Normen voor warmtepompinstallaties: Technische eisen en regelgeving in 2025

Published by Redactie on oktober 2, 2025 | Category warmtepomp

De installatie van een warmtepomp in Nederland wordt steeds belangrijker in het kader van de energietransitie. Niet alleen omwille van het milieu, maar ook vanwege de toekomstige wettelijke verplichtingen. Vanaf 2026 is bijvoorbeeld een (hybride) warmtepomp verplicht bij vervanging van een CV-ketel, tenzij de woning technisch ongeschikt is of valt onder specifieke uitzonderingen. Voor zowel consumenten als installateurs is het dan ook van essentieel belang om vertrouwd te raken met de huidige normen, regelgeving en technische eisen die van toepassing zijn op de installatie van warmtepompen.

In deze artikel gaan we dieper in op de relevante normen voor warmtepompinstallaties. We bespreken de wettelijke en technische eisen, de rol van de Bouwbesluitregelgeving en Europese richtlijnen, de invloed van subsidies, en de toekomstige norm voor hybride warmtepompen. Daarnaast leggen we uit wat een gecertificeerde installateur moet doen en hoe een warmtepompinstallatie veilig en efficiënt geïnstalleerd kan worden.

Wettelijke en technische eisen

Het Bouwbesluit

Het Bouwbesluit is een van de belangrijkste documenten die technische eisen bepalen voor verwarmingssystemen, waaronder warmtepompen. Dit wettelijk kader stelt eisen aan energie-efficiëntie, geluidsoverlast en milieu-impact. De regels kunnen variëren per regio en type warmtepomp, waarom het belangrijk is om altijd de lokale regelgeving te raadplegen voordat je een warmtepomp aanschaft en installeert.

Europese richtlijnen

Daarnaast zijn er ook Europese richtlijnen van toepassing. De ErP-richtlijn (Energy-related Products) regelt de energie-efficiëntie van producten zoals warmtepompen. Deze richtlijn houdt bijvoorbeeld rekening met de COP (Coefficient of Performance) en SEER (Seasonal Energy Efficiency Ratio), maatstaven voor het rendement van warmtepompen.

Energie-efficiëntie

Energie-efficiëntie speelt een grote rol in de regelgeving. De regels zijn ontworpen om zowel het milieu te beschermen als de energiekosten voor consumenten te verminderen. Dit betekent dat warmtepompen die voldoen aan de normen van het Bouwbesluit en de ErP-richtlijn automatisch een hogere energie-efficiëntie garanderen.

Hybride warmtepompen en toekomstige normering

Vanaf 2026 wordt een norm voor hybride warmtepompen ingevoerd, wat een belangrijke horde heeft genomen in de Tweede Kamer. Hoewel het kabinet demissionair is, mag het voorstel voor deze norm verder worden besproken en uitgewerkt. De norm is nog niet volledig af en moet nog worden afgestemd op uitzonderingssituaties.

Wat is een hybride warmtepomp?

Een hybride warmtepomp combineert een traditionele CV-ketel of elektrische verwarming met een warmtepomp. Deze oplossing biedt een laagdrempelige overstap naar duurzame verwarming en is goedkoper en eenvoudiger te installeren dan een volledig elektrische variant. Voor de installatiesector en de technische retail staat er veel op het spel, en er is een sterke wens om vertraging door de komende verkiezingen te voorkomen.

Installatie van een warmtepomp

Hoewel een warmtepompinstallatie niet per se complex is, zijn er wel belangrijke verschillen met de installatie van een CV-ketel. Hieronder geven we een overzicht van technische tips en eisen die van toepassing zijn bij de installatie van een warmtepomp.

Elektriciteitsaansluiting en kWh-meter

Een kWh-meter dient geplaatst te worden tussen de voeding van de warmtepomp en de elektriciteitsaansluiting. Dit is belangrijk voor het meten van de energieconsumptie en kan ook van invloed zijn op subsidies of tarieven.

Leidingdiameters en isolatie

De leidingdiameters bij warmtepompen zijn vaak anders dan bij CV-ketels. Het is belangrijk om de juiste diameters te kiezen om optimale flow te garanderen. Ook de isolatie van de leidingen is van groot belang, omdat dit het energieverlies beïnvloedt.

Onverwachtingskleppen en expansievaten

De installatie moet voorzien zijn van een overstortventiel en een expansievat. Deze zorgen voor de veiligheid van het systeem, vooral bij veranderingen in druk en volume.

Glycol toevoeging

Bij het gebruik van een buitenbron (zoals een grondwaterput of een buitenluchtbron) is het aanbevolen om glycol toe te voegen. Dit vermindert de risico’s op bevriezen en zorgt voor betere warmtewisseling. De glycolbeveiligingstemperatuur moet nauwkeurig worden gecontroleerd.

Vloerverwarming versus radiatoren

Warmtepompen werken het best met vloerverwarming, omdat deze lager in temperatuur werkt. Als je woning alleen radiatoren heeft, kan een warmtepompinstallatie aanzienlijk ingewikkelder worden. In dat geval is een hybride oplossing vaak het beste alternatief.

Inbedrijfstellen en eerste opstart

Bij het eerste opstarten van een water/water of brinewater/water warmtepomp is het belangrijk om de zuiggastemperatuur te controleren. Deze dient te stabiliseren tussen 4 en 12 graden. Als de temperatuur onder nul komt, moet het toestel worden uitgeschakeld en moeten de bronleidingen gecontroleerd en eventueel ontlucht worden.

Technische parameters

Tijdens de compressor bedrijf dient de delta T tussen bron in en bron uit tussen 4 en 5 graden te liggen. De heetgastemperatuur moet ten minste 25 K hoger zijn dan de aanvoertemperatuur, en de vloeistoftemperatuur dient ongeveer gelijk te zijn aan de retourtemperatuur. De oververhitting moet tussen 2 en 8 °C liggen.

Certificering van installateurs

Vanaf 2025 is het verplicht dat alleen gecertificeerde vakmensen hybride of full-electric warmtepompen installeren. Deze certificering garandeert dat het systeem veilig en efficiënt wordt geïnstalleerd en dat het voldoet aan de steeds strenger wordende eisen.

Een gecertificeerde installateur kijkt niet alleen naar de technische kant, maar ook naar de situatie van de klant. Factoren zoals het woningtype (solo of gezin), het verwarmingsstelsel (vloerverwarming of radiatoren), en eventuele zonnepanelen worden meegenomen in de keuze van het systeem. De installateur is dan ook niet alleen monteur, maar ook adviseur.

Financiële aspecten en subsidies

Kosten van een warmtepompinstallatie

De kosten voor een warmtepompinstallatie variëren afhankelijk van het type warmtepomp en de staat van de woning. Een hybride warmtepomp kost gemiddeld tussen de 4.000 en 6.500 euro, inclusief installatie. Een full-electric systeem kost vaak tussen de 8.000 en 16.000 euro, vooral als de woning aangepast moet worden.

ISDE-subsidie

Consumenten kunnen aanspraak maken op subsidies zoals de ISDE-subsidie, waarmee tot duizenden euro’s teruggegeven kunnen worden. Deze subsidies zijn vooral gunstig als de warmtepomp in combinatie wordt gebruikt met zonnepanelen of andere energiebesparende maatregelen.

Verplichtingen vanaf 2026

Vanaf 2026 is een (hybride) warmtepomp verplicht bij vervanging van een CV-ketel. Er zijn wel uitzonderingen, zoals voor monumentale woningen of woningen die technisch ongeschikt zijn. Deze regelgeving biedt duidelijkheid voor consumenten en zorgt voor een snellere transitie naar duurzame verwarming.

Toekomstige ontwikkelingen en uitdagingen

Politieke veranderingen

De norm voor hybride warmtepompen is nog niet volledig af en kan door politieke veranderingen vertraging oplopen. De verkiezingen in november 2023 kunnen bijvoorbeeld leiden tot veranderingen in de beleidsrichting. De installatiesector en technische retail zijn daarom bezorgd over eventuele vertragingen, omdat de markt snel moet kunnen aanpassen aan de nieuwe regelgeving.

Invloed op de markt

De toekomstige norm voor hybride warmtepompen zal grote invloed hebben op de markt. Het biedt kansen voor de installatiesector, maar ook uitdagingen in de vorm van opleiding en certificering. Installateurs moeten zich aanpassen aan de nieuwe eisen en hun kennis opfrissen om gecertificeerd te blijven.

Consumenteninformatie

Het is van groot belang dat consumenten goed geïnformeerd worden over de normen en regelgeving. Het begrijpen van de technische en wettelijke eisen is cruciaal voor een succesvolle installatie. Daarom wordt aangeraden om altijd raad te vragen aan een gecertificeerde installateur en eventueel ook gebruik te maken van subsidies of andere financiële ondersteuning.

Conclusie

De installatie van een warmtepomp is een belangrijke stap in de richting van duurzame verwarming. Omdat de regelgeving en technische eisen steeds strenger worden, is het essentieel om vertrouwd te raken met de relevante normen en regelgeving. Vanaf 2026 wordt een (hybride) warmtepomp verplicht bij vervanging van een CV-ketel, wat betekent dat consumenten en installateurs zich nu al moeten voorbereiden op de toekomstige eisen.

Technische aspecten zoals elektriciteitsaansluiting, leidingdiameters, glycol toevoeging en vloerverwarming spelen een grote rol in de installatie. Daarnaast is het belangrijk om gecertificeerde installateurs in te huren om ervoor te zorgen dat het systeem veilig en efficiënt wordt geïnstalleerd.

Financiële aspecten en subsidies kunnen de kosten van een warmtepompinstallatie sterk beïnvloeden. De ISDE-subsidie biedt een goede kans om de investering terug te winnen, vooral in combinatie met zonnepanelen of andere energiebesparende maatregelen.

Tot slot is het duidelijk dat de regelgeving rond warmtepompen verder zal evolueren. Consumenten en installateurs moeten zich bewust zijn van de toekomstige ontwikkelingen en zich daarop voorbereiden.