Nederlanders krijgen last van geluidsoverlast door warmtepompen van buren

Published by Redactie on oktober 2, 2025 | Category warmtepomp

In de huidige energietransitie speelt de warmtepomp een steeds grotere rol als duurzame alternatief voor gasgestookte verwarmingssystemen. Toch blijkt er sprake te zijn van groeiend aantal Nederlanders die last ervaren van het geluid van warmtepompen van hun buren. Uit verschillende onderzoeken en klachten komt naar voren dat een aanzienlijk deel van de bevolking hinder ondervindt van de buitenunits van warmtepompen. Dit artikel biedt een gedetailleerde en objectieve beschouwing van het fenomeen, de oorzaak, de gevolgen en mogelijke oplossingen, alles gebaseerd op de beschikbare informatie.

De toename van geluidsoverlast door warmtepompen

Statistieken en klachten

Een van de meest betrouwbare bronnen is het onderzoek uitgevoerd door het duurzaamheidsplatform Slimster, zoals vermeld in meerdere artikelen. Uit dit onderzoek blijkt dat één op de acht Nederlanders die buren heeft met een warmtepomp, ervaring heeft met geluidsoverlast. Dit komt neer op ongeveer 12% van de bevolking die "enigszins last" heeft, en bijna één op de 130 mensen die "veel last" ervaren van het geluid. De verklaring voor deze overlast is dat de buitenunit van een warmtepomp geluid produceert, vaak in combinatie met trillingen die via muren, ramen of andere structurele elementen worden doorgegeven.

In de context van energietransitie is het belangrijk om te benadrukken dat de meeste Nederlanders geen hinder ondervinden van warmtepompen. Slechts een relatief kleine groep klagers meldt echter duidelijke problemen. Toch is de toenemende aantallen klachten en de ernst van de ervaringen die worden beschreven, reden tot bezorgdheid, zowel voor individuen als voor beleidsmakers.

Gezondheidsgevolgen

Audioloog Wim Soede van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) benadrukt in een uitzending van Kassa dat de gezondheidsgevolgen van geluidsoverlast niet te onderschatten zijn. Volgens zijn analyses kan voortdurende geluidsoverlast leiden tot:

Verhoogde bloeddruk en hartslag
Stress en slaapstoornissen
Gewichtsverlies
Verhoogd risico op hart- en vaatziekten

Hoewel deze gevolgen niet direct aan warmtepompen gelinkt kunnen worden zonder medische studie, benadrukt Soede dat geluidsoverlast in het algemeen schadelijk is voor de mentale en fysieke gezondheid. Zijn waarschuwing richt zich daarmee niet alleen op warmtepompen, maar ook op andere bronnen van geluidsoverlast zoals verkeer of industrie.

Huidige regelgeving en juridische situatie

Gebrek aan duidelijke normen

Hoewel de overheid warmtepompen sterk aanmoedigt als duurzame oplossing, is er geen duidelijke juridische regelgeving op het gebied van geluidsoverlast die specifiek voor warmtepompen geldt. Dit is een cruciale beperking. Volgens het Nederlands Bouwbesluit zijn er geluidsgrenzen voor installaties binnen woningen, zoals vaste airco’s en ventilatoren. Deze regels gelden echter niet voor installaties buiten de woning, zoals de buitenunit van een warmtepomp.

De Nederlandse Stichting Geluidshinder (NSG) heeft in de afgelopen maanden tientallen klachten ontvangen over warmtepompen. Erik Roelofsen, voorzitter van de NSG, benadrukt dat de overheid normen moet opstellen om burgers te beschermen. Zolang er geen juridische kaders zijn, hebben burgers die last ervaren van warmtepompen geen juridisch houvast om hun klachten te bespreken.

Geluidsnormen en technische specificaties

In Nederland gelden er wel richtlijnen voor geluidshinder op de erfgrens. De buitenunit van een warmtepomp mag maximaal 45 decibel produceren op de erfgrens, en ’s nachts mag dit zelfs niet meer zijn dan 40 decibel. Dit is vergelijkbaar met het geluid van een standaard koelkast. Echter, in de Europese Unie mogen producenten warmtepompen op de markt brengen die geluidsniveaus tot 65 decibel bereiken. Hieruit blijkt dat er een belangrijk verschil is tussen de technische mogelijkheden en de toegestane normen in Nederland.

Bij de installatie is het dus verstandig om rekening te houden met de afstand tot de erfgrens, vooral wanneer de warmtepomp een geluidsniveau heeft dat dicht bij deze grenswaarden ligt. Slimster adviseert om bij voorkeur warmtepompen te kiezen die niet meer dan 40 dB produceren, omdat dit de kans op geluidsoverlast aanzienlijk vermindert.

Oorzaken en versterking van geluidsoverlast

Trillingen en resonantie

Een van de belangrijkste technische oorzaken van geluidsoverlast is resonantie. In het voorbeeld van Floortje uit Alkmaar blijkt dat de warmtepomp van haar buurman tegen een plank aanhangt, waardoor trillingen worden versterkt en het geluid overal in de woning doordringt. Dit is een typisch geval van resonantie, waarbij het geluid niet alleen via de lucht, maar ook via de structuur van de woning wordt doorgegeven.

Een andere factor is de locatie van de buitenunit. Als de warmtepomp te dicht bij een erfgrens staat of tegen een zwaar bouwmateriaal aansluit, kan dit leiden tot geluidsreflecties die de overlast verhuren. Slimster stelt dat het verstandig is om de installatie niet te dicht bij de erfgrens te plaatsen, vooral in gevels waar het geluid makkelijk doordringt.

Visuele impact en verkeerde installatie

Niet alleen het geluid, maar ook de visuele impact van warmtepompen kan een rol spelen in buurrelaties. In de blog van Woontlekker wordt vermeld dat warmtepompen ook visueel invloed kunnen hebben. Toch is het meest urgente probleem de geluidsoverlast.

Daarnaast wijst Stichting Geluidshinder op het probleem van verkeerd geplaatste warmtepompen. In het voorbeeld van Floortje is sprake van een misplaatste warmtepomp, die niet alleen geluidsoverlast veroorzaakt, maar ook trillingen. Doekle Terpstra benadrukt in het artikel dat het gebruik van oncertificeerde installateurs moet worden tegengegaan, aangezien dit leidt tot problemen met installatiekwaliteit en dus ook geluidsoverlast. Zijn voorstel is om subsidies voor warmtepompen alleen te geven aan degene die het apparaat laten installeren door erkende en gecertificeerde installateurs.

Mogelijke oplossingen en preventie

Communicatie en vooraf overleg

Een van de belangrijkste maatregelen die volgens Slimster kan helpen, is vooraf overleg met buren. Marco Schuurman benadrukt dat sluimerende buurconflicten vaak worden verergerd door de installatie van een warmtepomp. Echter, als men vooraf overlegt en duidelijk maakt dat rekening wordt gehouden met geluidshinder, is de kans op klachten aanzienlijk kleiner.

Kiezen voor een stille warmtepomp

Het kiezen van een warmtepomp die niet meer dan 40 dB produceert, is een effectieve manier om geluidsoverlast te voorkomen. In de Europese Unie zijn er steeds meer modellen die dit niveau halen, en ook in Nederland is het steeds eenvoudiger om dergelijke modellen te vinden. Slimster stelt dat dit ook voordeel heeft in juridische zin, omdat men zich daarmee beter kan verdedigen in geval van een klacht of rechtszaak.

Technische maatregelen

Daarnaast zijn er technische oplossingen die kunnen helpen. Slimster adviseert om bijvoorbeeld:

Trillingsdempers toe te passen
Geluidwerende omkasten te gebruiken
De temperatuur geleidelijk op te voeren, zodat de warmtepomp niet altijd op vol vermogen moet draaien

Deze maatregelen kunnen de geluidshinder aanzienlijk verminderen en de kans op klachten verkleinen.

Verwachtingen en toekomstige ontwikkelingen

De overgang naar warmtepompen is een noodzakelijke stap in de energietransitie, maar het is ook duidelijk dat er verbeteringen nodig zijn. Het is belangrijk dat de technologie van warmtepompen zich verder ontwikkelt in de richting van stilere modellen. Tegelijkertijd is er ook ruimte voor verbetering van de installatiepraktijk en meer duidelijke normen en regelgeving.

De Installatiemonitor, een initiatief van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), Netbeheer Nederland en Techniek Nederland, is een voorbeeld van een initiatief dat gericht is op het meten en verbeteren van de kwaliteit van warmtepompinstallaties. Het onderzoek loopt tot eind juni 2026 en kan een belangrijke rol spelen in het oplossen van huidige problemen.

Conclusie

De overgang naar warmtepompen is onmisbaar in de strijd tegen klimaatverandering en het verminderen van afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Toch blijkt uit verschillende onderzoeken en klachten dat een deel van de Nederlandse bevolking hinder ondervindt van geluidsoverlast van warmtepompen van buren. Deze overlast kan leiden tot belangrijke gezondheidsproblemen en buurconflicten.

Hoewel de meeste mensen geen hinder ondervinden, is de toenemende aantallen klachten en de ernst van de ervaringen die worden beschreven, reden tot bezorgdheid. Het gebrek aan juridische kaders is een groot probleem, omdat burgers geen klachtenprocedure hebben en producenten geen duidelijke normen volgen.

Voor individuen is het verstandig om vooraf overleg met buren te hebben, stille modellen te kiezen en technische maatregelen zoals trillingsdempers of geluidwerende omkasten in overweging te nemen. Voor de overheid is het cruciaal om duidelijke normen te ontwikkelen en het gebruik van gecertificeerde installateurs te bevorderen.

De verdere ontwikkeling van stilere warmtepompen en verbetering van installatiepraktijken is essentieel om de energietransitie te behouden en geluidsoverlast te beheersen. De huidige situatie duidt op een transitieprobleem, niet op een fundamenteel probleem met warmtepompen. Met de juiste maatregelen kan dit fenomeen worden beheerst en het gebruik van warmtepompen blijven groeien.