Veiligheidsrisico’s van oude CV-ketels en de rol van CO-vergiftiging

Published by Redactie on oktober 2, 2025 | Category warmtepomp

In Nederland zijn honderdduizenden huishoudens in bezit van een CV-ketel, een essentieel onderdeel van de verwarmingsinstallatie. Vanuit gezondheids- en veiligheidsperspectief zijn deze systemen echter niet zonder risico’s. In het bijzonder de Nefit TopLine HR-serie, geproduceerd tussen 2006 en 2009, is het onderwerp van enkele zorgwekkende rapporten en waarschuwingen. De centrale vraag die hierbij rijst, is of defecte warmtewisselaars in deze ketels leiden tot een verhoogd risico op koolmonoxidevergiftiging of brandgevaar. Deze vraag is niet alleen van technische aard, maar ook van betekenis voor de veiligheid van huishoudens en de rol van de overheid in het beoordelen van dergelijke risico’s.

In dit artikel worden de geconstateerde problemen met de Nefit TopLine-serie besproken, met een focus op het rolspel van de warmtewisselaar, de mogelijke gevaren van koolmonoxide (CO) en de maatregelen die fabrikant en autoriteiten voorstellen. Ook wordt ingegaan op de betrouwbaarheid van de informatie die beschikbaar is, en op de rol van technische onderzoeken en regelgeving in het beoordelen van dergelijke situaties.

Oude CV-ketels en de rol van de warmtewisselaar

De CV-ketel is een centraal element in de verwarmingsinstallatie van een huis. Het verbrandt gas en genereert warmte, die via de warmtewisselaar overgaat op het verwarmingswater. Een warmtewisselaar is dus een essentieel onderdeel van het systeem. Bij de Nefit TopLine-serie, geproduceerd tussen 2006 en 2009, is echter gemeld dat de warmtewisselaar vaker defect raakt dan normaal. Dit defect kan verschillende vormen aannemen, zoals verbuigingen of breukvorming in het aluminium oppervlak.

Verborgen defecten

Een defecte warmtewisselaar kan in eerste instantie onzichtbaar blijven. Het enige zichtbare teken kan zijn een verhoogde verbruikskosten of een afwijkend gedrag van de ketel. Pas bij een inspectie of onderhoud wordt vaak duidelijk dat er sprake is van een ernstig probleem. Dit maakt het noodzakelijk om de CV-ketel regelmatig te laten controleren door een erkend installateur.

Risico’s bij defect

Een defecte warmtewisselaar kan leiden tot het vrijkomen van verbrandingsgassen, zoals koolmonoxide. Deze gassen zijn kleurloos en geurloos, waardoor ze vaak pas worden opgemerkt op het moment van een ernstige intoxicatie. In het kader van de discussie om de Nefit TopLine-serie is hierover een tegenstrijdig beeld ontstaan. Aan de ene kant stellen experts van Nefit dat het risico op CO-lekkage beperkt is, omdat de ketel zo ontworpen is dat verbrandingsgassen binnen het toestel blijven en via het afvoerkanaal worden afgevoerd. Aan de andere kant betwisten externe experts deze conclusie, met name wanneer er sprake is van een onderdruk die kan veranderen door externe omstandigheden zoals wind of open ramen.

Koolmonoxidevergiftiging: een gevaar dat niet te onderschatten is

Koolmonoxide (CO) is een stof die ontstaat bij het verbranden van brandstoffen zoals gas, aardolie en hout. Het is een kleurloze en geurloze stof die bij inademing ernstige gezondheidsproblemen kan veroorzaken. De gevolgen van CO-vergiftiging kunnen variëren van hoofdpijn en duizeligheid tot bewusteloosheid en zelfs de dood. In Nederland overlijden gemiddeld 5 tot 10 mensen per jaar aan koolmonoxidevergiftiging, en honderden mensen belanden in het ziekenhuis. De Onderzoeksraad schat dat het werkelijke aantal slachtoffers veel hoger ligt, omdat CO-vergiftiging vaak niet herkend wordt.

Waarom is CO gevaarlijk?

CO bindt zich aan het hemoglobine in het bloed, waarbij het de zuurstoftransportcapaciteit vermindert. Dit leidt tot een tekort aan zuurstof in de weefsels en organen, wat leidt tot de typische klachten zoals hoofdpijn, misselijkheid en duizeligheid. Bij langdurige blootstelling kunnen blijvende schade aan de hersenen en het hart optreden.

CO en CV-ketels

Bij CV-ketels kan koolmonoxide vrijkomen wanneer de verbranding niet optimaal is of wanneer de warmtewisselaar defect is. In de context van de Nefit TopLine-serie is er discussie over het daadwerkelijke risico. Fabrikant Nefit benadrukt dat de ketel zo ontworpen is dat de verbrandingsgassen binnen het systeem blijven. De ventilator zorgt voor onderdruk, waardoor de gassen via het afvoerkanaal worden afgevoerd. Hierbij moet men echter rekening houden met mogelijke variaties in de onderdruk, die kunnen worden beïnvloed door externe factoren zoals wind of open ramen.

Waarschuwingen en maatregelen

Om de risico’s van CO-vergiftiging te verminderen, zijn er verschillende aanbevelingen. Eén van de belangrijkste maatregelen is het plaatsen van een koolmonoxidemelder in de ruimte waarin het verwarmingstoestel zich bevindt. Deze melder waarschuwt op tijd voor het aanwezig zijn van CO, wat de kans op een ernstige intoxicatie kan beperken. Sinds 1 april 2023 is het bovendien wettelijk verplicht dat alleen gecertificeerde installateurs werken aan gasverbrandingsinstallaties. Deze installateurs zijn verplicht om het CO-vrij logo te gebruiken, wat een garantie biedt op de veiligheid van de installatie.

De discussie over de Nefit TopLine HR-serie

De Nefit TopLine HR-serie is het centrale onderwerp van meerdere waarschuwingen en onderzoeken. Experts zoals Ben Ale, emeritus hoogleraar Veiligheid en rampenbestrijding, hebben betwist dat de beweringen van Nefit volledig accuraat zijn. Ale stelt dat de mantel van de ketel niet gasdicht is ontworpen, wat kan leiden tot de vrijkomst van verbrandingsgassen in de verblijfsruimte. Dit is zeker het geval wanneer externe omstandigheden zoals wind of ventilatie het afvoerproces beïnvloeden.

De rol van de NVWA

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) is betrokken bij de evaluatie van de risico’s van de TopLine-serie. Na bestudering van rapporten en adviezen is geconcludeerd dat er sprake is van bepaalde risico’s. De NVWA benadrukt dat de ketels zeker op de lange termijn onveilig kunnen zijn, met name wanneer er sprake is van brandgevaar. Dit kan ontstaan wanneer verbrandingsgassen lekken naar de mantelruimte, waarin temperaturen kunnen stijgen tot het ontstekingspunt van vaste materialen.

De reactie van Nefit

Nefit heeft verschillende maatregelen genomen om de risico’s te beperken. De fabrikant biedt een gratis vervanging van de brander aan bij regulier onderhoud. Daarnaast is er een 15-jarige garantie op de warmtewisselaar, met een inclusie van arbeidsloon en voorrijkosten voor de eerste vijf jaar. Ook is er een inruilaanbod voor het oude toestel. Deze maatregelen zijn genomen in overleg met de NVWA.

Onafhankelijk onderzoek

Om de effectiviteit van de maatregelen te beoordelen, is er een onafhankelijk onderzoek geïnitieerd door TNO. Dit onderzoek wordt in oktober afgerond en zal worden gebruikt om de veiligheid van de modificaties te beoordelen. De NVWA is betrokken bij een klankbordgroep die TNO zal instellen, en KIWA onderzoekt of de huidige wettelijke eisen en normen voldoende zijn om de gevonden gebreken te dekken.

Veiligheidsmaatregelen voor eigenaren

Voor eigenaren van een CV-ketel, en met name van een Nefit TopLine HR, zijn er een aantal aanbevelingen die kunnen helpen om het risico op CO-vergiftiging of brand te beperken.

Regulier onderhoud

Het is essentieel dat de CV-ketel regelmatig wordt onderhouden door een erkend installateur. Dit onderhoud moet minimaal één keer per twee jaar gebeuren, maar vaker kan noodzakelijk zijn bij ketels die ouder zijn of waarbij sprake is van een defecte warmtewisselaar.

Koolmonoxidemelder

Het plaatsen van een koolmonoxidemelder is een essentiële maatregel. De melder moet in de ruimte worden geplaatst waar het verwarmingstoestel zich bevindt, en eventueel ook in andere ruimtes waar verbrandingsgassen kunnen vrijkomen. De melder moet 24 uur per dag actief zijn en regelmatig worden gecontroleerd.

Veiligheidscheck

Eigenaren kunnen ook een veiligheidscheck laten uitvoeren bij hun CV-ketel. Dit kan door een erkend installateur of via een speciale dienst die door Nefit wordt aangeboden. Een dergelijke check kan helpen om defecten vroegtijdig te ontdekken en te voorkomen dat er een ernstige situatie ontstaat.

Brandveiligheid

Naast CO-vergiftiging is er ook een risico op brand. Dit is vooral het geval bij oude ketels of bij defecte onderdelen. Het is daarom belangrijk om zowel de CV-ketel als de rest van de verwarmingsinstallatie regelmatig te controleren. Eventuele tekens van oververhitting of verbranding moeten onmiddellijk worden nagegaan.

Conclusie

De discussie rond de Nefit TopLine HR-serie toont aan dat de veiligheid van verwarmingsinstallaties niet louter technische aangelegenheid is, maar ook van betekenis is voor de gezondheid en veiligheid van huishoudens. Hoewel fabrikant Nefit en onafhankelijke onderzoekers verschillende conclusies trekken, is duidelijk dat er sprake is van bepaalde risico’s, met name op lange termijn. Voor eigenaren is het belangrijk om zich bewust te zijn van deze risico’s en de aanbevolen maatregelen te nemen.

Regelmatig onderhoud, het plaatsen van een koolmonoxidemelder en het uitvoeren van veiligheidschecks zijn essentiële stappen om het risico te beperken. Ook is het belangrijk om het vertrouwen te hebben in de regelgeving en de rol van autoriteiten zoals de NVWA, die een belangrijke functie vervullen in het beoordelen van veiligheidsrisico’s.

In het licht van de beschikbare informatie is het raadzaam dat eigenaren van een CV-ketel in contact treden met een erkend installateur om een inspectie te laten uitvoeren. Dit is met name belangrijk voor eigenaren van een Nefit TopLine HR, maar ook voor eigenaren van andere modellen die ouder zijn of waarbij sprake is van mogelijke defecten.