Hoe bereken je het verbruik van een warmtepomp? Uitleg, formules en tips voor een efficiënt systeem

Published by Redactie on oktober 2, 2025 | Category warmtepomp

Het kiezen van een warmtepomp is een belangrijke stap in de verduurzaming van een woning. Het levert niet alleen comfortabele verwarming, maar ook warm water en een lagere CO₂-uitstoot. Maar om de kosten en het verbruik onder controle te houden, is het essent om te weten hoe je het verbruik van een warmtepomp berekent. In dit artikel leggen we uit welke factoren het verbruik beïnvloeden, geven we formules om het stroomverbruik te berekenen, en tonen we aan hoe je het verbruik verder kunt verlagen.

Wat beïnvloedt het stroomverbruik van een warmtepomp?

Het stroomverbruik van een warmtepomp hangt af van meerdere variabelen, zoals het type warmtepomp, de seizoensprestatiefactor (SPF) of COP (Coefficient of Performance), het aantal bedrijfsuren per jaar, en de isolatie van de woning. De SPF of COP is een maat voor de efficiëntie van de warmtepomp en geeft aan hoeveel warmte-energie er wordt geproduceerd per kWh elektriciteit die wordt verbruikt.

Voorbeeld: Een warmtepomp met een SPF van 4 produceert 4 kWh aan warmte voor 1 kWh elektriciteit. Hoe hoger deze waarde, hoe efficiënter en dus zuiniger de warmtepomp werkt.

Formule voor het berekenen van het stroomverbruik van een warmtepomp

Er zijn twee belangrijke formules die worden gebruikt om het stroomverbruik van een warmtepomp te berekenen:

Stroomverbruik = Thermisch vermogen / SPF × Bedrijfsuren per jaar
Elektriciteitskosten = Stroomverbruik × Prijs per kWh

Voorbeeldberekening:

Stel, je hebt een grond/water-warmtepomp met een thermisch vermogen van 10 kW, een SPF van 4,0 en deze draait 2000 uren per jaar. Dan is het stroomverbruik:

$$ 10 \, \text{kW} / 4,0 \times 2000 \, \text{uren} = 5000 \, \text{kWh} $$

Als de prijs per kWh €0,27 is, zijn de jaarlijkse elektriciteitskosten:

$$ 5000 \, \text{kWh} \times €0,27 = €1350 $$

Dit is een theoretische berekening. In de praktijk kan het verbruik variëren vanwege verschillen in isolatie, gebruiksgewoontes en klimaatomstandigheden.

Hybride versus full-electric warmtepomp: verbruik vergelijken

Er zijn twee hoofdtypes van warmtepompen: hybride en full-electric. Het stroomverbruik van deze systemen verschilt, wat van belang is bij het bepalen van de kosten.

Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp combineert een warmtepomp met een conventionele cv-ketel. Op koudere dagen of bij hoge warmtevraag springt de cv-ketel bij. Hierdoor is het stroomverbruik van een hybride warmtepomp lager dan dat van een full-electric systeem.

Volgens de voorbeelden uit de bronnen ligt het stroomverbruik van een hybride warmtepomp tussen de 1.500 en 2.500 kWh per jaar, afhankelijk van het vermogen en de COP. De jaarlijkse kosten liggen tussen de €405 en €675 bij een stroomtarief van €0,27 per kWh.

Full-electric warmtepomp

Een full-electric warmtepomp draait volledig op elektriciteit, zonder een cv-ketel. Het stroomverbruik is hierdoor hoger. Het jaarlijkse stroomverbruik van een full-electric warmtepomp ligt tussen de 3.000 en 5.000 kWh, met jaarlijkse kosten tussen de €810 en €1.350 bij een stroomprijs van €0,27 per kWh.

Stroomverbruik van een warmtepomp per woningtype

Het type woning heeft een directe invloed op het stroomverbruik van een warmtepomp. Een goed geïsoleerde woning verbruikt minder stroom, omdat er minder warmte verloren gaat. Voorbeelden uit de bronnen tonen aan dat het jaarlijkse stroomverbruik van een warmtepomp ligt tussen de 2.000 en 5.000 kWh, afhankelijk van het type woning, isolatiegraad en gebruik.

Tip:

Een energieadvies (EPC-advies) geeft een goed overzicht van de energiebehoefte van je woning. Dit helpt bij het kiezen van de juiste warmtepomp en het schatten van het stroomverbruik.

Hoe verlaag je het stroomverbruik van een warmtepomp?

Er zijn verschillende manieren om het stroomverbruik van een warmtepomp te verlagen. Hieronder geven we enkele bewezen en praktische tips.

1. Goede isolatie

Een slecht geïsoleerde woning verliest veel warmte, wat leidt tot een hoger verbruik. Goede isolatie van muren, daken, ramen en vloeren zorgt voor minder warmteverlies en dus voor een efficiënter werende warmtepomp.

2. Slimme thermostaat gebruiken

Een slimme thermostaat helpt om de verwarming alleen aan te zetten wanneer het nodig is. Dit voorkomt oververhitting en vermindert het verbruik.

3. Laag temperatuur verwarming kiezen

Verwarmingssystemen zoals vloerverwarming werken efficiënter dan radiatoren. Ze kunnen met lager temperatuurwater werken, wat het verbruik van de warmtepomp verlaagt.

4. Zonnepanelen installeren

Zonnepanelen zorgen voor eigen opgewekte stroom, waarmee de warmtepomp kan draaien. Dit vermindert de afhankelijkheid van het energienet en verlaagt de stroomkosten.

Rekenvoorbeeld: Hybride warmtepomp versus cv-ketel

Laten we een rekenvoorbeeld maken om het jaarlijkse verbruik van een hybride warmtepomp en een cv-ketel te vergelijken.

Veronderstellingen:

Gasverbruik voor verwarming: 1.500 m³ per jaar
COP van de warmtepomp: 3,5
Percentage gebruik van de warmtepomp: 65%
Stroomprijs: €0,40 per kWh
Gasprijs: €1,50 per m³

Berekeningen:

Jaarlijks gasverbruik voor warmtepomp: $$ 1.500 \, \text{m³} \times 0,65 = 975 \, \text{m³} $$

Jaarlijks energieverbruik in kWh: $$ 975 \, \text{m³} \times (10 \, \text{kW} / 3,5) = 2.785,71 \, \text{kWh} $$

Jaarlijkse elektriciteitskosten voor warmtepomp: $$ 2.785,71 \, \text{kWh} \times €0,40 = €1.114,29 $$

Jaarlijks gasverbruik voor cv-ketel: $$ 1.500 \, \text{m³} \times 0,35 = 525 \, \text{m³} $$

Jaarlijkse gaskosten voor cv-ketel: $$ 525 \, \text{m³} \times €1,50 = €787,50 $$

Totale jaarlijkse kosten hybride systeem: $$ €1.114,29 + €787,50 = €1.901,79 $$

Totale jaarlijkse kosten voor cv-ketel alleen: $$ 1.500 \, \text{m³} \times €1,50 = €2.250 $$

Conclusie: Een hybride warmtepomp is in dit voorbeeld kostenefficiënter dan een conventionele cv-ketel. De kosten zijn lager en het verbruik is duurzamer.

COP en SPF: wat zijn deze waarden en waarom zijn ze belangrijk?

De COP (Coefficient of Performance) en SPF (Seizoenprestatiefactor) zijn essentiële parameters bij het bepalen van het verbruik en de efficiëntie van een warmtepomp.

COP is de verhouding tussen de opgewekte warmte (in kWh) en het verbruikte elektriciteitsvermogen (in kWh). Een COP van 4 betekent dat voor elke kWh elektriciteit er 4 kWh aan warmte wordt geproduceerd.
SPF is de seizoenprestatiefactor en geeft een indicatie van de efficiëntie over het hele jaar. Deze waarde is theoretisch en kan in de praktijk variëren.

Bij de berekening van het stroomverbruik van een warmtepomp is het belangrijk om rekening te houden met deze waarden. Een hogere COP of SPF betekent een lager verbruik en dus lagere kosten.

Kies de juiste warmtepomp voor je woning

Het kiezen van de juiste warmtepomp is cruciaal voor het verbruik en de efficiëntie. Voor een gemiddelde woning is een hybride warmtepomp met een vermogen van 4 tot 6 kW vaak voldoende. Voor volledig elektrische warmtepompen is vaak een hoger vermogen nodig, vooral bij grotere woningen of minder geïsoleerde woningen.

Voor het bepalen van het juiste vermogen is het belangrijk om de warmtebehoefte van je woning te berekenen. Dit kan met behulp van een energieadvies of met een berekening op basis van het gasverbruik.

Samenvatting: belangrijke punten

Het stroomverbruik van een warmtepomp hangt af van het type, SPF/COP en het aantal bedrijfsuren.
De formule voor het berekenen van het stroomverbruik is: Stroomverbruik = Thermisch vermogen / SPF × Bedrijfsuren.
Hybride warmtepompen verbruiken minder stroom dan full-electric systemen.
Het jaarlijkse stroomverbruik van een warmtepomp ligt tussen de 2.000 en 5.000 kWh.
Goede isolatie, slimme thermostaten en zonnepanelen helpen om het stroomverbruik te verlagen.
COP en SPF zijn belangrijke parameters voor het bepalen van de efficiëntie van een warmtepomp.
Een hybride warmtepomp is vaak kostenefficiënter dan een conventionele cv-ketel.

Conclusie

Het berekenen van het stroomverbruik van een warmtepomp is essent voor iedereen die overweegt om naar dit duurzamere verwarmingssysteem te overstappen. Door het juiste type warmtepomp te kiezen, de SPF of COP te kennen en het aantal bedrijfsuren in overweging te nemen, kun je het verbruik en de kosten nauwkeurig inschatten. Bovendien kunnen slimme keuzes, zoals zonnepanelen of een hybride systeem, het verbruik verder verlagen en de woning duurzamer maken. Door deze informatie te gebruiken, kun je een weloverwogen beslissing nemen en je woning voorzien van een efficiënte verwarmingsoplossing.