Thermo-akoestische warmtepomp: een revolutionaire oplossing voor duurzame verwarming

Published by Redactie on oktober 2, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

In de huidige context van duurzame energieopwekking en verduurzaming van het woningbouwsektor, is de warmtepomp steeds vaker aan de orde. Het vervangen van traditionele gasgestookte cv-ketels door efficiëntere en milieuvriendelijkere alternatieven is niet meer een kwestie van keuze, maar van noodzaak. In dit kader verschijnt de thermo-akoestische warmtepomp als een technologische oplossing die niet alleen innovatief is, maar ook het potentieel heeft om de toekomstige verwarmingssystemen radicaal te transformeren.

Volgens de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen, zoals onderzoeken van het Platform Warmtepompen en de officiële bekendmakingen van de overheid, is de thermo-akoestische warmtepomp een technologie die zich op een hoge mate van technische vooruitgang bevond rond het jaar 2019. Hoewel deze technologie nog in de ontwikkelingsfase was, was het plan om de productontwikkeling zo ver te brengen dat het toestel op grote schaal in de markt kon worden gebracht in 2019.

Deze artikelen willen u niet alleen informeren over de technische principes van de thermo-akoestische warmtepomp, maar ook over de voordelen, uitdagingen en toekomstige mogelijkheden die deze technologie biedt. Daarbij wordt aandacht besteed aan de rol van deze warmtepomp binnen de bredere strategie voor het uitfaseren van gasgebruik in de woningbouw, zoals aangekondigd in de voorlichtingscampagne van het kabinet in 2023.

Wat is een thermo-akoestische warmtepomp?

De thermo-akoestische warmtepomp is een type warmtepomp dat op een geheel andere basis werkt dan conventionele warmtepompen, die doorgaans gebruik maken van koudemiddelen zoals R410a of R290. In plaats van koudemiddelen, gebruikt de thermo-akoestische warmtepomp akoestische golven – geluid – om warmte te verplaatsen. Dit maakt deze technologie uniek en biedt mogelijk voordelen op het gebied van efficiëntie, duurzaamheid en onderhoud.

De werking is gebaseerd op de conversie van warmte in geluid en vice versa. Wanneer warmte geluid wordt, kan dit geluid worden gebruikt om warmte te verplaatsen van een lage temperatuur naar een hogere temperatuur, zonder het gebruik van traditionele koudemiddelen. Dit proces is het resultaat van een combinatie van thermodynamica en akoestische technologie.

Hoewel de precieze technische details van de thermo-akoestische warmtepomp niet verder uitgewerkt zijn in de bronnen, is duidelijk dat deze technologie in ontwikkeling was met het oog op commerciële marktintroductie in 2019. De verwachting was dat deze warmtepomp in staat zou zijn om op grote schaal ingezet te worden in woningen en gebouwen, waardoor het mogelijk was om aanzienlijk minder aardgas te verbruiken.

Voordelen van de thermo-akoestische warmtepomp

1. Geen koudemiddelen

Een van de meest opvallende voordelen van de thermo-akoestische warmtepomp is het feit dat deze niet afhankelijk is van koudemiddelen zoals R290 of R410a. Traditionele warmtepompen gebruiken deze koudemiddelen, die hoewel relatief milieuvriendelijk, nog steeds potentieel schadelijk zijn voor de atmosfeer. Vooral R290 (propaan) is een broeikasgas dat bij lekken kan bijdragen aan klimaatverandering.

De thermo-akoestische warmtepomp vermeent dit probleem volledig, omdat het geen koudemiddelen gebruikt. Hierdoor is deze technologie potentieel nog duurzamer dan bestaande warmtepompen en kan het worden ingezet in toepassingen waar de emissie van koudemiddelen strikt beperkt wordt.

2. Lage onderhoudsbenodigdheden

Het gebruik van geluid in plaats van mechanische componenten en koudemiddelen kan leiden tot een system met een lagere onderhoudsbenodigdheid. Traditionele warmtepompen vereisen regelmatig onderhoud, waaronder het controleren van de koudemiddeltoestand, reiniging van componenten en sproeien van de warmtewisselaars. Deze onderhoudstaken zijn kostbaar en tijdrovend.

Hoewel er geen expliciete informatie beschikbaar is over de onderhoudsbenodigdheden van de thermo-akoestische warmtepomp, is het redelijk aan te nemen dat deze technologie minder onderhoud vereist, gezien de afwezigheid van koudemiddelen en de mogelijke eenvoudiger constructie.

3. Efficiëntie en duurzaamheid

De efficiëntie van een warmtepomp wordt doorgaans gemeten aan de COP (Coefficient of Performance), wat aangeeft hoeveel warmte wordt geleverd per eenheid elektriciteit. Hoewel er geen COP-waarden beschikbaar zijn voor de thermo-akoestische warmtepomp in de gegeven bronnen, is het aannemelijk dat deze technologie minstens even efficiënt werkt als bestaande warmtepompen.

Bovendien is de thermo-akoestische warmtepomp een technologie die goed aansluit bij bredere duurzame doelstellingen. Het is een elektrisch aangedreven systeem dat in combinatie met zonnepanelen of windenergie kan worden gebruikt, waardoor het volledig CO₂-neutraal kan worden.

4. Toepasbaar in diverse woningtypen

De thermo-akoestische warmtepomp is een technologie die niet beperkt is tot nieuwbouw. In tegenstelling tot sommige warmtepompen, die vooral geschikt zijn voor nieuwbouw met een lage warmteverlies, is er geen duidelijke beperking genoemd voor de toepassing van deze warmtepomp in bestaande woningen. Hoewel er geen details zijn over installatievoorwaarden, is het aannemelijk dat deze warmtepomp geschikt is voor een breed spectrum van woningtypen.

Uitdagingen en beperkingen

1. Nog in de ontwikkelingsfase

Hoewel de thermo-akoestische warmtepomp een veelbelovende technologie is, was deze in 2019 nog in de ontwikkelingsfase. De verwachting was dat de productontwikkeling zo ver zou zijn dat het toestel op grote schaal in de markt kon worden gebracht. Dit betekent dat de technologie nog niet commercieel beschikbaar was en dat er waarschijnlijk nog geen concrete producten of installateurs waren die ervaring hadden met deze warmtepomp.

Voor woningeigenaren is dit een beperking, omdat de beschikbaarheid van de technologie en de infrastructuur rondom installatie en onderhoud cruciaal zijn voor een brede toepassing.

2. Geen duidelijke normering of subsidies

Aangezien de thermo-akoestische warmtepomp in 2019 nog niet op de markt was, was er geen duidelijke normering of subsidiebeleid voor deze technologie. In de voorlichtingscampagne van het kabinet vanaf 2023 was sprake van normering van efficiëntere verwarmingsinstallaties per 2026, maar hierbij is geen expliciete verwijzing naar thermo-akoestische warmtepompen gemaakt.

Voor woningeigenaren is subsidies en normering belangrijke factoren bij het kiezen voor een duurzame verwarmingssysteem. Zonder subsidies of duidelijke normering is de aanschaf van een thermo-akoestische warmtepomp financieel minder aantrekkelijk, vooral gezien de hoge investeringskosten bij nieuwe technologieën.

3. Geen duidelijke ervaring met installateurs

Een van de problemen met de brede toepassing van warmtepompen in Nederland is het gebrek aan ervaring bij installateurs. Volgens een bron uit 2018 was zestig procent van de installateurs niet op de hoogte van de wettelijke verplichtingen rondom het werken aan warmtepompen. Dit suggereert dat er een kennisgolf moet komen om de installatoren op de hoogte te brengen van deze technologie.

Hoewel de thermo-akoestische warmtepomp niet expliciet genoemd is in deze context, is het waarschijnlijk dat deze technologie eveneens niet vertrouwd is bij installateurs. Dit kan leiden tot problemen bij installatie en onderhoud.

Toekomstige toepassingen

1. Hybride systemen

De thermo-akoestische warmtepomp kan een waardevolle rol spelen in hybride systemen, waarbij deze technologie wordt gecombineerd met andere duurzame systemen zoals zonnepanelen, warmtenetten of traditionele warmtepompen. In 2017 werd gemeld dat de hybride warmtepomp een versnelde verduurzaming van woningen kan realiseren, en deze rol kan de thermo-akoestische warmtepomp misschien nog verder versterken.

2. Industriële en commerciële toepassingen

Hoewel de focus in de gegeven bronnen ligt op woningverwarming, zijn er ook indicaties dat warmtepompen in bredere industriële en commerciële projecten worden ingezet. De EHPA (European Heat Pump Association) heeft bijvoorbeeld een brochure samengesteld over de toepassing van grote warmtepompen in Europa, met projectvoorbeelden die aantonen hoe warmtepompen efficiënt en effectief kunnen zijn in industriële projecten.

Hoewel er geen expliciete verwijzing is naar thermo-akoestische warmtepompen in deze context, is het aannemelijk dat deze technologie in de toekomst ook een rol kan spelen in commerciële toepassingen, waar efficiëntie en duurzaamheid belangrijk zijn.

3. Aansluiting bij het uitfaseren van gas

Het uitfaseren van gasgestookte cv-ketels is een belangrijk onderdeel van het klimaatbeleid in Nederland. In 2017 werd al gesuggereerd dat de hybride warmtepomp een cruciale rol kan spelen in het versnellen van de verduurzaming van woningen en gebouwen. Door de aardgasvraag in bestaande woningen en gebouwen te verminderen, kan de thermo-akoestische warmtepomp een belangrijke bijdrage leveren aan deze doelstelling.

De rol van de overheid en voorlichting

1. Voorlichtingscampagne

In 2023 startte het kabinet een voorlichtingscampagne over (hybride) warmtepompen, met als doel om consumenten en andere belanghebbenden goed te informeren over de eisen en opties voor duurzame verwarming. Deze campagne is een belangrijke stap in de richting van een breed begrip en toepassing van warmtepompen, waaronder mogelijk ook de thermo-akoestische warmtepomp.

De campagne richt zich op onder andere de normering van efficiëntere verwarmingsinstallaties, en legt uit wat dit betekent voor woningeigenaren. Dit is van belang, omdat de normering van verwarmingsinstallaties vanaf 2026 voor de hand ligt en een cruciale rol speelt in het uitfaseren van gas.

2. Onderzoek en klankbordgroep

Tijdens de voorbereiding van de normering van verwarmingsinstallaties zijn er twee onderzoeken uitgevoerd. Het eerste onderzoek richtte zich op het opnemen van de normering in de bouwregelgeving, en het tweede onderzoek richtte zich op uitzonderingssituaties. Beide onderzoeken werden begeleid door een externe klankbordgroep, wat duidelijk maakt dat er aandacht is voor de praktische toepasbaarheid van de normering.

Hoewel de thermo-akoestische warmtepomp niet expliciet is genoemd in deze context, is het aannemelijk dat deze technologie in de toekomst ook in overweging zal worden genomen bij de normering van verwarmingsinstallaties.

Conclusie

De thermo-akoestische warmtepomp is een innovatieve technologie die in 2019 nog in de ontwikkelingsfase was. Hoewel deze warmtepomp niet commercieel beschikbaar was en er nog geen ervaring bestond met installatie of onderhoud, is het duidelijk dat deze technologie potentie heeft om de huidige verwarmingssystemen te verduurzamen. De afwezigheid van koudemiddelen, de mogelijke lagere onderhoudsbenodigdheden en de mogelijkheid om deze technologie te combineren met andere duurzame systemen maken de thermo-akoestische warmtepomp een aantrekkelijke optie voor de toekomst.

Aangezien het uitfaseren van gas in de woningbouw een prioriteit is in het klimaatbeleid van Nederland, kan deze warmtepomp een belangrijke rol spelen in de verduurzaming van woningen. De voorlichtingscampagne van het kabinet en de verwachting van normering per 2026 zijn belangrijke stappen in de richting van breed toepassing van duurzame verwarmingssystemen, waaronder mogelijk ook de thermo-akoestische warmtepomp.