Lucht-lucht warmtepomp: een duurzame verwarmingsoplossing in beeld

Published by Redactie on oktober 2, 2025 | Category warmtepomp

Een steeds groter aantal huiseigenaren zoekt naar duurzamere manieren om hun woning te verwarmen en te verkoelen. De lucht-lucht warmtepomp, ook wel bekend als de split-airco, is daarbij een interessante optie. Deze technologie is goedkoper dan vele andere warmtepompvarianten en biedt bovendien de mogelijkheid om zowel te verwarmen als te verkoelen. In dit artikel wordt een grondige inventarisatie gemaakt van de technische eigenschappen, voordelen, nadelen en ervaringen met de lucht-lucht warmtepomp. Op basis van de meest recente informatie uit betrouwbare bronnen wordt gekeken naar de duurzaamheid, de kosten-batenverhouding en de praktische toepassing in Nederlandse woningen.

Wat is een lucht-lucht warmtepomp?

Een lucht-lucht warmtepomp is een verwarmingssysteem dat warmte uit de buitenlucht onttrekt en deze overbrengt naar binnen, waar het gebruikt wordt om een ruimte te verwarmen. Hetzelfde principe wordt toegepast bij een airconditioning, waarbij de warmtepomp warmte uit de binnenlucht verwijderd om de ruimte te koelen. Daarom is een lucht-lucht warmtepomp vaak vergelijkbaar met een airco, maar deze kan in veel gevallen ook gebruikt worden als verwarmingssysteem.

Er zijn twee hoofdtypen: de zogenaamde split-unit (één buitenunit en één binnenunit) en de multi-split-unit (één buitenunit en meerdere binnenunits). De split-unit is de meest voorkomende vorm en geschikt voor individuele ruimtes of appartementen. De multi-split-unit is geschikt voor grotere woningen of situaties waar meerdere ruimtes tegelijk verwarmd of gekoeld moeten worden.

De warmtepomp werkt via het principe van koelvloeistofcompressie. Het koudemiddel in het systeem verdampt bij lage temperaturen en condenseert bij hogere temperaturen, waardoor warmte overgedragen kan worden van de ene naar de andere kant. Deze technologie is al jaren in gebruik in landen met een warm klimaat, waar airconditioning een essentiële functie is. In Nederland wordt de lucht-lucht warmtepomp steeds vaker geïnstalleerd als duurzame verwarmings- en verkoelingsoplossing.

Technische kenmerken en efficiëntie

Een van de belangrijkste kenmerken van een lucht-lucht warmtepomp is het zogenaamde jaarrendement, uitgedrukt in de SCOP (Seasonal Coefficient of Performance). Dit getal geeft aan hoe efficiënt de warmtepomp over het hele jaar genereert en overdraagt. Volgens Ecobouwers.be ligt het SCOP van deze warmtepomp gemiddeld rond 4,5. Dit betekent dat voor elke kWh elektriciteit die wordt verbruikt, ongeveer 4,5 kWh warmte wordt afgegeven. Dit maakt de lucht-lucht warmtepomp aanzienlijk efficiënter dan een gasverwarming of een elektrische kachel.

In vergelijking met andere warmtepompen, zoals de grondwarmtepomp, is de SCOP lager. De grondwarmtepomp heeft in veel gevallen een SCOP van 5 of hoger. Dit komt doordat de grond warmte beter kan opslaan en minder gevoelig is voor temperatuurvariaties dan lucht. De lucht-lucht warmtepomp heeft dus een iets lagere efficiëntie, maar een lagere investering en snellere terugverdientijd.

De CO2-besparing is een belangrijk argument voor het gebruik van deze warmtepomp. Een gemiddeld Nederlands huishouden verbruikt ongeveer 1080 m³ aardgas per jaar voor verwarming en warm water, wat leidt tot een CO2-uitstoot van 1925 kg per jaar. Door over te stappen op een lucht-lucht warmtepomp is een CO2-besparing van ongeveer 339 kg per jaar mogelijk. Dit komt neer op het CO2-gehalte van 15,4 bomen per jaar. Daarnaast is er ook een kostenbesparing van ongeveer €349 per jaar. Met een investering van rond de €2000 is de terugverdientijd ongeveer zes jaar.

Voordelen van de lucht-lucht warmtepomp

Duurzaam en energiezuinig

Ten opzichte van een gasverwarming is een lucht-lucht warmtepomp duurzamer. Aangezien het systeem elektriciteit gebruikt in plaats van gas, is er geen CO2-uitstoot bij de verbranding. Bovendien zijn moderne warmtepompen ontworpen om energiezuinig te zijn, met energielabels tot A+++. Dit betekent dat de verkoop van warmtepompen in Nederland zich richt op het gebruik van energie-efficiënte apparatuur.

Dubbele functie: verwarmen en verkoelen

Een groot voordeel van de lucht-lucht warmtepomp is dat het zowel gebruikt kan worden voor verwarming als voor verkoeling. In warme zomermaanden kan het systeem gebruikt worden als airco, waardoor de ruimte comfortabel blijft. In de winter is het systeem een duurzame verwarmingsoplossing.

Snelle en eenvoudige installatie

In vergelijking met andere warmtepompvarianten zoals de grondwarmtepomp vereist de lucht-lucht warmtepomp een veel eenvoudigere installatie. Er is geen noodzaak om buizen in de grond te leggen of een grondwaterreservoir aan te leggen. Hierdoor is de installatie sneller en goedkoper. Een split-unit kan meestal in enkele dagen geïnstalleerd worden, terwijl een grondwarmtepomp maanden kan in beslag nemen.

Lijft goedkoper dan alternatieven

De investering in een lucht-lucht warmtepomp is aanzienlijk lager dan bij een grondwarmtepomp. Voor een grondwarmtepomp zijn kosten van 10.000 tot 20.000 euro niet ongebruikelijk. Een lucht-lucht warmtepomp kost meestal tussen de 2000 en 5000 euro, afhankelijk van de omvang en het merk. Daarnaast is de terugverdientijd vanwege de lage elektriciteitskosten en de CO2-besparing relatief snel, zoals reeds berekend.

Goed geschikt voor appartementen en kleinere woningen

De lucht-lucht warmtepomp is ideaal voor woningen met beperkte mogelijkheden voor ingrijpende renovaties. Appartementen, kleinere huizen en oudere woningen met een slechte isolatie kunnen met deze warmtepomp toch aanzienlijke besparingen realiseren.

Nadelen van de lucht-lucht warmtepomp

Hoewel de lucht-lucht warmtepomp veel voordelen biedt, zijn er ook een aantal nadelen waarbij aandacht dient te worden besteed.

Beperkte efficiëntie bij lage buitentemperaturen

Een lucht-lucht warmtepomp is minder efficiënt bij zeer lage buitentemperaturen. Bij temperaturen onder -10 °C kan het systeem niet optimaal werken en is een bijverwarming nodig. Dit kan extra kosten veroorzaken, bijvoorbeeld via een elektrische kachel of een oude cv-ketel. Het is daarom belangrijk om rekening te houden met de winternorm in de regio waar de woning staat.

Geen verwarming voor warm water

De lucht-lucht warmtepomp kan geen warm water leveren. Dit betekent dat een aparte oplossing voor warm water nodig is, zoals een warmtepompboiler of een traditionele cv-ketel. Deze aanvullende oplossing heeft extra kosten en onderhoud.

Regulier onderhoud vereist

Net zoals elke warmtepomp vereist de lucht-lucht warmtepomp regulier onderhoud. De buitenunit moet schoon gehouden worden van bladeren, stof en andere aanslag. De binnenunit dient ook periodiek gecontroleerd te worden. Dit onderhoud is belangrijk om de efficiëntie en levensduur van het systeem te waarborgen.

Beperkte toepassing in grotere woningen

Hoewel multi-split-units beschikbaar zijn, is de lucht-lucht warmtepomp vooral geschikt voor kleinere woningen of appartementen. In grotere woningen met meerdere ruimtes kan de oplossing minder efficiënt zijn tenzij meerdere splits-units worden geïnstalleerd. In dergelijke gevallen kan een andere warmtepomp, zoals een grondwarmtepomp, een betere oplossing zijn.

Praktische toepassing in Nederland

In Nederland is de lucht-lucht warmtepomp steeds vaker in gebruik gekomen, vooral bij huiseigenaren die op zoek zijn naar duurzamere verwarmingsoplossingen. Het gebruik van zonnepanelen in combinatie met een warmtepomp is een populaire manier om afhankelijkheid van het elektriciteitsnet te verminderen. Door zonnestroom direct te gebruiken voor de warmtepomp kan er aanzienlijk bespaard worden op energiekosten.

Een voorbeeld hiervan is het project in Weert, waar woningeigenaren steeds vaker kiezen voor een integrale energieoplossing. Deze oplossing omvat zonnepanelen, een elektrische laadpaal voor de auto, een warmtepomp en in sommige gevallen zelfs een thuisbatterij. Hiermee wordt het huishouden minder afhankelijk van energieprijzen en wordt het wonen duurzamer en comfortabeler.

Een van de voornaamste aandrijfkrachten achter deze trend is de steeds groeiende onzekerheid over energieprijzen en de druk vanwege klimaatdoelen. Huiseigenaren zoeken naar manieren om zowel financieel als milieutechnisch duurzamer te wonen. De lucht-lucht warmtepomp biedt daarbij een aantrekkelijke optie, vooral voor woningen waar een ingrijpende renovatie niet haalbaar is of onnodig is.

Ervaringen van gebruikers

Er zijn diverse ervaringen van gebruikers met de lucht-lucht warmtepomp beschikbaar. Een van de bekendere voorbeelden is Puk Daniels, die in zijn woning deze warmtepomp heeft geïnstalleerd. Zijn ervaringen hebben bijgedragen aan een beter inzicht in de praktische toepassing van het systeem. Zowel de verwarming als de verkoeling zijn volgens hem voldoende en het systeem is eenvoudig in gebruik.

Een ander voorbeeld is de moeder van de schrijver van het artikel, die ook een split-airco heeft geïnstalleerd. Zij benut deze zowel als verwarmingssysteem als koelsysteem. Hoewel zij verwacht had dat de kosten en CO2-uitstoot aanzienlijk zouden dalen, is de cijfermatsige onderbouwing van deze besparing nog niet compleet. Dit laat zien dat de ervaringen van gebruikers belangrijk zijn om een compleet beeld te krijgen van de prestaties en toepassing van de warmtepomp.

Tips voor aankoop en installatie

Als huiseigenaar overweegt u de installatie van een lucht-lucht warmtepomp, zijn er een aantal tips en overwegingen die u in overweging kunt nemen om de beste keuze te maken.

Kies voor een warmtepomp met energielabel A+++

Een warmtepomp met het hoogste energielabel zorgt voor het meeste energiebesparing. Kijk op het energielabel of het systeem een laag energieverbruik heeft in kWh per jaar. Dit is een goede indicator voor de efficiëntie.

Gebruik van natuurlijke koudemiddelen

Zorg ervoor dat de warmtepomp een koudemiddel met een lage klimaatimpact gebruikt. Voor nieuwe apparaten is het gebruik van natuurlijke koudemiddelen zoals propaan, isobutaan of CO2 verplicht. Deze koudemiddelen hebben een lagere impact op het klimaat dan traditionele koudemiddelen zoals R-410A.

Vergelijk aanbieders en vraag offertes aan

Voor de aankoop en installatie is het verstandig om meerdere offertes aan te vragen bij aannemers en installateurs. Er zijn platforms zoals Slimster beschikbaar waarbij u gemakkelijk meerdere offertes kunt krijgen van bedrijven in uw regio. Dit laat u kiezen op basis van prijs, kwaliteit en ervaring.

Combineer met zonnepanelen

Om de afhankelijkheid van het elektriciteitsnet te verminderen, is het verstandig om zonnepanelen te combineren met de warmtepomp. Zonnestroom kan direct gebruikt worden om de warmtepomp aan te drijven, wat extra kosten bespaart.

Overweeg een warmtepompboiler voor warm water

Aangezien de lucht-lucht warmtepomp geen warm water kan leveren, is het verstandig om een aparte oplossing voor warm water te overwegen. Een warmtepompboiler is een efficiënte en duurzame oplossing. Deze gebruikt de warmtepomptechnologie om warm water aan te maken, wat extra kosten bespaart in vergelijking met een elektrische of gasboiler.

Samenvatting van voordelen en nadelen

Om de besproken aspecten te samenvatten, hier een overzicht van de voordelen en nadelen van de lucht-lucht warmtepomp:

Voordelen

Duurzaam en energiezuinig: De warmtepomp verbruikt minder CO2 en elektriciteit dan een gasverwarming.
Dubbele functie: Het systeem kan gebruikt worden voor zowel verwarming als verkoeling.
Snelle installatie: De installatie is eenvoudig en snel, in tegenstelling tot een grondwarmtepomp.
Lagere investering: De aanschafkosten zijn aanzienlijk lager dan bij een grondwarmtepomp.
Goed geschikt voor appartementen en kleinere woningen: Het systeem is ideaal voor woningen met beperkte mogelijkheden voor ingrijpende renovaties.

Nadelen

Lagere efficiëntie bij lage buitentemperaturen: Bij temperaturen onder -10 °C is een bijverwarming nodig.
Geen verwarming voor warm water: Er is een aparte oplossing nodig voor warm water.
Regulier onderhoud vereist: Het systeem moet periodiek onderhouden worden.
Beperkte toepassing in grotere woningen: De oplossing is minder geschikt voor woningen met meerdere ruimtes tenzij multi-split-units worden geïnstalleerd.
Weinig onderzoek beschikbaar: Er zijn weinig recente studies beschikbaar over de prestaties en efficiëntie van deze warmtepomp.

Conclusie

De lucht-lucht warmtepomp biedt een aantrekkelijke en duurzame oplossing voor huiseigenaren die op zoek zijn naar een alternatief voor de traditionele gasverwarming. De warmtepomp is efficiënt, eenvoudig te installeren en biedt de mogelijkheid om zowel te verwarmen als te verkoelen. De investering is relatief laag en de terugverdientijd is aanzienlijk korter dan bij andere warmtepompvarianten zoals de grondwarmtepomp. Bovendien kan de warmtepomp goed gebruikt worden in combinatie met zonnepanelen, wat het wonen duurzamer en financieel aantrekkelijker maakt.

Toch zijn er ook een aantal nadelen die in overweging genomen moeten worden. De efficiëntie is lager dan bij een grondwarmtepomp, vooral bij lage buitentemperaturen. Daarnaast is de warmtepomp niet geschikt voor het aanmaken van warm water, wat een aparte oplossing vereist. Het is daarom belangrijk om deze aspecten goed te beoordelen en eventueel aanvullende maatregelen te overwegen.

In het kader van duurzaam wonen is de lucht-lucht warmtepomp een waardevolle optie, vooral voor woningen waar een ingrijpende renovatie niet haalbaar is of onnodig is. Het is verstandig om meerdere offertes te vergelijken, ervaringen van andere gebruikers te raadplegen en eventueel een warmtepompboiler aan te schaffen voor warm water. Met deze overwegingen in gedachten kan de lucht-lucht warmtepomp een aantrekkelijke en duurzame keuze zijn voor uw woning.