Meerdere warmtepompen: efficiëntie, flexibiliteit en toepassingen in woning en industrie

Published by Redactie on oktober 1, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De Nederlandse markt voor warmtepompen heeft in de afgelopen jaren aanzienlijk groei doorgemaakt. Eind 2024 waren er in totaal 2,6 miljoen warmtepompen geïnstalleerd in Nederland, een toename van 17 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. Hoewel de verkoopcijfers voor bepaalde soorten warmtepompen zijn afgenomen, blijft het aantal in gebruik gebrachte warmtepompen stijgen, aangezien er meer apparaten zijn geïnstalleerd dan uit gebruik genomen.

De meest voorkomende warmtepomp is de lucht-luchtwarmtepomp (ook bekend als airco), die 72 procent van het totaal vertegenwoordigt. Lucht-waterwarmtepompen vormen 22 procent van het totaal, en bodem- of waterwarmtepompen slechts 6 procent.

Naast het gebruik van warmtepompen in enkele ruimtes, groeit het gebruik van meerdere warmtepompen of meervoudige zones binnen één woning of bedrijf. Deze systemen bieden de mogelijkheid om afzonderlijke ruimtes op verschillende temperaturen te houden, wat comfort en energie-efficiëntie kan vergroten. In dit artikel wordt ingegaan op de technologieën, voordelen en toepassingen van warmtepompen met meerdere zones, en welke soorten warmtepompen geschikt zijn voor deze doeleinden.

Soorten warmtepompen

Er zijn drie hoofdcategorieën van warmtepompen: lucht-lucht, lucht-water en bodem- of waterwarmtepompen. Elke categorie heeft zijn eigen voordelen en nadelen, afhankelijk van de toepassing. Hieronder een overzicht van de meest voorkomende typen en hun kenmerken.

Type warmtepomp	Werking	Voordelen
Lucht-lucht	Haalt warmte uit de buitenlucht en blust die in de binnenruimte.	Relatief goedkoop, eenvoudig te installeren en ideaal voor koeling.
Lucht-water	Verhit water dat door radiatoren of vloerverwarming stroomt.	Ideaal voor woningen met traditionele verwarmingssystemen en biedt flexibiliteit in verwarming en koeling.
Grond-water	Haalt warmte uit de grond en verhit water voor verwarming.	Hoge efficiëntie en temperatuurstabiliteit, maar hogere installatiekosten.

Lucht-luchtwarmtepompen zijn met 72 procent het meest voorkomend in Nederland, vooral in nieuwbouw en renovatieprojecten. Ze worden echter vooral gebruikt voor koeling, niet voor verwarming. Lucht-waterwarmtepompen leveren daarentegen de meeste energie en zijn met 50 procent verantwoordelijk voor het grootste deel van de hernieuwbare warmte uit warmtepompen. Bodem- of waterwarmtepompen, hoewel minder in gebruik, bieden hoge efficiëntie en zijn vaak te vinden in woningen met vloerverwarming of in de industrie.

Warmtepompen met meerdere zones: technologieën en werking

Een warmtepomp met meerdere zones is een geavanceerd verwarmingssysteem dat het mogelijk maakt om verschillende ruimtes in een woning of industrieel complex onafhankelijk te verwarmen of te koelen. Dit biedt meer comfort, aangezien elke ruimte een specifieke temperatuur kan hebben, en kan ook leiden tot energiebesparing, omdat verwarming of koeling alleen geactiveerd wordt in ruimtes die werkelijk gebruikt worden.

Hoe werkt een warmtepomp met meerdere zones?

De centrale warmtepomp is aangesloten op meerdere thermostaten en luchtbehandelingsunits in verschillende zones. Elke thermostaat stuurt het verwarming- of koelingseffect in zijn respectieve zone. Dit zorgt voor een gerichte toepassing van de warmte of koelte, wat de efficiëntie verhoogt.

Voorbeelden van technologieën die worden gebruikt in zonebeheer zijn modulerende compressoren en slimme thermostaten. Modulerende compressoren passen hun vermogen aan op basis van de vraag in elke zone, zodat de temperatuur constant kan worden gehouden zonder oververhitting of overkoeling. Slimme thermostaten zoals de Nest Learning Thermostat of de Honeywell Home T9 maken het mogelijk om de temperatuur in verschillende zones te regelen via een app. Dit biedt gebruikers controle over hun energiegebruik en comfort.

Voordelen van warmtepompen met meerdere zones

1. Verhoogd comfort

Een warmtepomp met meerdere zones biedt de mogelijkheid om de temperatuur in elke ruimte aan te passen aan de individuele voorkeuren van de bewoners. Dit betekent dat bijvoorbeeld de woonkamer warmer kan zijn, terwijl de slaapkamers koeler blijven, wat ideaal is voor een goede nachtrust.

2. Flexibiliteit in verwarming en koeling

Systemen met meerdere zones zijn geschikt voor grotere woningen of industriële complexen waarbij verschillende ruimtes op verschillende tijdstippen gebruikt worden. Bijvoorbeeld, in een woning met een thuiswerkplek kan de studeerkamer op een aangename temperatuur worden gehouden, terwijl andere ruimtes koeler blijven om energie te besparen.

3. Energiebesparing

Door verwarming of koeling alleen in gebruik te nemen waar nodig, kan energie worden bespaard. Slimme thermostaten automatiseren dit proces en passen de temperaturen aan op basis van gebruiksgewoonten.

4. Milieuvoordelen

Omdat warmtepompen minder fossiele brandstoffen gebruiken in vergelijking met traditionele verwarmingssystemen, leiden ze tot een lagere CO2-uitstoot. In combinatie met meerdere zones wordt de efficiëntie verder verhoogd, wat gunstig is voor het milieu.

Toepassingen in woningbouw

In de woningbouw is het gebruik van meerdere warmtepompen of zones steeds populairder, vooral in nieuwbouw en grotere renovatieprojecten. Dit komt gedeeltelijk door de wettelijke regels die bepalen dat nieuwe gebouwen niet meer op het aardgasnet mogen worden aangesloten. Dit betekent dat verwarming via een warmtepomp of warmtenet moet worden gerealiseerd.

Lucht-waterwarmtepompen zijn in dit opzicht een populaire keuze, aangezien ze goed geschikt zijn voor bestaande verwarmingssystemen zoals radiatoren en vloerverwarming. Deze warmtepompen kunnen worden geïntegreerd in meerdere zones en bieden daardoor flexibiliteit in het temperatuurbeheer van verschillende ruimtes.

Voorbeelden van warmtepompen met meerdere zones

Mitsubishi Electric Ecodan: Deze lucht-waterwarmtepomp biedt geavanceerde zone-regeling en is geschikt voor middelgrote tot grote woningen. Het systeem is eenvoudig in te richten met bestaande verwarmingssystemen en biedt een hoog comfortniveau.
Daikin Altherma: Dit systeem maakt gebruik van zowel lucht-lucht als lucht-water technologieën en biedt gebruikers de mogelijkheid om meerdere zones te beheren via een gebruiksvriendelijke interface. Het is ideaal voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten.
NIBE F1345: Deze grond-water warmtepomp is ideaal voor huizen met vloerverwarming en biedt uitstekende efficiëntie en duurzaamheid. Het systeem is uitgerust met geavanceerde technologieën voor zonebeheer.

Toepassingen in de industrie

In de industrie worden warmtepompen met meerdere zones ook steeds vaker ingezet, vooral bij het hergebruik van restwarmte. Industriële warmtepompen kunnen warmte uit processen halen en deze opnieuw gebruiken voor andere toepassingen. Dit leidt tot een hogere energie-efficiëntie en een lagere CO2-uitstoot.

Soorten industriële warmtepompen

In de industrie zijn drie typen warmtepompen geschikt voor het omhoog transformeren van restwarmte:

Compressiewarmtepompen (inclusief thermo-akoestische varianten)
Chemische warmtepompen
Systemen voor damprecompressie

Compressiewarmtepompen en damprecompressiesystemen gebruiken elektriciteit als energiebron om de warmte naar hogere temperaturen te brengen. Chemische warmtepompen werken met reversibele chemische of fysische reacties en vereisen weinig elektriciteit. Ze maken vooral gebruik van beschikbare restwarmte.

Kiezen voor de juiste pomp

Het kiezen van de juiste warmtepomp in de industrie vereist een grondige analyse van het warmtegebruik. Het is belangrijk om data te verzamelen over temperatuurniveaus, vermogens en bedrijfstijden, inclusief toekomstige ontwikkelingen. Aan de hand van deze data kan worden bepaald welke soort warmtepomp het meest geschikt is.

Daarnaast is het belangrijk om te overleggen met experts om de technische haalbaarheid en veiligheid van de opties te beoordelen. Ook de investering, onderhoud en energiebesparing moeten worden gewogen. Belangrijke factoren zijn ook de impact op het milieu en de mogelijkheid om processen met lager temperatuur of minder warmte in te richten.

Groei van warmtepompen in Nederland

De groei van warmtepompen in Nederland is onder andere te zien in de afgelopen jaren. Vanaf 2018 mogen nieuwe gebouwen niet meer op het aardgasnet worden aangesloten, wat heeft geleid tot een toename van het gebruik van warmtepompen in nieuwbouw. Na een sterke groei in 2018 en 2020 zijn de verkoopcijfers van bodem- of waterwarmtepompen tussen 2020 en 2022 relatief stabiel gebleven. In 2023 nam de verkoop weer toe, maar in 2024 nam de verkoop voor het eerst af met 35 procent ten opzichte van het voorgaande jaar.

Deze daling kan gedeeltelijk worden toegeschreven aan het feit dat de nieuwbouw markt minder dynamisch is dan in voorgaande jaren. Toch blijft het totaal aantal warmtepompen stijgen, aangezien er meer apparaten in gebruik worden genomen dan uit gebruik genomen. In 2024 zijn er bijvoorbeeld 161.020 bodem- of waterwarmtepompen in gebruik, vergeleken met 148.530 in 2023.

Tabel: Aantal warmtepompen per type (in duizenden)

Jaar	Bodem- of waterwarmtepompen	Lucht-luchtwarmtepompen	Lucht-waterwarmtepompen
2010	30,29	17,65	27,10
2011	36,05	52,69	30,53
2012	41,26	86,42	32,93
2013	43,88	119,27	36,32
2014	45,99	158,80	40,35
2015	47,41	202,34	45,71
2016	50,94	260,96	55,94
2017	54,87	331,84	74,53
2018	60,38	408,78	100,89
2019	70,71	529,54	131,96
2020	87,92	788,52	173,42
2021	106,26	1085,10	220,83
2022	125,37	1361,58	323,00
2023	148,53	1638,49	470,78
2024	161,02	1898,70	574,48

Deze tabel toont de groei van warmtepompen per type over de afgelopen jaren. Het is duidelijk te zien dat lucht-luchtwarmtepompen het meest in gebruik zijn, gevolgd door lucht-waterwarmtepompen en daarna bodem- of waterwarmtepompen. De groei van lucht-waterwarmtepompen is vooral duidelijk sinds 2020, wat een gevolg is van de wettelijke regels die het aansluiten op het aardgasnet in nieuwbouw verbannen.

Conclusie

Warmtepompen met meerdere zones bieden een aantrekkelijke oplossing voor zowel woningbouw als industriële toepassingen. Ze combineren comfort, energie-efficiëntie en duurzaamheid, waardoor ze steeds populairder worden. In de woningbouw zijn lucht-waterwarmtepompen een populaire keuze, aangezien ze goed geschikt zijn voor bestaande verwarmingssystemen en meerdere zones kunnen beheren. In de industrie worden warmtepompen met meerdere zones gebruikt voor het hergebruik van restwarmte, wat leidt tot lagere CO2-uitstoot en hogere energie-efficiëntie.

De groei van warmtepompen in Nederland is duidelijk zichtbaar, met een toename van 17 procent in 2024 ten opzichte van 2023. Hoewel de verkoopcijfers van bepaalde typen warmtepompen zijn afgenomen, blijft het totaal aantal in gebruik gebrachte apparaten stijgen. Dit is een teken van het algemene trend naar duurzaamheid en energie-efficiëntie in de woningbouw en industrie.

Bij het kiezen van een warmtepomp met meerdere zones is het belangrijk om rekening te houden met de specifieke eisen van de woning of industrie, de technische haalbaarheid, de investering en de energiebesparing. Met de juiste keuze en uitvoering kan een warmtepomp met meerdere zones een waardevolle bijdrage leveren aan comfort, efficiëntie en duurzaamheid.