Geluidsoverlast door warmtepompen: Uitleg, normen en oplossingen voor woningbouw en renovatie

Published by Redactie on oktober 2, 2025 | Category warmtepomp

De toename van het gebruik van warmtepompen in Nederland heeft geleid tot nieuwe uitdagingen op het gebied van geluidsoverlast. Hoewel warmtepompen een duurzame oplossing zijn voor het verwarmen van woningen, kunnen de buitenunits geluid produceren dat lastig is voor zowel de eigenaar als de buren. Dit artikel biedt een overzicht van de huidige situatie, de wettelijke normen, technische aspecten en mogelijke oplossingen, op basis van recente informatie en adviezen.

Inleiding: De rol van warmtepompen in de energietransitie

Warmtepompen zijn in de afgelopen jaren steeds populairder geworden als alternatief voor gasverwarmingsinstallaties. Volgens het Bouwbesluit is de installatie van warmtepompen een essentiële stap in de energietransitie. Ze gebruiken elektriciteit om warmte uit de lucht of grond te halen en te verhitten, waardoor het gasverbruik kan worden verminderd met tot wel 60%. Echter, dit verduurzamingsproces stoot niet alleen CO₂-reductie op, maar ook geluid, wat in sommige gevallen leidt tot aantasting van het woongenot.

Nieuwe ontwikkelingen, zoals hybride warmtepompen en all-electric systemen, hebben geleid tot verbeteringen in efficiëntie en geluidsproductie. Toch blijft geluidsoverlast een actueel probleem, met klachten van burgers en een opkomend debat over wettelijke normen en technische mogelijkheden.

Geluidsoverlast: Oorzaak en gevolgen

1. Waar komt het geluid vandaan?

De meeste warmtepompen gebruiken een buitenunit, waarin een ventilator zit die lucht door het systeem blaast. Dit proces produceert een zoemend of brommend geluid. Het geluid is het sterkst wanneer de warmtepomp op vol vermogen draait. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer het koud is buiten (onder de 7°C voor hybride systemen) of wanneer de thermostaat op een hogere temperatuur is ingesteld.

De geluidsniveaus kunnen variëren, afhankelijk van het type en merk. Volgens bronnen ligt het geluidslevel van een typische warmtepomp op 55 decibel bij volle belasting, wat gelijk is aan het geluid van een koffiemachine die koffiebonen verwerkt. In sommige gevallen kunnen de niveaus oplopen tot 60-70 decibel, vergelijkbaar met auto’s die op 15 meter afstand langsrijden.

2. Waarom is geluidsoverlast zo lastig?

Het geluid dat warmtepompen produceren, is niet zoals een normaal, natuurlijk geluid. Het is constant en kan uren achter elkaar aanhouden. Volgens audioloog Wim Soede van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) kan dit soort geluid leiden tot fysieke en mentale gevolgen, zoals:

Verhoogde bloeddruk en hartslag
Stress en slaapverstoordheid
Gewichtsverlies

Deze gevolgen zijn niet te onderschatten, en met de toename van warmtepompen in dichtbevolkte gebieden, is het belang van adequate geluidsbeheersing aangewassen.

Wettelijke normen en regels voor geluid

1. Huidige wettelijke grenswaarden

Sinds 1 april 2021 gelden wettelijke geluidseisen voor warmtepompen. Deze zijn opgenomen in het Bouwbesluit en richten zich op het geluidsniveau aan de erfgrens met de buren. De normen zijn als volgt:

Tijdsperiode	Maximale geluidsnorm
19:00 – 7:00 uur (nacht)	40 decibel
7:00 – 19:00 uur (dag)	45 decibel

Voor woningen op hetzelfde perceel, zoals appartementen, wordt het geluid niet gemeten op de perceelgrens, maar op de locatie waar een raam of deur open kan.

Deze regels zijn alleen van toepassing op warmtepompen die vanaf 1 april 2021 zijn of worden geïnstalleerd.

2. Europese richtlijnen en technische standaarden

In Europa gelden algemene richtlijnen voor warmtepompen, afhankelijk van hun vermogen:

Warmtepompen tot 6 kW mogen maximaal 65 decibel produceren.
Warmtepompen van 6 kW tot 12 kW mogen 70 decibel produceren.

In de praktijk zijn echter de meeste nieuwe modellen luidruchtiger, vooral als er geen geluidswerende maatregelen zijn genomen. De Europese normen zijn dus minder strikt dan de huidige Nederlandse eisen.

3. De rol van de Nederlandse Stichting Geluidshinder

De Nederlandse Stichting Geluidshinder (NSG) speelt een belangrijke rol in het verzamelen van klachten en het bepleiten van duidere normen. Volgens Erik Roelofsen, voorzitter van de NSG, ontvangen ze tientallen klachten over geluidsoverlast van warmtepompen. Zij roepen op tot wettelijke normen en bescherming voor burgers, vergelijkbaar met de bescherming tegen geluidsoverlast van industrie, verkeer of bedrijven.

Technische aspecten en mogelijke oplossingen

1. Geluidsproductie en technische specificaties

De geluidsproductie van een warmtepomp wordt beïnvloed door verschillende factoren:

Type ventilator en motor: De constructie en kwaliteit van de ventilator bepalen het geluidslevel.
Buitentemperatuur: Bij lagere temperaturen draait de warmtepomp harder.
Thermostaatinstellingen: Een hogere ingestelde temperatuur kan leiden tot volledige belasting.
Hybride vs. all-electric systemen: Hybride systemen schakelen naar een cv-ketel bij koude buitentemperaturen, waardoor de ventilator minder hard draait.

2. Technische oplossingen tegen geluidsoverlast

Er zijn verschillende maatregelen die kunnen worden genomen om geluidsoverlast te verminderen. Deze zijn onder andere beschreven in het artikel van Installatie.nl:

Extra geluidsafscherming: De installateur kan extra omkasten of geluidswerende materialen gebruiken rondom de buitenunit.
Lage-draaiende ventilatoren: Sommige modellen zijn ontworpen met minder lawaaiige ventilatoren.
Afstand tot aangrenzende woningen: Volgens een Duitse geluidscalculator is het belangrijk om de buitenunit op een bepaalde afstand van burenwoningen te plaatsen, afhankelijk van het vermogen van de warmtepomp.
Richting van de buitenunit: De unit kan gericht worden op een open ruimte in plaats van op een woning.
Gebruik van hybride systemen: Deze schakelen naar een cv-ketel bij lage temperaturen, waardoor het geluid minder is.

3. Kosten en uitdagingen

Volgens warmtepompfabrikanten is een geluidsnorm van 40 decibel op de erfgrens te streng en zou het leiden tot hogere kosten. De technologie zou met extra geluidswerende maatregelen uit de markt worden geprijsd. Daarom pleiten fabrikanten voor een norm van 50 decibel, die in overeenstemming is met standaarden in andere Europese landen.

Praktische tips voor woningeigenaren en bouwers

1. Vooraf planning en geluidsbeoordeling

Voor een warmtepompinstallatie is het verstandig om een geluidsbeoordeling te laten uitvoeren. Dit kan bijvoorbeeld met behulp van een geluidscalculator of door een geluidsdeskundige in te schakelen. Hierbij wordt bepaald of het geluidsniveau aan de wettelijke normen voldoet en wat de beste plaatsing van de buitenunit is.

2. Correcte plaatsing van de buitenunit

De buitenunit moet op een locatie worden geplaatst die zo ver mogelijk is van burenwoningen. Ook is het verstandig om rekening te houden met obstakels zoals muren, bomen of andere structuren die het geluid kunnen afbuigen of absorberen.

3. Technische keuzes bij aankoop

Bij de aankoop van een warmtepomp zijn er verschillende modellen beschikbaar die speciaal zijn ontworpen voor lage geluidsproductie. Het is verstandig om de geluidsemissies te vergelijken en een model te kiezen dat voldoet aan de wettelijke normen en aan de persoonlijke voorkeur van de bewoner.

Conclusie

De groeiende populariteit van warmtepompen brengt zowel kansen als uitdagingen met zich mee. Hoewel ze essentieel zijn voor de energietransitie, kunnen ze ook geluidsoverlast veroorzaken, wat het woongenot van zowel de eigenaar als de buren aantast. Met de huidige wettelijke normen en technische mogelijkheden is het mogelijk om geluidsoverlast te beperken, mits er tijdens de planning en installatie rekening wordt gehouden met geluidsafscherming en correcte plaatsing.

Voor woningeigenaren en bouwers is het belangrijk om zich te informeren over de wettelijke eisen, technische opties en klachtenbehandeling. Een professionele installatie en een goed gekozen warmtepomp kunnen zorgen voor een duurzame en comfortabele woning.

Bronnen

geluidskast