Warmtepomp combineren met houtkachel: duurzaam, comfortabel en toekomstbestendig

Published by Redactie on oktober 2, 2025 | Category warmtepomp

De transitie naar duurzame energie en het opzoeken van energiezuinigere oplossingen voor verwarming worden steeds relevanter in de huidige context van stijgende energiekosten en duurzame bouwpraktijken. Veel woningeigenaren met een warmtepomp merken dat deze systemen in sommige gevallen moeite hebben met temperatuurschommelingen of efficiëntie bij extreme kou. Daarom is het combineren van een warmtepomp met een houtkachel een steeds populairste oplossing. Deze combinatie biedt zowel comfort, energiebesparing als een verhoogde autonomie in het verwarmingsproces.

In dit artikel bespreken we waarom een warmtepomp en een houtkachel een goede combinatie vormen, hoe ze samen werken, de voordelen van deze oplossing, en wat er moet worden meegenomen bij een dergelijke keuze. We baseren ons uitsluitend op relevante informatie uit betrouwbare bronnen, zoals installatiebedrijven, verwarmingsinstallateurs en experts in het veld van duurzame verwarming.

Wat is een warmtepomp en wat zijn haar beperkingen?

Een warmtepomp is een technologie die warmte uit de omgeving (bodem, lucht of grondwater) haalt en deze gebruikt om een woning te verwarmen. Het principe werkt vergelijkbaar met dat van een koelkast, maar dan in omgekeerde richting. Warmtepompen zijn energiezuinig en leveren een relatief hoge COP (Coefficient of Performance), wat betekent dat ze meer warmte produceren dan het energieverbruik dat ze zelf vergen.

Toch heeft een warmtepomp haar beperkingen. Bij zeer lage buitentemperaturen, zoals onder de 0°C, daalt het rendement van de warmtepomp. Daarnaast kan het opwarmen van een woning of een specifieke ruimte zoals een woonkamer lang duren. Dit komt omdat warmtepompen meestal op lage temperaturen werken en de warmte geleidelijk door de woning verspreidt via radiatoren of vloerverwarming.

Bij deze beperkingen kan een houtkachel een waardevolle aanvulling zijn. Niet alleen omdat deze direct warmte levert, maar ook omdat het vermogen van de warmtepomp niet volledig benut hoeft te worden, wat het stroomverbruik vermindert.

Voordelen van een houtkachel als bijverwarming

Directe en behaaglijke warmte

Een houtkachel produceert directe warmte, zonder opstarttijd. Volgens Maico Snijder, Verkoopdirecteur bij Schiedel, kan een warmtepomp ongeveer 2,5 uur nodig hebben om een woning op temperatuur te brengen, terwijl een houtkachel binnen tientallen minuten warmte levert. Dit maakt de houtkachel een ideale aanvulling op de warmtepomp, vooral in woonkamers waar hogere temperaturen en extra comfort gewenst zijn.

Energiebesparing

Door een houtkachel te combineren met een warmtepomp, kan de warmtepomp op een lager vermogen werken. Dit heeft een positief effect op de energierekening, aangezien de warmtepomp minder stroom verbruikt. Bovendien kan bij gebruik van een houtkachel met hoge efficiëntie (zoals moderne, zuinige modellen) veel worden bespaard op het gebruik van hout.

Onafhankelijkheid en veiligheid

In tijden van stroomproblemen of energieongewijzigdheid is een houtkachel een betrouwbare back-up. Het stroomnet in Nederland is soms niet in staat om het hoge energieverbruik aan het einde van de werkdag te leveren. Hierbij komt ook het gebruik van elektrische auto’s, ovens, wasmachines en andere energie-intensieve apparaten. Een houtkachel zorgt voor warmte zelfs als de stroom uitvalt, wat in tijden van onzekerheid een fijn gevoel van veiligheid biedt.

Hoe werkt een combinatie van warmtepomp en houtkachel in de praktijk?

In een woning met een hybride systeem werkt de warmtepomp op basis van een basistemperatuur, bijvoorbeeld 18-19°C, wat ideaal is voor ruimtes zoals slaapkamers, gangen en keukens. In de woonkamer, waar hogere temperaturen en een gezellige sfeer gewenst zijn, kan een houtkachel extra warmte leveren. Dit zorgt voor comfortabele en directe warmte, zonder dat de warmtepomp extra vermogen hoeft te leveren.

De houtkachel fungeert dus als een bijverwarming, die de warmtepomp ondersteunt, vooral op dagen dat het buitenshuis extra koud is of als er een extra warmtevraag is.

Technische uitvoering

In een recent project in de regio Groningen is een houtkachel met CV-aansluiting geïnstalleerd. Deze kachel voegt directe warmte toe aan het centrale verwarmingssysteem. De bestaande CV-ketel is intact gebleven, maar wordt nu ondersteund door de houtkachel en andere systemen zoals power-to-heat. Hierdoor is het mogelijk om overschotselektriciteit van PV-panelen om te zetten naar warmte, wat extra draagt aan de energiebesparing.

Voordelen van het combineren van warmtepomp en houtkachel

Bij het combineren van deze systemen ontstaan meerdere voordelen, zowel qua comfort, kostenefficiëntie als duurzaamheid.

1. Comfort en sfeer

Een houtkachel draagt bij aan de sfeer in de woonruimte. Het vlammenspel en het gevoel van directe warmte worden door veel huiseigenaren als zeer wenselijk ervaren. Bovendien kan de sfeer in een woning met een kachelpositie aanzienlijk worden verbeterd, wat bij wederverkoop zelfs positief uitwerkt op de verkoopprijs. Een analyse door ImmoScout24 toont aan dat woningen met houthaarden gemiddeld 16% meer opbrengen bij verkoop, zelfs met de strengere emissienormen.

2. Energiebesparing

Een warmtepomp werkt meestal efficiënt op lage temperaturen. In ruimtes waar hogere temperaturen nodig zijn, zoals de woonkamer, is het energieverbruik van de warmtepomp aanzienlijk. Door hier een houtkachel aan toe te voegen, kan de warmtepomp op een lagere belasting werken, wat het stroomverbruik vermindert. Tevens wordt minder hout verbrand, omdat moderne houtkachels met een hoog rendement werken.

3. Duurzaamheid en emissiereductie

Hoewel hout een fossiele bron is, is het een herwinbare bron die binnen een kringloop werkt. Als het hout duurzaam wordt geplukt en verbrand in een efficiënte kachel, levert het een lagere ecologische voetafdruk op dan gas of elektriciteit. Ook de efficiëntie van de kachel speelt hier een rol: moderne houtkachels voldoen aan strengere emissienormen en produceren minder verontreinigende stoffen.

4. Toekomstbestendigheid

De huidige regelgeving voor houtkachels wordt steeds strenger. In sommige stedelijke gebieden met luchtverontreiniging zijn houtkachels al lokaal verboden of sterk beperkt. Echter, moderne en efficiënte modellen zijn nog toegestaan. Het combineren van een warmtepomp met een houtkachel maakt het mogelijk om de voordelen van beide systemen te behouden, terwijl tegelijkertijd de afhankelijkheid van gas wordt verlaagd.

Kiezen voor een houtkachel: wat moet je weten?

1. Type kachel en efficiëntie

Niet elke houtkachel is even geschikt voor combinatie met een warmtepomp. Modernere modellen, zoals zuinige houtkachels of pelletkachels, leveren hoger rendement en produceren minder emissies. Het is belangrijk om een kachel te kiezen die voldoet aan de huidige en toekomstige emissienormen. Een test of certificaat kan hierbij duidelijkheid geven.

2. Installatie en aansluiting

De installatie van een houtkachel kan variëren, afhankelijk van of het als bijverwarming of als hoofdverwarming wordt gebruikt. In het geval van combinatie met een warmtepomp is het belangrijk dat de kachel goed wordt aangesloten op het bestaande verwarmingssysteem. Dit kan bijvoorbeeld door een CV-aansluiting of door het gebruik van een buffer. Een professionele installateur is hierbij onmisbaar.

3. Regelgeving en subsidies

De regelgeving rond houtkachels is afhankelijk van de regio. In sommige stedelijke gebieden zijn er lokale beperkingen of zelfs verboden. Het is daarom verstandig om op de hoogte te zijn van de lokale regelgeving. Bovendien zijn er subsidies beschikbaar voor duurzame verwarmingsopties, zoals warmtepompen en pelletkachels. Deze subsidies kunnen het investeringssaldo verlagen.

Alternatieven en toekomstige opties

Hoewel de combinatie van warmtepomp en houtkachel een sterke oplossing biedt, zijn er ook alternatieven beschikbaar voor wie op zoek is naar meer duurzame verwarmingsopties.

1. Hybride warmtepompen

Hybride warmtepompen werken samen met een bestaande CV-ketel. In de toekomst (vanaf 2026) wordt dit systeem zelfs verplicht bij de vervanging van een oude verwarmingsinstallatie. Dit maakt het een betrouwbare, toekomstbestendige optie.

2. Volledig elektrische warmtepompen

Voor woningen met goede isolatie is een volledige overgang naar een elektrische warmtepomp een duurzamere keuze. Deze systemen zijn emissievrij en kunnen vaak aangeschaft worden met subsidies.

3. Pelletkachels

Pelletkachels zijn een moderne, zuinige optie voor wie houdt van de sfeer van een kachel. Ze werken efficiënter dan traditionele houtkachels en voldoen aan de strengere emissienormen.

4. Zonnepanelen + elektrische verwarming

Het combineren van zonnepanelen met elektrische verwarmingsopties, zoals warmtepompen of elektrische verwarming, is een sterke duurzame combinatie. Hierbij wordt eigen opgewekte stroom gebruikt om het huis te verwarmen, wat de afhankelijkheid van het stroomnet vermindert.

Conclusie

Het combineren van een warmtepomp met een houtkachel biedt woningeigenaren een aantal aanzienlijke voordelen. Het systeem combineert de efficiëntie van de warmtepomp met de directe en sfeerrijke warmte van een houtkachel. Daarnaast leidt dit tot energiebesparing, comfort en onafhankelijkheid van het stroomnet.

In tijden van stijgende energiekosten en onzekerheid op de energiemarkt is dit een slimme keuze. Bovendien is de combinatie toekomstbestendig, aangezien modernere modellen voldoen aan de emissienormen en aanpassingen zijn mogelijk.

Voor wie overweegt om een houtkachel aan te schaffen of een warmtepomp te installeren, is het verstandig om professionele advies in te winnen. Dit zorgt voor een optimale uitvoering en zorgt ervoor dat het systeem zowel efficiënt als duurzaam werkt.