CV-ketel vervangen of warmtepomp installeren: wat zijn de regels vanaf 2026?

Published by Redactie on oktober 2, 2025 | Category warmtepomp

De Nederlandse energie- en klimaatbeleidsgeschiedenis is sinds 2020 sterk beïnvloed door de dringende noodzaak om CO2-uitstoot te verminderen en de bouwsector duurzaam te maken. In dit kader is de rol van de CV-ketel en de warmtepomp centraal geworden. De overgang van gasgestookte verwarmingsinstallaties naar duurzamere oplossingen als warmtepompen is niet alleen een maatregel, maar ook een wettelijk kader dat steeds duidelijker wordt. Vanaf 2026 worden de regels rondom de vervanging van CV-ketels sterk verscherpt, maar er zijn ook uitzonderingen en alternatieve opties. Dit artikel behandelt de huidige situatie, de verwachtingen vanaf 2026, en legt uit of het nog mogelijk is om een nieuwe CV-ketel aan te leggen of of de warmtepomp de enige oplossing is.

De wettelijke kaders vanaf 2026

De overgang naar duurzame verwarmingsoplossingen is sinds 2023 een centraal thema in de Nederlandse energiepolitiek. Op 1 april 2023 werd de Wet op de gasketel ingevoerd, een juridisch kader dat regelt hoe gasgestookte verwarmingsinstallaties worden geïnstalleerd en onderhouden. Deze wet is niet alleen gericht op veiligheid, maar ook op het verminderen van het gebruik van fossiele energie in de woningbouw.

Vanaf 1 januari 2026 worden de regels rondom de vervanging van CV-ketels sterk verscherpt. Woonminister Hugo de Jonge heeft hierover een brief geschreven aan de Tweede Kamer, waarin hij de basisregel uitlegt: bij de vervanging van een CV-ketel is vanaf 2026 standaard een hybride warmtepomp of een andere duurzame oplossing verplicht. Dit betekent dat het aanleggen van een nieuwe gasgestookte CV-ketel alleen nog toegestaan is als het in combinatie met een warmtepomp of een andere duurzame installatie gebeurt.

Hybride versus volledige warmtepomp

Een hybride warmtepomp is een combinatie van een traditionele CV-ketel en een warmtepomp. Deze oplossing zorgt ervoor dat de warmtepomp de hoofdverantwoordelijkheid voor de verwarming heeft, terwijl de CV-ketel een reservefunctie vervult bij koude weersomstandigheden of in gevallen waarin de warmtepomp niet genoeg vermogen kan leveren. Hybride systemen zijn technisch betrouwbaarder en bieden bovendien de mogelijkheid om geleidelijk over te stappen naar volledige elektrische warmtepompen.

Hybride warmtepompen zijn voldoende om aan de wettelijke eisen vanaf 2026 te voldoen, mits ze in staat zijn om de woning te verwarmen. Een volledig elektrische warmtepomp is technisch gezien duurzamer, maar kan in sommige situaties minder geschikt zijn voor woningen met een slecht isolatieprofiel of beperkte elektriciteitscapaciteit.

Subsidies en verduurzaming

De overheid stimuleert het gebruik van warmtepompen via subsidies, hoewel deze jaarlijks worden verlaagd. De subsidies zijn bedoeld om de hoge investeringskosten te verlagen en het gebruik van duurzame verwarmingsoplossingen te stimuleren. Voor 2025 is er bijvoorbeeld een subsidie voor warmtepompen tot 35% van de aankoop- en installatiekosten. Deze subsidie wordt elk jaar verlaagd, maar het bedrag blijft aanzienlijk.

Hoewel subsidies niet verplicht zijn, vormen ze een belangrijk instrument om het financiële kruis voor de overgang naar warmtepompen te verlagen. Voor woningbouwcorporaties en particuliere huiseigenaren zijn subsidies een aanvullende manier om verduurzaming te financieren, vooral gezien de huidige economische situatie en de dalende gasprijzen, die de aantrekkingskracht van warmtepompen enigszins verminderen.

Uitzonderingen op de verplichting

Niet iedereen valt onder de verplichting om een warmtepomp te installeren bij de vervanging van een CV-ketel. De overheid heeft een aantal uitzonderingen gemaakt om rekening te houden met specifieke situaties. Deze uitzonderingen zijn bedoeld om de wettelijke maatregelen haalbaar te maken en de belasting voor bepaalde groepen woningbezitters te verminderen.

Monumentale woningen

Een eerste uitzondering geldt voor eigenaren van monumentale woningen. Voor deze groep is het niet verplicht om een warmtepomp te installeren bij vervanging van een CV-ketel. Monumentale woningen kunnen technisch gezien niet altijd aangepast worden aan een warmtepompinstallatie zonder schade te lijden aan de architectonische waarde van de woning. Daarom is het toegestaan om een nieuwe CV-ketel te installeren, mits deze aan de wettelijke eisen voldoet.

Vereniging van eigenaren

Een tweede uitzondering geldt voor eigenaren van appartementen waar goedkeuring van een Vereniging van Eigenaren nodig is. In dergelijke situaties is het niet verplicht om een warmtepomp te installeren, omdat het besluit tot installatie een collectieve keuze is. Dit betekent dat individuele woningeigenaren niet verplicht kunnen worden tot een bepaalde keuze als de rest van de vereniging dat niet ondersteunt.

Technische haalbaarheid

Een derde uitzondering geldt wanneer een warmtepomp technisch niet haalbaar is. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als de woning niet genoeg isolatie heeft, de elektriciteitscapaciteit onvoldoende is, of als er beperkte ruimte is voor de installatie van de warmtepomp. In dergelijke gevallen is het toegestaan om een traditionale CV-ketel te vervangen door een andere duurzame oplossing, zoals een aansluiting op een warmtenet.

Warmtenet en gemeentelijke plannen

Een vierde uitzondering geldt wanneer de gemeente binnen tien jaar overgaat op een collectieve oplossing, zoals een warmtenet. In dergelijke gevallen is het niet verplicht om direct een warmtepomp te installeren. De overheid erkent dat het aanleggen van een warmtenet een langdurige en ingrijpende maatregel is, en dat woningeigenaren deze transformatie niet direct hoeven door te maken als de gemeente al een alternatief plaatst.

Geluidsoverlast

Een vijfde uitzondering geldt wanneer de installatie van een warmtepomp meer geluidsoverlast zou veroorzaken dan toegestaan is. De wettelijke norm stelt dat een warmtepomp maximaal 40 dB aan geluid mag produceren op de erfgrens van een woning. Als de installatie van een warmtepomp deze grens overschrijdt, is het toegestaan om een alternatieve oplossing te kiezen.

Wat betekent dit voor particuliere huiseigenaren en woningcorporaties?

Voor particuliere huiseigenaren, woningcorporaties en bedrijven is de regel dat vanaf 2026 een warmtepomp verplicht is bij vervanging van een CV-ketel een duidelijke richtlijn. Deze regel geldt voor alle woningen en gebouwen waar momenteel een gasgestookte CV-ketel aanwezig is. Dit betekent dat zowel particuliere huiseigenaren als huurders en bedrijven onder deze wettelijke verplichting vallen.

Voor particuliere huiseigenaren

Particuliere huiseigenaren zijn verantwoordelijk voor het voldoen aan de nieuwe wettelijke eisen. Als een CV-ketel moet worden vervangen, is het verplicht om een hybride warmtepomp of een andere duurzame oplossing te installeren. Deze keuze heeft implicaties voor de investeringskosten, de terugverdientijd en de energiebesparing.

Het is belangrijk om hierbij rekening te houden met de subsidies die beschikbaar zijn, het isolatieprofiel van de woning, en de elektriciteitscapaciteit. Voor huiseigenaren met een goed geïsoleerde woning is een volledige elektrische warmtepomp mogelijk, maar voor woningen met beperkte isolatie is een hybride oplossing vaak de beste keuze.

Voor woningcorporaties

Woningcorporaties zijn verantwoordelijk voor de verduurzaming van hun woningportefeuille. Deze corporaties worden verplicht om bij vervanging van CV-ketels een warmtepomp te installeren, tenzij ze onder een uitzondering vallen. De overheid stimuleert deze maatregel via subsidies, maar de huidige economische situatie maakt het voor corporaties lastiger om deze investeringen te financieren. Daarnaast zijn er ook juridische beperkingen, zoals de verplichte huurstabiliteit, die de financiering van verduurzamingsprojecten bemoeilijken.

Voor bedrijven en zakelijke panden

Zakelijke panden, zoals winkels en kantoren, zijn ook onder het wettelijke kader vanaf 2026 geplaatst. Voor kleine panden gelden vergelijkbare regels als voor woningen, terwijl grotere installaties vaak onder andere energiebeleidsregels vallen. Voor bedrijven is het belangrijk om rekening te houden met de specifieke energiebehoefte van het pand, de investeringen in duurzame verwarmingsoplossingen, en de mogelijke subsidies.

Moet je nu meteen investeren in een warmtepomp?

Niet per se. Als je huidige CV-ketel nog in goede staat is en niet binnenkort vervangen moet worden, is er geen directe verplichting om nu al een warmtepomp te installeren. De wettelijke verplichting geldt pas vanaf 2026 bij vervanging van een verwarmingsinstallatie.

Toch kan het verstandig zijn om nu al na te denken over isolatieverbeteringen of andere aanpassingen die je woning robuuster maken voor de toekomstige energietransitie. Deze aanpassingen kunnen ervoor zorgen dat je later flexibel bent bij de keuze van een warmtepompinstallatie en dat je de investering zo efficiënt mogelijk kunt realiseren.

Is een hybride warmtepomp voldoende of moet je volledig elektrisch?

Hybride warmtepompen zijn voldoende om aan de wettelijke eisen vanaf 2026 te voldoen, mits ze in staat zijn om de woning te verwarmen. Ze zijn technisch gezien betrouwbaarder dan volledige elektrische warmtepompen en bieden de mogelijkheid om geleidelijk over te stappen naar volledige elektrische systemen.

Volledige elektrische warmtepompen zijn duurzamer op de lange termijn, maar vereisen vaak een grotere investering en een betere isolatie. Het is daarom verstandig om de keuze te baseren op de specifieke omstandigheden van de woning, zoals het isolatieprofiel, de elektriciteitscapaciteit en de verwarmingsbehoeften.

Wat als je recent een nieuwe CV-ketel hebt gekocht?

Als je onlangs een nieuwe (hoogrendements) CV-ketel hebt laten plaatsen, hoef je voorlopig niets aan te passen. De huidige CV-ketel is nog in gebruik totdat het vervangingsmoment zich voorbij komt. Het is echter verstandig om rekening te houden met de wettelijke verplichting vanaf 2026. Veel nieuwe ketels zijn al “hybride ready”, wat betekent dat ze voorbereid zijn op uitbreiding naar een hybride warmtepompinstallatie. Dit maakt de overgang eenvoudiger en efficiënter.

Is mijn woning geschikt voor een warmtepomp?

De geschiktheid van een woning voor een warmtepompinstallatie hangt af van een aantal factoren, zoals het isolatieprofiel, de elektriciteitscapaciteit, de beschikbaarheid van buitenruimte, en de geluidsnormen. Een professionele installateur kan een energiecontrole uitvoeren om te bepalen of een warmtepomp technisch haalbaar is en welk type het meest geschikt is voor de woning.

De rol van subsidies

Subsidies spelen een belangrijke rol in het verlagen van de investeringskosten voor warmtepompinstallaties. De overheid stimuleert de verduurzaming van woningen via subsidies, die elk jaar verlaagd worden. Voor 2025 is de subsidie tot 35% van de aankoop- en installatiekosten beschikbaar. Deze subsidies zijn bedoeld om het gebruik van duurzame verwarmingsoplossingen te stimuleren en het financiële kruis voor woningeigenaren te verlagen.

Conclusie

Vanaf 1 januari 2026 is het verplicht om een warmtepomp te installeren bij de vervanging van een CV-ketel, tenzij er een uitzondering geldt. Deze wettelijke verplichting is bedoeld om de overgang naar duurzame verwarmingsoplossingen te versnellen en de CO2-uitstoot te verminderen.

Hybride warmtepompen zijn de meest toegankelijke en betrouwbare keuze voor de meeste woningen, terwijl volledige elektrische warmtepompen een duurzamere oplossing zijn op de lange termijn. De geschiktheid van een woning voor een warmtepompinstallatie hangt af van factoren zoals het isolatieprofiel, de elektriciteitscapaciteit en de beschikbaarheid van buitenruimte.

Niet iedereen valt onder de wettelijke verplichting. Er zijn uitzonderingen voor monumentale woningen, appartementen met een Vereniging van Eigenaren, woningen waar een warmtenet binnen tien jaar wordt aangelegd, en situaties waarin een warmtepomp technisch niet haalbaar is. Deze uitzonderingen maken de wettelijke maatregel haalbaar en aangepast aan de specifieke situaties van woningbezitters.

Het is belangrijk om nu al te beginnen met het plannen van de overgang naar duurzame verwarmingsoplossingen. Subsidies, isolatieverbeteringen en professionele advies zijn essentieel om de investering zo efficiënt en duurzaam mogelijk te maken.