Warmtepomp in een oud huis: is het een verstandige keuze?

Published by Redactie on oktober 2, 2025 | Category warmtepomp

Een warmtepomp wordt steeds vaker beschouwd als een duurzame alternatief voor traditionele verwarmingsmethoden. Vooral in de context van de energiecrisis en de groeiende druk om woningen duurzamer te maken, is de warmtepomp een optie die steeds meer aandacht krijgt. Echter, de vraag die zich opwerpt is: is een warmtepomp ook een verstandige keuze voor een oud huis of oude woning?

In dit artikel onderzoeken we of een warmtepomp een geschikte keuze is voor oude huizen, op basis van de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen. We bespreken de uitdagingen, de noodzaak van thermische renovatie en de mogelijkheid om een warmtepomp te installeren in een oud huis, met aandacht voor kosten, infrastructuur en technische aspecten.

Inleiding

De overgang naar duurzame verwarmingsoplossingen is in volle gang. In de nieuwbouw is het gebruik van warmtepompen al goed ingeburgerd, maar in bestaande woningen, en met name in oude huizen, lopen de dingen minder vlot. Oude huizen zijn vaak minder goed geïsoleerd en hebben een oudere infrastructuur, wat het gebruik van een warmtepomp complexer maakt.

Onderzoek en praktijkervaringen tonen aan dat een warmtepomp efficiënt kan werken in gebouwen met lage warmteverliezen. Oudere huizen hebben echter vaak een hoge warmteverlusting. Dit betekent dat de warmte sneller verloren gaat, wat de werking van een warmtepomp minder efficiënt kan maken.

Daarom is een grondige thermische renovatie vaak een voorwaarde om een warmtepomp effectief te kunnen gebruiken in een oud huis. We bespreken hieronder de belangrijkste aandachtspunten bij het overwegen van een warmtepomp in een oud huis.

Uitdagingen bij het installeren van een warmtepomp in een oud huis

1. Oudere infrastructuur

Oude huizen uit de jaren 80 of 90 hebben vaak een infrastructuur die niet direct geschikt is voor de installatie van een warmtepomp. Leidingen, elektriciteitsnetwerken en isolatie kunnen bijvoorbeeld verouderd zijn of niet voldoen aan de eisen van moderne warmtepompen.

Een warmtepomp vereist een goed georganiseerd verwarmingssysteem en voldoende isolatie om efficiënt te functioneren. In oude woningen is dit vaak niet het geval. Dit betekent dat extra werkzaamheden nodig zijn om de infrastructuur aan te passen, wat tot extra kosten kan leiden.

2. Hoge initiële kosten

De installatie van een warmtepomp in een oud huis kan aanzienlijk duurder zijn dan in nieuwbouw. De reden hiervoor is dat in nieuwbouw vaak al rekening is gehouden met duurzame verwarmingssystemen. De elektriciteitsaansluiting, de isolatie en de leidingen zijn meestal zo ontworpen dat het eenvoudig is om een warmtepomp aan te sluiten.

In oude huizen is dit vaak niet het geval. Het installeren van een warmtepomp kan daardoor gevolgd moeten worden door een aantal andere renovaties, zoals het vervangen van ramen, het isoleren van het dak of het upgraden van het elektriciteitsnetwerk.

Thermische renovatie: een noodzakelijke voorwaarde

1. Warmteverliezen en isolatie

Een warmtepomp functioneert efficiënter in een huis met een laag warmteverlies. In oudere huizen is dit vaak niet het geval. Warmteverliezen kunnen ontstaan door slecht geïsoleerde muren, ramen, daken en vloeren. Dit betekent dat de warmtepomp continu moet werken om het huis warm te houden, wat de energiezuinigheid vermindert.

Een warmteverliesaudit is daarom een essentiële eerste stap. Deze audit wordt uitgevoerd door een specialist en helpt om te bepalen welke delen van het huis het meeste aan isolatie of andere verbeteringen hebben.

2. Dakisolatie: een belangrijke stap

Dakisolatie is een van de meest voorkomende werkzaamheden die nodig zijn vóór een warmtepompinstallatie. Een slecht geïsoleerd dak kan verantwoordelijk zijn voor wel een derde van het warmteverlies in een oud huis. Het vervangen of verbeteren van de dakisolatie is daarom vaak een noodzakelijke voorwaarde om een warmtepomp efficiënt te kunnen gebruiken.

Dakisolatie kan echter aanzienlijk in de kosten liggen, vooral als het dak volledig moet worden vervangen. Dit maakt de totale investering in een warmtepomp in een oud huis vaak aanzienlijk hoger dan verwacht.

3. Thermische renovatie versus CV-ketel

In sommige gevallen is het verstandiger om tijdelijk te kiezen voor een hoogtemperatuur warmtebron, zoals een CV-ketel, in plaats van direct over te gaan op een warmtepomp. Dit is vooral het geval wanneer de thermische renovatie te kostbaar is of niet op korte termijn haalbaar is.

Hoewel een CV-ketel minder duurzaam is, kan het een tijdelijke oplossing zijn tot het huis voldoende geïsoleerd en voorbereid is voor een warmtepomp.

De rol van de warmteverliesaudit

Een warmteverliesaudit is de eerste en belangrijkste stap in een thermische renovatie. Tijdens deze audit wordt het warmteverlies van het huis beoordeeld, en worden aanbevelingen gedaan voor verbeteringen.

De kosten voor een warmteverliesaudit liggen tussen 350 en 1000 euro. Hoewel dit een investering is, is het vaak de moeite waard, omdat het helpt om een gericht renovatieplan op te stellen. Dit is vooral belangrijk in oudere huizen, waar het vaak niet mogelijk is om alle verbeteringen tegelijk aan te pakken vanwege de kosten.

Aandachtspunten bij de installatie

1. Plaatsing van de buitenunit

De buitenunit van een warmtepomp moet ergens in de tuin of op het terrein van het huis geplaatst worden. In nieuwbouw woningen is dit vaak minder problematisch, omdat er rekening is gehouden met de plaatsing van dergelijke apparaten bij de bouw.

In oude huizen is dit vaak niet het geval. Het plaatsen van de buitenunit kan leiden tot geluidsproblemen of visuele belemmeringen. Het is daarom belangrijk om zorgvuldig te kiezen voor de locatie van de buitenunit, eventueel met ondersteuning van een expert.

2. Split versus mono block

Bij het kiezen voor een warmtepomp is het belangrijk om te weten of je voor een split of een mono block systeem kiest.

Een split warmtepomp bestaat uit een binnenunit en een buitenunit. De binnenunit bevat de verdamper en de compressor, terwijl de buitenunit de condensor bevat. De twee delen zijn met leidingen en elektriciteitsbedrading met elkaar verbonden. Deze opstelling is geschikt voor huizen met meerdere ruimtes.
Een mono block warmtepomp is een geïntegreerd systeem waarin de binnen- en buitenunit zijn samengevoegd. Deze oplossing is meestal geschikt voor kleinere woningen of ruimtes met beperkte ruimte.

De keuze tussen deze twee varianten hangt af van de ruimtelijke omstandigheden van het oud huis en de verwachtingen van de gebruiker.

Duurzaam verwarmen in een oud huis

Hoewel de installatie van een warmtepomp in een oud huis uitdagingen met zich meebrengt, is het toch een optie die overwogen kan worden. De duurzaamheid van een warmtepomp is een belangrijke voordeel, maar het is ook belangrijk om rekening te houden met de thermische staat van het huis.

In sommige gevallen kan het ook verstandig zijn om eerst een paar kleine isolatieverbeteringen aan te brengen, zoals het vervangen van ramen of het isoleren van de kelder, voordat er een warmtepomp wordt geïnstalleerd. Deze maatregelen kunnen het warmteverlies verkleinen en zo de efficiëntie van de warmtepomp vergroten.

Toekomstige verplichtingen en keuzes

Een belangrijke overweging bij het kiezen van een warmtepomp in een oud huis is de mogelijkheid dat in de toekomst een hybride warmtepomp verplicht wordt. In 2026 is het bijvoorbeeld mogelijk dat eigenaren verplicht worden om bij reparaties een hybride warmtepomp te installeren, of om aansluiting op het warmtenet te maken.

Dit betekent dat het kiezen van een warmtepomp niet alleen een duurzame keuze is, maar ook een strategische keuze voor de toekomst. Het is belangrijk om hier rekening mee te houden bij het maken van een renovatieplan.

Conclusie

Het installeren van een warmtepomp in een oud huis is een verstandige keuze, maar alleen indien er een grondige thermische renovatie is uitgevoerd. Oude huizen hebben vaak een hoger warmteverlies dan nieuwbouw, wat de efficiëntie van een warmtepomp kan verlagen.

Voordat er een warmtepomp wordt geïnstalleerd, is het belangrijk om een warmteverliesaudit uit te voeren en eventuele verbeteringen aan te brengen. Dit kan de totale energieverbruik verlagen en de duurzaamheid van het huis vergroten.

Hoewel de kosten van een warmtepomp in een oud huis vaak hoger liggen dan in nieuwbouw, is het een investering die in de toekomst kan uitbetalen. Met de juiste voorbereiding en planning kan een warmtepomp een verstandige en duurzame oplossing zijn voor oude huizen.