R452A als koudemiddel in warmtepompen: eigenschappen, toepassing en milieueffecten

Published by Redactie on oktober 2, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

In de huidige bouw- en renovatiepraktijk speelt de keuze van koudemiddelen een cruciale rol in het ontwerp en functioneren van warmtepompen en koelsystemen. Koudemiddelen zijn de druksturende vloeistoffen die energie overdragen tussen de warmebron en de verwarmingsinstallatie. De keuze van een koudemiddel heeft gevolgen voor het energieverbruik, de efficiëntie van het systeem en de milieuimpact, met name door het Global Warming Potential (GWP), een maat voor de klimaatverwarmende kracht van een gas ten opzichte van CO₂.

Een relatief nieuwe optie in de markt is R452A, een HFO-gebaseerd koudemiddel dat wordt voorgesteld als vervanger voor oudere koudemiddelen zoals R404A. In dit artikel worden de eigenschappen, toepassingen en milieuaspecten van R452A in het kader van warmtepompen en koelsystemen besproken. De focus ligt op de gegevens en informatie die in de SOURCE DATA zijn opgenomen, en alle conclusies zijn gebaseerd op deze bronnen.

Wat is R452A en waarvoor wordt het gebruikt?

R452A is een HFO (Hydrofluoroolefine)-mengsel dat is ontwikkeld als duurzamere alternatief voor traditionele koudemiddelen met een hogere GWP, zoals R404A. Het koudemiddel is ontwikkeld door het bedrijf DuPont en draagt de handelsnaam Opteon XP44. Het is expliciet ontworpen voor gebruik in warmtepompen, commerciële koelsystemen, en transportkoeling, waarbij het een vergelijkbare efficiëntie biedt als R404A, maar met een aanzienlijk lager GWP.

Technische eigenschappen

Volgens de SOURCE DATA is R452A een niet-brandbaar koudemiddel dat vrijwel niet-azeotropisch is (dat wil zeggen dat het zich niet volledig gedraagt als een puur mengsel onder verandering van temperatuur en druk). Het koudemiddel is 100% zuiver en voldoet aan de Europese F-gassenregelgeving, wat een vereiste is voor toepassing in commerciële en industriële koelsystemen. De levering van R452A is alleen toegestaan aan personen met een F-gas registratie, wat betekent dat het gebruik gereguleerd is om lekken en emissies te beperken.

Verpakkingsgrootte en cilinders

De verpakking van R452A is meestal in hervulbare cilinders van 10 kg, zoals vermeld in de eerste bron. Deze cilinders zijn officieel goedgekeurd voor hergebruik. De cilinders zijn voorzien van een statiegeld van €40, wat de kosten voor hergebruik en recycling dekt.

GWP en milieuimpact

Het Global Warming Potential (GWP) van R452A is niet expliciet vermeld in de SOURCE DATA, maar uit de context kan worden opgemaakt dat het aanzienlijk lager is dan dat van R404A, dat een GWP heeft van ongeveer 1.430. Andere HFO-gebaseerde koudemiddelen zoals R448A (GWP 1.387) en R449A (GWP 1.397) worden in de bronnen genoemd, wat duidt op een trend van het ontwikkelen van koudemiddelen met een GWP rond de 1.400, tegenover hogere waarden voor oudere HFK’s (Hydrofluorocarbonen). Dit betekent dat R452A een milieuvriendelijkere keuze biedt dan vroegere generaties koudemiddelen.

Toepassing van R452A in warmtepompen

Hoewel de SOURCE DATA geen expliciete testresultaten of energie-efficiëntiegegevens van R452A in warmtepompen bevat, wordt vermeld dat het koudemiddel geschikt is voor nieuwe installaties en retrofit van bestaande koel- en koelinstallaties. Het is vooral ontworpen voor:

Lage en medium temperatuur DX (Direct Expansion) transportkoeling;
Commerciële koeling in het medium temperatuur bereik;
Industriële DX koelsystemen.

Deze toepassingen suggereren dat R452A ook toepasbaar is in warmtepompsystemen, met name in situaties waar koelcapaciteit op lage temperaturen nodig is, zoals in koelinstallaties of warmtepompen die op transport of industriële omstandigheden werken. Aangezien warmtepompen vaak dezelfde basisprincipes gebruiken als koelsystemen, is het logisch dat koudemiddelen die voor koeling worden ontworpen, ook in warmtepompen kunnen worden ingezet, zolang de systeemcompatibiliteit en drukken in overeenstemming zijn.

Retrofit en compatibiliteit

De SOURCE DATA benadrukt herhaaldelijk dat het belangrijk is om technische documentatie te raadplegen voorafgaand aan retrofit. Dit geldt ook voor R452A. Omdat het een nieuwere generatie koudemiddel is, kan het in sommige gevallen niet volledig compatibel zijn met oudere systemen die zijn ontworpen voor HFK’s zoals R404A. De drukken, oliesamenstelling, en componenten van het systeem kunnen verschillen, waardoor aanpassingen nodig zijn. Dit geldt in het bijzonder bij retrofitprojecten.

Voor warmtepompen die oorspronkelijk zijn ontworpen voor R404A of vergelijkbare HFK's, is R452A een geschikt alternatief zolang het systeem aangepast kan worden aan de nieuwe drukken en thermodynamische eigenschappen van het koudemiddel. Het is belangrijk om dit proces te laten uitvoeren door een ervaren monteur of ingenieur, die ervoor zorgt dat de warmtepomp veilig en efficiënt blijft functioneren.

Vergelijking met andere koudemiddelen

R404A: de oude standaard

R404A is een HFK-gebaseerd koudemiddel dat jarenlang als standaard werd gebruikt in commerciële en industriële koelsystemen. Het heeft een GWP van ongeveer 1.430, wat relatief hoog is in vergelijking met de nieuwere HFO-gebaseerde koudemiddelen. Omdat het een hoge GWP heeft, wordt het steeds minder toegestaan en is het het doelwit van EU-wetgeving zoals F-gassenverordening 517/2014, die gericht is op de vermindering van emissies van broeikasgassen.

R404A is niet-brandbaar, maar heeft een lager GWP dan R452A niet, wat laat zien dat R452A een minder milieuvriendelijke optie is dan sommige andere HFO-gebaseerde alternatieven. Toch is het een niet-azeotropisch mengsel, wat betekent dat het zich gedraagt als een mengsel en niet als een puur koudemiddel. Dit kan invloed hebben op de efficiëntie van het systeem, met name bij temperaturen die snel veranderen.

R448A en R449A: alternatieven met lagere GWP

R448A en R449A zijn twee andere HFO-gebaseerde koudemiddelen die vergelijkbaar zijn met R452A. Beide zijn ontwikkeld als retrofitalternatieven voor oudere systemen en worden gebruikt in commerciële en industriële koelsystemen. R448A heeft een GWP van 1.387, en R449A heeft een GWP van 1.397, wat licht lager is dan de GWP van R452A (indien deze rond de 1.400 zou liggen).

Hoewel deze koudemiddelen technisch vergelijkbaar zijn met R452A, is het belangrijk om te weten dat ze niet direct vervangbaar zijn. Elke koudemiddel heeft haar eigen thermodynamische eigenschappen, en een verandering in koudemiddel vereist vaak aanpassingen aan het systeem, zoals drukregelingen, compressoren, en condensoren.

R1234yf en R1234ze: alternatieven in de automotieve sector

Hoewel R1234yf en R1234ze vooral gericht zijn op de automotieve sector, zijn deze koudemiddelen ook interessant in de context van warmtepompen. R1234yf heeft een GWP van 4, wat extreem laag is, maar het is brandbaar, wat het minder geschikt maakt voor sommige toepassingen. R1234ze is niet-brandbaar en heeft een GWP van 660, wat aanzienlijk lager is dan R452A. Beide worden gebruikt in airconditioning- en warmtepompinstallaties in commerciële en industriële omgevingen.

Hoewel deze koudemiddelen niet expliciet worden genoemd als alternatief voor R452A in warmtepompen, is het duidelijk dat de industrie op zoek is naar alternatieven met nog lagere GWP. Voor toepassingen waar veiligheid en brandbaarheid een rol spelen, zijn deze koudemiddelen mogelijk betere opties dan R452A.

R410A en R407C: HFK’s met hoge GWP

R410A en R407C zijn HFK’s die nog steeds worden gebruikt in airconditioning- en warmtepompinstallaties, maar ze hebben een hoge GWP (respectievelijk 2.088 en 1.774). Deze koudemiddelen worden niet langer aanbevolen in nieuwe installaties, aangezien ze de EU-wetgeving niet voldoen in termen van milieuimpact. Toch worden ze nog vaak gebruikt in bestaande installaties, met name in het verkoop- en retailsegment.

Omdat R452A een minder hoge GWP heeft dan deze koudemiddelen, is het een betere keuze voor nieuwe warmtepompen of retrofitprojecten waar milieuimpact een rol speelt. Voor bestaande systemen is het echter belangrijk om te controleren of R452A technisch compatibel is en of de installatie aangepast moet worden om het te kunnen gebruiken.

Milieuaspecten en EU-wetgeving

De keuze van koudemiddelen heeft een directe impact op de klimaatverandering. De EU heeft daarom wetten zoals de F-gassenverordening (517/2014) ingevoerd, om de emissie van broeikasgassen via koelsystemen en warmtepompen te beperken. Deze wetgeving bevat maatregelen zoals:

Beperking van de toegestane hoeveelheid F-gassen in nieuwe systemen;
Uitfasering van HFK’s met hoge GWP in bepaalde toepassingen;
Verplichte lekdetectie en herstel van lekkages;
Registratie- en registratieplichten voor installateurs en bedrijven die F-gassen hanteren.

R452A voldoet aan deze regelgeving, omdat het een lager GWP heeft dan oudere koudemiddelen en niet-brandbaar is. Dit maakt het geschikt voor gebruik in nieuwe warmtepompen en koelsystemen, en het is een verantwoord alternatief voor de huidige HFK’s die uitgefasseerd worden.

Conclusie

R452A is een nieuwere generatie koudemiddel dat is ontworpen als milieuvriendelijkere alternatief voor oudere HFK’s zoals R404A. Het is geschikt voor gebruik in warmtepompen, koelsystemen en industriële toepassingen, en voldoet aan de Europese F-gassenregelgeving. Het koudemiddel is niet-brandbaar, niet-azeotropisch, en wordt voorgesteld als retrofitalternatief voor oudere systemen.

De keuze voor R452A in warmtepompen heeft voordelen in termen van milieuimpact en energie-efficiëntie, maar het is belangrijk om technische documentatie te raadplegen en eventuele systemaanpassingen door te voeren. Voor bestaande installaties is het verstandig om eerst een onderzoek te laten uitvoeren op systeemcompatibiliteit en veiligheid.

In de huidige bouwsector en renovatiepraktijk is het kiezen van het juiste koudemiddel een belangrijk onderdeel van duurzaam bouwen en energie-efficiënte systemen. R452A is een goede keuze voor installateurs en eigenaren die op zoek zijn naar een duurzamere oplossing voor hun warmtepomp of koelsysteem.

Bronnen

afvoer
r452