hybride warmtepomp is hierin een aantrekkelijke optie, aangezien deze snel kan worden geïnstalleerd en goed aansluit op bestaande verwarmingssystemen.

De rol van de gecertificeerde installateur is essentieel in de gehele installatiecyclus. Deze professionals zijn niet alleen op de hoogte van de technische aspecten, maar ook van de regelgeving, subsidies en veiligheidsmaatregelen. Aangezien er op dit moment een groot tekort is aan gecertificeerde installateurs, is het belangrijk om vroeg genoeg te beginnen met het zoeken naar een betrouwbare installateur.

In de toekomst zal de uitrol van warmtepompen nog meer worden beïnvloed door de uitbreiding van het elektriciteitsnet en de ontwikkeling van efficiëntere warmtepomptechnologie. Het is dus van belang dat huiseigenaren, opdrachtgevers en professionals samenwerken om zowel duurzaam als energiezuinig te wonen.