Minimale isolatie-eisen voor warmtepompen: wat je moet weten als eigenaar of renoverende

Als de overgang naar duurzame verwarmingssystemen in volle gang is, spelen warmtepompen een steeds grotere rol in de energieopwekking van woningen. Zowel hybride als volledig elektrische warmtepompen zijn interessante opties voor eigenaren die op zoek zijn naar een duurzame verwarming. Echter, de efficiëntie en de prestaties van deze systemen hangen sterk af van de isolatie van de woning. In dit artikel wordt ingegaan op de minimale isolatie-eisen voor warmtepompen, rekening houdend met de richtlijnen in de geleverde data. Hierbij wordt aandacht besteed aan de rol van isolatie in de prestaties van warmtepompen, de eisen van verschillende warmtepompsoorten, en de relevante subsidies en aanvullende acties die eigenaren kunnen overwegen.

Inleiding

Een warmtepomp is een systeem dat warmte uit de omgeving (zoals buitenlucht, aarde of water) opwekt en gebruikt om een woning te verwarmen en warm water te leveren. Deze technologie is energiezuiniger dan traditionele verwarmingssystemen met aardgas of elektrische verwarming. Echter, de efficiëntie van een warmtepomp is sterk afhankelijk van de isolatie van de woning. Een slecht geïsoleerde woning verhoogt het warmteverlies en verlaagt de opbrengst van de warmtepomp. Dit betekent dat de minimale isolatie-eisen niet mogen worden verwaarloosd bij de evaluatie van de geschiktheid van een woning voor een warmtepomp.

Binnen deze context zijn hybride warmtepompen en volledig elektrische warmtepompen de twee hoofdcategorieën. Beide hebben verschillende eisen aan de isolatie van de woning. In de volgende paragrafen wordt nader ingegaan op de specifieke isolatie-eisen per warmtepompsoort, de technische aspecten van isolatie, en praktische stappen die eigenaren kunnen ondernemen om hun woning te voorbereiden op een warmtepompinstallatie.

De rol van isolatie in de efficiëntie van een warmtepomp

Waarom isolatie belangrijk is

Isolatie speelt een cruciale rol bij het bepalen van de prestaties van een warmtepomp. Een goed geïsoleerde woning vermindert de hoeveelheid warmte die naar buiten lekt, waardoor de warmtepomp minder hard hoeft te werken. Dit resulteert in lagere energieverbruikskosten, hogere efficiëntie van de warmtepomp, en een duurzamere woning.

Als de isolatie van een woning slecht is, kan de warmtepomp niet voldoende warmte leveren, vooral bij lage buitentemperaturen. Dit geldt met name voor volledig elektrische warmtepompen, die werken met lage temperatuurverwarming en niet afhankelijk zijn van een CV-ketel.

Bouwjaar en isolatie

Een belangrijk hulpmiddel bij het bepalen van de isolatiekwaliteit van een woning is het bouwjaar. Volgens de beschikbare data kan men een indicatie maken van de isolatiekwaliteit op basis van wanneer de woning is gebouwd. De volgende tabel geeft een overzicht:

Woningen die na 2000 zijn gebouwd voldoen meestal aan de isolatie-eisen die nodig zijn voor een warmtepompinstallatie. Echter, zelfs bij woningen die voldoen aan de minimale eisen is het verstandig om eventuele zwakke punten te verbeteren, zoals vloerisolatie, kunststof kozijnen, of vloerverwarmingssystemen.

Isolatie-eisen per warmtepompsoort

Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp combineert een warmtepomp met een CV-ketel. Dit systeem is geschikt voor woningen met matige tot goede isolatie. De warmtepomp zorgt voor de verwarming in de meeste situaties, terwijl de CV-ketel alleen ingeschakeld wordt bij hoge warmtebehoefte of bij zeer lage buitentemperaturen.

Minimale isolatie-eisen voor hybride warmtepompen:

• Dakisolatie: Minimaal 10 cm dikte.
• Spouwmuurisolatie: Gevulde spouwmuren.
• HR++-glas: Dubbel glas met een minimale warmtewinst.
• Vloerisolatie: Minimaal 5 tot 7 cm dikte.
• Bouwjaar: Woningen gebouwd na 1992 zijn meestal geschikt, maar woningen met lage isolatie (bouwjaar 1992–2000) moeten eventueel worden geupgrade.

De huidige radiatoren kunnen meestal worden gebruikt in combinatie met een hybride warmtepomp, maar het is belangrijk om te testen of deze voldoende warmte kunnen leveren bij lage temperatuur (maximaal 55 graden). In geval van tekortkomingen kunnen radiator-ventilatoren worden aangebracht om de warmteverspreiding te verbeteren.

Volledig elektrische warmtepomp (All-Electric)

Een volledig elektrische warmtepomp is niet afhankelijk van een CV-ketel en werkt met een verwarmingstemperatuur van maximaal 45 tot 55 graden. Dit betekent dat de woning goed tot uitstekend geïsoleerd moet zijn om voldoende warmte te behouden.

Minimale isolatie-eisen voor een All-Electric warmtepomp:

• Dakisolatie: Minimaal 15 cm dikte.
• Spouwmuurisolatie: Gevulde spouwmuren met hoge isolatie-eisen.
• HR++-glas: Dubbel glas met uitstekende isolatie-eigenschappen.
• Vloerisolatie: Minimaal 10 cm dikte.
• Bouwjaar: Woningen gebouwd na 2000 zijn meestal geschikt. Oudere woningen (bouwjaar 1992–2000) zullen waarschijnlijk upgrades nodig hebben.

Bij woningen met slechte of matige isolatie is het onwaarschijnlijk dat een volledig elektrische warmtepomp voldoende warmte kan leveren. In dergelijke gevallen is een hybride warmtepomp vaak een betere keuze, aangezien deze ondersteund wordt door een CV-ketel bij hoge warmtebehoefte.

Praktische stappen voor eigenaren

Test je radiatoren

Als je overweegt om een warmtepomp te installeren, is het verstandig om te testen of jouw radiatoren geschikt zijn voor gebruik in combinatie met een hybride warmtepomp. Dit kan door de buitentemperaturen te laten dalen tot ongeveer 5 graden en de radiatoren op 50 graden in te stellen. Als de woning binnen enkele dagen goed warm wordt, zijn de radiatoren waarschijnlijk geschikt.

Mocht het warmtegevoel onvoldoende zijn, zijn radiator-ventilatoren een goedkope en effectieve oplossing. Deze ventilatoren verspreiden de warmte sneller en kunnen het warmtecomfort verbeteren.

Verduurzaming en subsidies

Een aantal maatregelen kunnen worden genomen om de isolatie van een woning te verbeteren en zo geschikter te maken voor een warmtepompinstallatie. Dit omvat:

• Dakisolatie verbeteren
• Spouwmuurisolatie aanbrengen
• Dubbel glas of HR++-glas installeren
• Vloerisolatie aanbrengen
• Kunststof kozijnen vervangen

Als je plannen hebt om isolatiemaatregelen te nemen, is het belangrijk om rekening te houden met de minimale dikte-eisen voor subsidies. Deze informatie is terug te vinden in de meldcodelijst en moet worden besproken met de uitvoerder. Alleen wanneer de isolatiemaatregelen aan de minimale eisen voldoen, is er subsidie beschikbaar.

De Subsidie Verduurzaming Onderhoud Huurwoningen (SVOH) is een relevante subsidie voor eigenaren die willen investeren in isolatie en warmtepompinstallaties. De aanvraag is mogelijk vanaf 1 april 2022 tot 31 december 2029. Voor een gratis adviesgesprek is het mogelijk om contact op te nemen met RVO via het contactformulier.

Investeer in isolatie vóór de warmtepompinstallatie

Als je overweegt om een warmtepomp te installeren, is het verstandig om eerst de isolatie van de woning te verbeteren. Dit zorgt voor een hogere efficiëntie van de warmtepomp, lagere energiekosten, en een langere levensduur van het systeem.

Het installeren van isolatiemaatregelen kan bovendien leiden tot een hogere woningwaarde en een verbetering van het energielabel. Dit is vooral van belang voor volledig elektrische warmtepompen, die sterk afhankelijk zijn van een goed geïsoleerde woning.

Conclusie

De keuze voor een warmtepomp is een belangrijke stap op de weg naar een duurzamere woning. Echter, de succesvolle toepassing van een warmtepomp hangt sterk af van de isolatiekwaliteit van de woning. Zowel hybride als volledig elektrische warmtepompen hebben specifieke isolatie-eisen die moeten worden voldaan om een optimaal resultaat te behalen.

Woningen die zijn gebouwd vóór 1992 zullen waarschijnlijk aanzienlijke verbeteringen nodig hebben voordat ze geschikt zijn voor een warmtepompinstallatie. Echter, woningen gebouwd na 2000 voldoen meestal aan de minimale eisen en zijn geschikt voor alle soorten warmtepompen.

Voor eigenaren die overwegen om over te stappen op een warmtepomp, is het verstandig om eerst de huidige isolatie van de woning te evalueren. Eventuele tekortkomingen kunnen worden opgelost door isolatiemaatregelen te nemen, zoals het aanbrengen van dakisolatie, spouwmuurisolatie, of het installeren van HR++-glas. Deze maatregelen kunnen ook leiden tot subsidies, zoals de SVOH, waardoor de investering minder zwaar valt.

Door de isolatie van de woning te verbeteren en een warmtepomp te installeren, kan een woning worden voorbereid op de toekomst. Dit zorgt niet alleen voor een duurzamere verwarming, maar ook voor lagere energiekosten, verbeterde woningwaarde, en een beter warmtecomfort.

Bronnen

1. Hybride warmtepomp: wat je moet weten
2. Warmtepompactie: energiebesparing en subsidies
3. Minimale temperatuur van een warmtepomp
4. Subsidie Verduurzaming Onderhoud Huurwoningen (SVOH)