Hybride warmtepomp: Voordelen, nadelen en toepassing in het huidige woningbouwlandschap

Inleiding

De overstap naar duurzame verwarmingssystemen is tegenwoordig een essentieel onderdeel van woningrenovatie en energiebesparing. Een hybride warmtepomp is een populaire keuze voor velen, omdat deze een combinatie vormt van een traditionele cv-ketel en een elektrische warmtepomp. Deze oplossing biedt zowel voordelen in termen van energiekosten als milieuvriendelijkheid, maar vereist ook zorgvuldige overwegingen bij de aanschaf en installatie.

In dit artikel geven we een overzicht van de werking van een hybride warmtepomp, de voordelen en nadelen van deze oplossing, de kosten en subsidies, de geschiktheid van woningen, en aandachtspunten bij aankoop en installatie. De informatie is gebaseerd op concrete gegevens uit betrouwbare bronnen en richt zich aan eigenaren, bouwprofessionals en iedereen die overweegt om over te stappen op een hybride verwarmingssysteem.

Wat is een hybride warmtepomp?

Een hybride warmtepomp is een verwarmingssysteem dat bestaat uit een elektrische warmtepomp en een traditionele cv-ketel die samen werken om de woning te verwarmen. Tijdens de meeste perioden van het jaar verantwoordt de warmtepomp voor de verwarming, terwijl de cv-ketel ingaat bij extreem koude buitentemperaturen of wanneer extra warmte nodig is. De cv-ketel zorgt ook voor het opwarmen van het kraanwater.

De warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht via een buitenunit en brengt deze over naar het verwarmingssysteem. Bij sommige modellen wordt de warmte ook uit ventilatielucht gehaald (ventilatiewarmtepompen). Dit maakt een hybride warmtepomp geschikt voor woningen die niet volledig op elektriciteit kunnen verweren of waarbij de isolatie niet ideaal is.

Hoe werkt een hybride warmtepomp?

De werking van een hybride warmtepomp is vergelijkbaar met die van een all-electric warmtepomp, met als belangrijkste verschil dat de cv-ketel een ondersteunende rol speelt. De warmtepomp gebruikt een koelmiddel om warmte uit de buitenlucht of ventilatielucht te trekken en deze te verhitten tot een temperatuur die geschikt is voor het verwarmingssysteem. Dit proces verbruikt elektriciteit, maar omdat het uit bestaande warmte haalt, is het energieefficiënter dan direct elektrisch opwarmen.

De cv-ketel springt in bij buitentemperaturen die te laag zijn voor de warmtepomp om efficiënt te functioneren. Meestal gebeurt dit bij temperaturen onder 0 °C, maar de exacte drempel kan variëren afhankelijk van het type woning, de isolatie en het type warmtepomp. De cv-ketel zorgt ook voor het opwarming van kraanwater, wat niet door de warmtepomp wordt gedaan.

Voordelen van een hybride warmtepomp

1. Lagere investering

In vergelijking met een all-electric warmtepomp is een hybride warmtepomp meestal goedkoper. Dit komt doordat de cv-ketel deel van de verwarmingslast overneemt, waardoor de warmtepomp kleiner en dus goedkoper kan zijn. Voor woningen die niet volledig elektrisch kunnen worden verwarmd, is een hybride oplossing vaak de meest realistische en kostenefficiënte.

2. Lagere energiekosten

Een hybride warmtepomp helpt om gasverbruik aanzienlijk te verlagen. Uit berekeningen blijkt dat het gasverbruik met 50 tot 70% kan dalen in vergelijking met een alleen gebruik van een hr-ketel. De energiekosten dalen daarmee aanzienlijk, ook al is er wel extra elektriciteitsverbruik nodig. Uit berekeningen van verschillende woningtypes blijkt dat de besparing per jaar gemiddeld rond de €500 tot €1.000 ligt.

3. Minder CO₂-uitstoot

Een van de belangrijkste voordelen van een hybride warmtepomp is de daling van de CO₂-uitstoot. Door minder gas te verbranden, stoot een woning met een hybride warmtepomp minder schadelijke broeikasgassen uit. Volgens bronnen uit Milieu Centraal is de CO₂-uitstoot met zo'n 30% lager bij gebruik van een hybride warmtepomp in vergelijking met een traditionele cv-installatie.

4. Comfort en betrouwbaarheid

Het gebruik van een cv-ketel als back-up zorgt voor een hoger comfortniveau. Bij extreem koude weersomstandigheden of in situaties waarin directe warmte nodig is, zorgt de cv-ketel ervoor dat het huis voldoende wordt verwarmd. Daarnaast blijft kraanwater op de gewenste temperatuur beschikbaar, zonder beperkingen in snelheid of hoeveelheid. Dit biedt een comfortniveau dat gelijk is aan of beter is dan bij een traditionele cv-installatie.

5. Gebruik van bestaande radiatoren

In de meeste gevallen is het mogelijk om bestaande radiatoren te blijven gebruiken bij een hybride warmtepompinstallatie. Dit voorkomt extra kosten voor het vervangen van het afgiftesysteem. Echter, bij woningen met minder goede isolatie kan het nodig zijn om lage-temperatuur-radiatoren of vloerverwarming te installeren, zodat de warmtepomp efficiënt kan functioneren.

6. Subsidie mogelijk

Er is een officiële subsidie beschikbaar voor eigenaars die overstappen op een hybride warmtepomp. De Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE-subsidie) helpt om de aanschafkosten flink te verlagen. Voor een hybride warmtepomp bij een bestaande cv-ketel is dit circa €2.125, wat aanzienlijk is voor het totale budget.

Nadelen van een hybride warmtepomp

1. Extra stroomverbruik

Hoewel een hybride warmtepomp het gasverbruik vermindert, leidt het wel tot een toename in het elektriciteitsverbruik. De hoeveelheid extra stroom varieert afhankelijk van de grootte van de woning. Voor een vrijstaande woning van 175 m² kan dit gemiddeld 3.210 kWh per jaar zijn. Voor woningen met een hoge elektriciteitsprijs kan dit leiden tot extra kosten, vooral in combinatie met een energieleverancier die terugleverheffing berekent.

2. Installatiecomplexiteit

De installatie van een hybride warmtepomp vereist zorgvuldige voorbereiding en het werk van een gecertificeerde installateur. Het systeem moet goed worden afgestemd met het bestaande verwarmingssysteem en de cv-ketel. Bovendien is het belangrijk om het verwarmingssysteem waterzijdig in te regelen om ervoor te zorgen dat alle ruimtes gelijkmatig worden verwarmd en dat de warmtepomp efficiënt draait.

3. Onderhoud

Een hybride warmtepomp vereist regelmatig onderhoud, dat gemiddeld €100 tot €200 per jaar kost. Het vinden van een monteur die ervaring heeft met warmtepompen kan soms lastig zijn. Daarom is het verstandig om bij aankoop een installateur te kiezen die ook een onderhoudscontract aanbiedt.

4. Geschiktheid van woningen

Niet alle woningen zijn automatisch geschikt voor een hybride warmtepomp. De woning moet voldoende ruimte bieden voor de installatie van de binnen- en buitenunit, en het geluid van de warmtepomp mag niet lastig vallen voor buren of de eigenaar. Daarnaast is een minimaal isolatieniveau nodig – in de meeste gevallen is een energielabel C voldoende.

5. Beperkte efficiëntie bij extreme kou

Hoewel een hybride warmtepomp goed werkt bij normale winters, heeft het beperkte efficiëntie bij extreem koude buitentemperaturen. In dergelijke gevallen moet de cv-ketel vaker ingaan, wat de voordelen van de warmtepomp teniet kan doen. Voor woningen in regio's met extreme wintertemperaturen kan een all-electric warmtepomp of een hoge-temperatuur-warmtepomp een betere keuze zijn.

Kosten en rendement van een hybride warmtepomp

Investering

De aanschafkosten van een hybride warmtepomp variëren afhankelijk van de grootte van de woning en of de cv-ketel wordt vervangen of niet. Voor woningen van 115 tot 175 m² ligt de investering tussen €6.200 en €8.300. Bij gebruik van de ISDE-subsidie kan de aanschafprijs met circa €2.125 worden verlaagd.

Energiebesparing

De energiebesparing is afhankelijk van de grootte van de woning. Voor een vrijstaande woning van 175 m² kan het gasverbruik met 1.180 m³ per jaar dalen. Het extra stroomverbruik ligt rond de 3.210 kWh per jaar. De totale jaarlijkse besparing op energiekosten varieert tussen €510 en €1.080 per jaar.

Rendement

De investering in een hybride warmtepomp kan zich op lange termijn verhuren via lagere energiekosten en subsidies. Het rendement hangt af van de energieprijzen, de subsidies en de mate van isolatie van de woning. In de meeste gevallen is de terugverdientijd tussen 5 en 10 jaar, afhankelijk van de situatie.

Is je woning geschikt voor een hybride warmtepomp?

Voordat je overweegt om een hybride warmtepomp te installeren, is het belangrijk om te controleren of je woning geschikt is voor deze oplossing. Hier zijn enkele aandachtspunten:

1. Ruimte

Je moet voldoende ruimte hebben voor de installatie van zowel de buitenunit als de binnenunit van de warmtepomp. De buitenunit moet op een plek staan waar het geluid niet storend is voor buren of de eigenaar. De binnenunit kan bijvoorbeeld in de kelder of een lege kamer geïnstalleerd worden.

2. Isolatie

Een hybride warmtepomp werkt het efficiëntst in een goed geïsoleerde woning. Denk aan spouw-, vloer- en dakisolatie, en HR++-glas. In de meeste gevallen kun je een hybride warmtepomp installeren als je woning minimaal energielabel C heeft. Bij minder goede isolatie kan het nodig zijn om vloerverwarming of lage-temperatuur-radiatoren te gebruiken.

3. Afgiftesysteem

Het afgiftesysteem moet in staat zijn om de woning voldoende te verwarmen met het relatief lage water van de warmtepomp. In de meeste gevallen is dit mogelijk met gewone radiatoren, maar bij minder geïsoleerde woningen is vloerverwarming of lage-temperatuur-radiatoren noodzakelijk.

4. Hoge-temperatuur-warmtepomp

Als je woning niet goed genoeg geïsoleerd is, kan een hoge-temperatuur-warmtepomp een betere optie zijn. Deze warmtepompen kunnen hogere temperaturen bereiken, waardoor ze met minder isolatie of bestaande radiatoren werken. De nadeel is dat deze warmtepompen meer stroom verbruiken, wat de voordelen kan beïnvloeden.

Aandachtspunten bij aankoop en installatie

1. Cv-ketel houden of vervangen?

In de meeste gevallen kan een hybride warmtepomp samenwerken met je bestaande cv-ketel. Echter, als je huidige cv-ketel ouder dan 10 jaar is, is het verstandig om deze tijdens de installatie van de warmtepomp te vervangen. Dit voorkomt extra kosten in de toekomst en zorgt voor een efficiënter systeem.

2. Gecertificeerde installateur

Het is verplicht om een hybride warmtepomp te laten installeren door een gecertificeerde installateur. Deze installateurs worden gelist in het Centraal Register Techniek. Het is verstandig om meerdere offertes aan te vragen, omdat de installatiekosten variëren per leverancier.

3. Waterzijdig inregelen

Bij de installatie van een hybride warmtepomp is het belangrijk om het verwarmingssysteem goed waterzijdig in te regelen. Dit zorgt ervoor dat alle ruimtes gelijkmatig worden verwarmd en dat de warmtepomp zo efficiënt mogelijk draait.

4. Onderhoudscontract

Een hybride warmtepomp vereist regelmatig onderhoud. Het is verstandig om een installateur te kiezen die een onderhoudscontract aanbiedt. Dit voorkomt extra kosten en zorgt voor betrouwbare service.

Hybride warmtepomp en zonnepanelen

Een combinatie van een hybride warmtepomp en zonnepanelen kan extra voordelen bieden. Zonnepanelen zorgen voor eigen productie van elektriciteit, wat het verbruik van de warmtepomp kan dekken. Dit is vooral gunstig bij de huidige salderingsregeling, waarbij het aan het net teruggeleverde elektriciteit wordt afgerekend tegen het afgenomen elektriciteit. In 2027 komt deze regeling echter te vervallen, waardoor het verstandig is om een groot deel van de stroom direct te gebruiken.

Conclusie

Een hybride warmtepomp is een efficiënte en duurzame oplossing voor woningverwarming, met aanzienlijke voordelen in termen van energiekosten, CO₂-uitstoot en comfort. Het systeem combineert een elektrische warmtepomp met een cv-ketel, wat het geschikt maakt voor woningen die niet volledig elektrisch kunnen worden verwarmd. De investering is meestal lager dan bij een all-electric warmtepomp, en subsidies zoals de ISDE-subsidie maken de overstap betaalbaarder.

Echter, het is belangrijk om rekening te houden met de nadelen, zoals extra stroomverbruik, installatiecomplexiteit en onderhoud. Voordat je een hybride warmtepomp aanschaft, is het verstandig om de geschiktheid van je woning te controleren, een gecertificeerde installateur te betrekken, en de financiële en technische aspecten goed te begrijpen.

Voor woningen met voldoende ruimte en goede isolatie is een hybride warmtepomp een betrouwbare en duurzame oplossing die aanzienlijke voordelen biedt. Het is een goede stap in de richting van een energie-efficiënter en milieuvriendelijker woning.

Bronnen

1. Voor- en nadelen van een hybride warmtepomp
2. Alles over de hybride warmtepomp