Milieumelding voor warmtepomp: Wanneer is het nodig en hoe maak je het af?

Published by Redactie on oktober 2, 2025 | Category warmtepomp

De installatie van een warmtepomp als duurzame verwarmingsoplossing wordt steeds populairder onder woningeigenaren die op zoek zijn naar alternatieve energiebronnen. Echter, zoals bij elke bouw- of installatieactiviteit, zijn er regelgeving en formaliteiten die in acht moeten worden genomen. Een van de belangrijkste zaken die vaak verward worden is de vraag of een milieumelding of vergunning nodig is bij de installatie van een warmtepomp. In dit artikel leggen we uit wanneer een milieumelding verplicht is bij een warmtepompinstallatie, wat de precieze voorwaarden zijn, en hoe je deze melding correct kunt aanvragen.

Wanneer is een milieumelding nodig voor een warmtepomp?

Bij de installatie van een warmtepomp is het belangrijk om te begrijpen dat niet alle systemen dezelfde regelgeving ondergaan. De vereisten hangen af van het type warmtepomp, de manier van installatie (binnen of buiten), de locatie en de mate van ingrijpen in de buitenomgeving. Het is ook belangrijk om het verschil te begrijpen tussen een vergunning en een melding. In sommige gevallen is alleen een melding vereist, terwijl andere situaties een volledige milieuvergunning kunnen inhouden.

1. Type warmtepomp en regelgeving

Er zijn verschillende soorten warmtepompen, elk met hun eigen regelgeving:

Lucht-water warmtepomp: Deze warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en gebruikt deze om water op te warmen. Deze installatie vereist vaak een melding, afhankelijk van de afmetingen van de unit en of deze binnen het bestemmingsplan van het pand valt. Plaatsing van de buitenunit op een dak of gevel kan bijvoorbeeld een melding vereisen bij de gemeente.
Bodem-water warmtepomp: Ook wel geothermische warmtepomp genoemd, deze warmtepomp maakt gebruik van warmte uit de grond. De regelgeving is hier iets ingewikkelder. Het afhankelijk van de diepte van de boring en het type vloeistof dat in het systeem circuleert. Als de boring dieper dan 50 meter is, kan een vergunning nodig zijn. Bovendien is een milieuvergunning verplicht als er gevaarlijke stoffen in het systeem stromen.
Water-water warmtepomp: Voor dit type warmtepomp moet in sommige gevallen een vergunning worden aangevraagd, vooral als er een boring gedaan moet worden die 50 meter of dieper in de grond gaat. Een bodemwarmtewisselaar werkt vaak met een mengsel van antivries en water, wat een milieuvergunning vereist. Echter, dit geldt niet voor systemen die werken met een mengsel van water en glycol.
Hybride warmtepomp: Dit is een combinatie van een warmtepomp en een traditioneel verwarmingssysteem. De regelgeving is vergelijkbaar met die van lucht-water warmtepompen, afhankelijk van de afmetingen en de locatie van de installatie.

2. Diepte van de boring

Een belangrijk criterium bij bodemwarmtepompen is de diepte van de boring. Volgens de beschikbare informatie is een vergunning nodig bij boringen van 50 meter of dieper. Boringen dieper dan deze limiet kunnen aanzienlijke effecten hebben op de bodemstructuur en de grondwaterkwaliteit, wat een milieueffect kan teweegbrengen. In dergelijke gevallen is een milieuvergunning verplicht.

Daarnaast geldt een meldingsplicht als de totale geïnstalleerde drijfkracht van de warmtepomp meer dan 5 kW is. Deze melding dient bij het Omgevingsloket in te dienen, ook als de boring minder dan 50 meter diep is. Dit is een belangrijke administratieve formaliteit die niet mag worden overgeslagen, omdat het anders kan leiden tot boetes of dwangsommen.

3. Type vloeistof in het systeem

Het type vloeistof dat in het systeem circuleert, speelt een cruciale rol in de vereisten. Zoals in de bronmateriaal vermeld, is een bodemwarmtewisselaar meestal uitgerust met een mengsel van antivries en water. In dit geval is een milieuvergunning nodig. Echter, als het systeem werkt met een mengsel van water en glycol, is een milieuvergunning niet verplicht. Dit is een belangrijk detail dat meestal verward wordt bij het overleg met installateurs of gemeenten.

4. Aanpassingen aan de buitenzijde van het pand

Wanneer er ingrijpende aanpassingen worden aangebracht aan de buitenzijde van een woning, zoals het plaatsen van een buitenunit of het uitvoeren van aanzienlijke aanpassingen op het erf, is in sommige gevallen een vergunning nodig. Dit geldt met name wanneer de installatie zichtbaar is vanaf openbare wegen of buurbehuizen. In dergelijke gevallen moet er rekening worden gehouden met de welstandscriteria van de gemeente.

Hoe maak je een milieumelding voor een warmtepomp?

Wanneer de situatie voldoet aan de criteria van een meldingsplicht, is het verplicht om dit bij het Omgevingsloket in te dienen. Het proces is relatief eenvoudig, maar vereist wel wat voorbereiding en administratieve inspanningen.

1. Online of bij de gemeente?

Je kunt een milieumelding aanvragen op twee manieren:

Digitaal via het Omgevingsloket: Via de officiële website www.omgevingsloket.nl kun je zelf een vergunningscheck uitvoeren. Dit betekent dat je een aantal gegevens invult over de installatie, waarna het systeem bepaalt of en welke vergunning nodig is. Vervolgens kun je de benodigde formulieren afdrukken, invullen en indienen. Ook kun je de vergunningen digitaal aanvragen.
Aanvraag op papier bij de gemeente: Voor wie liever persoonlijk contact maakt, is het ook mogelijk om een papieren aanvraagformulier af te halen bij de gemeente. Hierop vul je alle relevante gegevens in, zoals de activiteiten die uitgevoerd moeten worden en eventueel bijlagen zoals bouwtekeningen.

2. Benodigde informatie

Bij de aanvraag zijn een aantal documenten en gegevens nodig:

Beschrijving van de activiteit: Wat voor soort warmtepomp gaat geïnstalleerd worden, en waar deze geplaatst wordt.
Bijlagen zoals bouwtekeningen: Deze worden vaak vereist om te laten zien hoe de installatie eruitziet en welke invloed deze heeft op de omgeving.
Technische specificaties: Deze kunnen onder andere het type vloeistof in het systeem, de diepte van de boring en het geïnstalleerde vermogen bevatten.

3. Verwerkingstermijn

Het aanvragen en goedkeuren van een milieumelding of vergunning duurt meestal ongeveer acht weken. In sommige gevallen kan de gemeente de verwerkingstijd verlengen met zes weken, waardoor de totale termijn maximaal veertien weken kan zijn. Het is daarom belangrijk om dit proces vroeg in te plannen, zodat er geen vertraging optreedt in de projecttijdlijn.

Wat gebeurt er als je geen milieumelding aanvraagt?

Het niet aanvragen van een benodigde milieumelding of vergunning kan ernstige gevolgen hebben. In de praktijk kunnen de volgende scenario’s voorkomen:

Bouwstop: Als de gemeente ontdekt dat er zonder vergunning of melding is gewerkt, kan er een bouwstop worden opgelegd. Dit betekent dat de installatie niet verder mag worden uitgevoerd totdat de situatie is geregeld.
Dwangsommen en boetes: De gemeente heeft het recht om dwangsommen of boetes op te leggen voor het niet naleven van de regelgeving. Deze bedragen kunnen behoorlijk hoog zijn, afhankelijk van de omvang van de overtreding.
Herstelkosten: In sommige gevallen moet de installatie worden verwijderd of aangepast aan de eisen van de gemeente, wat extra kosten kan opleveren. Dit kan vooral gelden als de installatie niet in overeenstemming is met de milieuvergunningseisen.

Het is daarom essentieel om vooraf te checken of een milieumelding of vergunning nodig is bij je warmtepompinstallatie. Dit kan worden gedaan via de online tool op het Omgevingsloket of door contact op te nemen met de gemeente.

Samenvatting

De installatie van een warmtepomp is een belangrijke stap op de weg naar duurzame verwarming. Echter, om te voldoen aan de regelgeving, is het vaak nodig om een milieumelding of vergunning aan te vragen. De vereisten hangen af van het type warmtepomp, de diepte van de boring, het type vloeistof in het systeem en de locatie van de installatie. In veel gevallen is een melding voldoende, maar in andere gevallen kan een volledige milieuvergunning nodig zijn.

Het is belangrijk om deze formaliteiten niet te vergeten, omdat het anders kan leiden tot vertragingen, boetes of zelfs het verwijderen van de installatie. Door vooraf te checken of een milieumelding nodig is en deze correct aan te vragen, kun je problemen voorkomen en je project zonder problemen voortzetten.

Bronnen

milieumelding