Warmtepompmarkt in Nederland: Groei, Uitdagingen en Toekomstverwachtingen

Inleiding

De warmtepomp is in de afgelopen jaren steeds belangrijker geworden binnen de woningbouw in Nederland. In 2023 zijn er bijna 167.000 warmtepompen geïnstalleerd, voornamelijk in bestaande woningen, waarvan de helft hybride en de andere helft all-electric. Inmiddels staan er zo’n 568.000 warmtepompen in woningen, terwijl het totaal aantal warmtepompen in Nederland eind 2024 op 2,6 miljoen uitkwam. Dit is een toename van 17 procent ten opzichte van een jaar eerder.

Hoewel de markt sterk groeit, zijn er ook uitdagingen. De verkoopcijfers van warmtepompen zijn in 2024 teruggelopen met 35 procent naar 98.000 stuks, wat betekent dat de doelstelling van 1 miljoen warmtepompen in 2030 op dit moment in het gedrang komt. De rol van overheidssteun, zoals de ISDE-bijdrage en eventuele normeringen, blijkt van groot belang voor de adoptie van warmtepompen.

In dit artikel worden de huidige markttrends, technische ontwikkelingen en beleidsmaatregelen besproken, met het oog op de toekomst van de warmtepompmarkt in Nederland.

Marktgroei en -ontwikkelingen

Toenemend aantal warmtepompen

In 2024 zijn er 2,6 miljoen warmtepompen in gebruik, wat aangeeft dat er een snelle groei is in de afgelopen jaren. Deze groei is het gevolg van zowel grotere installaties in bestaande woningen als de toepassing in nieuwbouwprojecten. In 2023 was het aantal warmtepompen al bijna 568.000, wat bijna twee keer zoveel is als in 2021.

De stijging is vooral te danken aan de snelle toename van hybride warmtepompen. In 2023 zijn er 58.000 nieuwe hybride installaties gedaan, een toename van bijna 500 procent ten opzichte van 2021. Dit is een duidelijke indicator van de groeiende populariteit van deze technologie.

Verdeling per type

Er zijn drie hoofdtypen warmtepompen: bodem- of waterwarmtepompen, lucht-waterwarmtepompen en lucht-luchtwarmtepompen. In 2024 was 72 procent van alle geïnstalleerde warmtepompen een lucht-luchtwarmtepomp, ook bekend als airco. Dit type is vooral populair in nieuwbouwprojecten. Lucht-waterwarmtepompen vormen 22 procent van het totaal, en bodem- of waterwarmtepompen 6 procent.

Lucht-waterwarmtepompen zijn vooral in bestaande woningen te vinden, aangezien ze goed combineren met bestaande verwarmingssystemen. De stijging van lucht-waterwarmtepompen in 2023 was aanzet voor de groei in de bestaande bouw, die voor bijna 120.000 van de nieuwe installaties verantwoordelijk was.

Regionale verschillen

De warmtepompmarkt is niet gelijk verdeeld over Nederland. In het kader van het Nationaal Warmtepomp Trendrapport 2024 wordt duidelijk dat Randstedelijke provinciën en Flevoland achterblijven bij andere regio’s in termen van aantal geïnstalleerde warmtepompen. Hoewel het momentum voor warmtepompen doorzet, is de groei in deze regio’s beperkt.

Ook blijkt dat de noordelijke provinciën relatief sterk presteren. In het referentieproject van Nefit Bosch wordt gemeld dat de warmtepomp het populairst is in deze regio. De grotere groei in de noordelijke delen van het land kan te maken hebben met lagere aardgasprijzen of een gunstigere klimaatverdeling, maar ook met de snelle overgang naar duurzame verwarmingssystemen.

Invloed van aardgas en overheidssteun

Aardgasprijzen en marktdruk

De groei van de warmtepompmarkt in voorgaande jaren was mede het gevolg van stijgende aardgasprijzen. In 2022 en 2023 bereikten deze prijzen historische hoogtes, wat leidde tot een sterk toegenomen vraag naar warmtepompen. Echter, na 2023 is de aardgasmarkt sterk gedaald, wat heeft geleid tot een krimp in de verkoopcijfers van warmtepompen.

In 2024 zakte het aantal verkochte warmtepompen met 35 procent, naar 98.000 stuks. Dit is een aanzienlijke daling die niet volledig verklaard kan worden door marktveranderingen, maar ook door het feit dat het aardgas alternatieven steeds aantrekkelijker maakt.

Overheidsbijdrage en beleid

De ISDE-bijdrage en eventuele normeringen blijken van groot belang te zijn voor de adoptie van warmtepompen. In 2024 was 80 procent van de geïnstalleerde warmtepompen aangeschaft met steun van de ISDE-regeling. De afschaffing of afbouw van deze steun lijkt een negatieve invloed te hebben op de vraag naar warmtepompen.

Daarnaast is er sprake van een potentiële schrapping van de hybride warmtepompnorm, wat zou kunnen leiden tot een verder stagneren van de markt. Hoewel het kabinet-Schoof streeft naar 1 miljoen hybride warmtepompen in 2030, is deze doelstelling op dit moment in het gedrang. In het basisscenario is de verwachting dat de verkoop zal blijven steken op 110.000 tot 125.000 warmtepompen per jaar.

Toekomstverwachtingen en beleid

Groene doelstellingen en het Klimaatfonds

In het Meerjarenprogramma 2025 van het Klimaatfonds is het doel genoemd om 1 miljoen hybride warmtepompen in de gebouwde omgeving te plaatsen tegen 2030. Echter, zelfs wanneer alle verkochte warmtepompen in de komende jaren hybride systemen zijn, wordt deze doelstelling niet gehaald.

De groei van de warmtepompmarkt blijft afhankelijk van beleidsmaatregelen. Volgens de onderzoekers van Dutch New Energy Research is het noodzakelijk dat overheidssteun en normeringen blijven bestaan om de vraag naar warmtepompen te stimuleren.

Meerjarenprogramma 2025

In het Meerjarenprogramma 2025 van het Klimaatfonds wordt gestreefd naar groene doelstellingen op meerdere terreinen, waaronder de woningbouw. De focus ligt op het verduurzamen van woningen, waarbij warmtepompen een centrale rol spelen. Echter, zonder een normering of financiële prikkel lijkt de vraag naar warmtepompen te blijven stagneren.

Toekomstige groei

Hoewel de verkoopcijfers in 2024 zijn gedaald, blijft de warmtepompmarkt in Nederland sterk groeien in aantal geïnstalleerde systemen. De combinatie van hybride warmtepompen en all-electric systemen zorgt voor een duurzame oplossing in zowel nieuwbouw als bestaande woningen.

Het Nationaal Warmtepomp Trendrapport wijst uit dat de groei in 2024 vooral te danken was aan de bestaande bouw. Hierin zijn hybride warmtepompen met 50 procent van de installaties dominant. De voorspellingen voor 2025 zijn dat de groei door kan gaan, mits de beleidsmaatregelen worden voortgezet of uitgebreid.

Technologische ontwikkelingen

Hybride warmtepompen

Hybride warmtepompen zijn een combinatie van een warmtepomp en een traditionele cv-ketel. Deze systemen zijn vooral populair in bestaande woningen, waar ze goed aansluiten op bestaande infrastructuur. In 2023 was 50 procent van de nieuwe warmtepompen hybride, en verwacht wordt dat deze groeitrend door zal gaan in 2024 en 2025.

De groei van hybride systemen is te danken aan hun efficiëntie en hun geschiktheid voor bestaande woningen. Omdat ze zowel op elektriciteit als op aardgas werken, zijn ze een goede overgangsoplossing tot een volledig elektrisch systeem.

All-electric warmtepompen

All-electric warmtepompen zijn in nieuwbouw al vaker gebruikt, maar ook in bestaande woningen nemen ze aan populariteit. Deze systemen zijn volledig elektrisch en produceren geen CO₂-uitstoot, mits de elektriciteit op duurzame manier wordt opgewekt.

Het Nationaal Warmtepomp Trendrapport schat dat all-electric warmtepompen ongeveer 50 procent van de nieuwe installaties in bestaande woningen vormen. Deze groei is ook te zien in het aantal verkochte warmtepompen in 2023, waarbij 167.000 stuks in gebruik zijn genomen.

Invloed op de energievoorziening

Warmtepompen en hernieuwbare energie

Warmtepompen spelen een steeds grotere rol in de overgang naar een duurzame energievoorziening. In de afgelopen maand leverden warmtepompen circa 3 petajoule (PJ) aan hernieuwbare warmte op, wat qua energie overeenkomt met bijna 100 miljoen m³ aardgas.

De combinatie van warmtepompen en zonne-energie is ook steeds meer in opkomst. In januari leverden zonnepanelen op enig moment 60 procent van de totale stroomopwekking in Nederland. Hoewel de zonproductie in de winter beperkt is, is de toename van de installaties van zonnepanelen een sterke groeifactor voor duurzame energie.

Aandeel duurzame stroom

De aandeel van duurzame stroom in de energievoorziening blijft stijgen. Zowel wind als zon draagt een steeds groter aandeel bij aan het energiebeleid van Nederland. Warmtepompen spelen hierin een centrale rol, omdat ze efficiënter werken dan traditionele verwarmingssystemen en goed combineren met hernieuwbare bronnen.

Conclusie

De warmtepompmarkt in Nederland blijft sterk groeien, ondanks de krimp in verkoopcijfers in 2024. De toename van het aantal geïnstalleerde warmtepompen is het gevolg van grotere aandacht voor duurzame verwarmingssystemen, vooral in bestaande woningen. Hybride warmtepompen vormen de grootste groei, gevolgd door all-electric systemen.

De regio’s in het zuiden en midden van Nederland presteren beter op warmtepompgebied dan de Randstad en Flevoland. De rol van overheidssteun blijkt van groot belang, aangezien 80 procent van de installaties in 2024 via de ISDE-bijdrage werd gefinancierd. De schrapping of afbouw van deze steun heeft mogelijk negatieve gevolgen voor de vraag naar warmtepompen.

De toekomstverwachtingen voor de warmtepompmarkt hangen sterk af van beleid en financiering. Hoewel de doelstelling van 1 miljoen hybride warmtepompen in 2030 op dit moment in het gedrang komt, blijft de technologie een belangrijke bouwsteen in de overgang naar een duurzame woningbouw. Met de juiste beleidsmaatregelen is een voortzetting van de groei mogelijk, en kunnen warmtepompen een centrale rol spelen in de toekomstige energievoorziening van Nederland.

Bronnen

  1. Het warmtepompmomentum zet door, maar Randstad en Flevoland blijven achter
  2. Groei aantal warmtepompen neemt af
  3. Doelstelling van 1 miljoen warmtepompen in 2030 uit zicht
  4. De warmtepomp is het populairst in de noordelijke provincies
  5. Aandeel duurzame stroom groeit verder

Related Posts