Hoeveel ruimte heb je nodig voor een warmtepomp in je woning?

De overgang naar duurzame verwarmingsoplossingen is in volle gang. Een warmtepomp is een veelbelovende keuze voor duurzame verwarming en koeling. Echter, de implementatie van een warmtepomp vereist zorgvuldige overweging van de ruimtelijke voorwaarden in je woning. Dit artikel bespreekt de ruimte-eisen voor zowel de binnen- als de buitenunit van een warmtepomp, met aandacht voor woningtype, eigendom, geluid, en technische aansluitingen.

Het doel is om je als eigenaar of bouwprofessional een duidelijk overzicht te geven van de ruimtelijke voorwaarden die van invloed zijn op de keuze en installatie van een warmtepomp. Op basis van de beschikbare informatie worden aanbevelingen gedaan om de installatie optimaal en duurzaam te maken.

Inleiding

Een warmtepomp bestaat doorgaans uit een binnen- en een buitenunit. De binnenunit is verantwoordelijk voor het verdelen van de opgewekte warmte, terwijl de buitenunit de warmte uit de lucht of bodem opvangt. De keuze van de installatielocatie hangt af van het type warmtepomp en de specifieke omstandigheden van de woning.

De hoeveelheid beschikbare ruimte is een belangrijke factor bij het kiezen van een warmtepomp. Appartementen, kleine woningen, oude huizen of nieuwbouwwoningen hebben allemaal hun eigen beperkingen en mogelijkheden. Bovendien speelt de ruimtelijke voorwaarden een rol bij het type warmtepomp dat geschikt is (zoals lucht-water, bodem-water of hybride systemen).

Het is belangrijk om niet alleen de fysieke ruimte in overweging te nemen, maar ook toegankelijkheid, geluidsoverlast, en technische aansluitingen. In dit artikel worden deze aspecten nader belicht.

1. Soorten warmtepompen en hun ruimtelijke vereisten

1.1 Luchtwarmtepompen

Luchtwarmtepompen zijn de meest voorkomende variant in Nederland. Ze bestaan meestal uit een buitenunit die warmte uit de lucht opneemt en een binnenunit die de warmte verdelt. Deze warmtepompen zijn geschikt voor appartementen en kleinere woningen.

Voor de buitenunit is een vrijstaande plek nodig. Deze kan op het dak, in de tuin, of tegen een muur geplaatst worden. De keuze hangt af van de beschikbare ruimte en de wens om geluidsoverlast te beperken.

Voor de binnenunit is een ruimte nodig waar de unit voldoende lucht kan zuigen en verdelen. Dit kan een technische kamer, bijkeuken of kelder zijn. De ruimte moet goed geïsoleerd zijn en gemakkelijk toegankelijk voor installatie en onderhoud.

Een vrije ruimte van minstens 1 meter rondom de unit is aanbevolen om voldoende luchtstroom en onderhoudsruimte te garanderen. De kamer of kast waarin de unit wordt geplaatst, moet minstens enkele vierkante meters bevatten.

1.2 Bodemwarmtepompen

Bodemwarmtepompen zijn geschikt voor woningen met voldoende grondruimte. Deze systemen gebruiken grondlussen of -boringen om warmte uit de bodem op te nemen. Ze hebben geen buitenunit die zichtbaar is, maar de installatie is ingrijpend en vereist het graven van een put of boring.

Bodemwarmtepompen zijn minder geschikt voor appartementen of woningen met kleine tuinen, aangezien veel grondruimte nodig is. Het is een duurdere optie in vergelijking met luchtwarmtepompen, maar biedt hogere efficiëntie, vooral in goed geïsoleerde woningen.

1.3 Hybride warmtepompen

Hybride warmtepompen combineren een warmtepomp met een traditionele cv-ketel. De warmtepomp zorgt voor de verwarming, terwijl de cv-ketel zorgt voor het warme water. Deze systemen zijn geschikt voor woningen met minder isolatie, aangezien de cv-ketel een buffer biedt.

De binnenunit van een hybride warmtepomp is kleiner dan die van een volledig elektrische warmtepomp. Echter, omdat er nog steeds een cv-ketel is, is de totale installatie groter dan een volledig elektrische warmtepomp. De binnenunit moet naast de bestaande cv-ketel worden geplaatst.

1.4 All-electric warmtepompen

All-electric warmtepompen vervangen de cv-ketel volledig. Ze zijn geschikt voor goed geïsoleerde woningen en vereisen een zwaardere elektrische aansluiting. In veel gevallen moet de aansluiting van 1x35 Ampère worden uitgebreid naar 3x25 Ampère. Ook kan de groepenkast uitgebreid moeten worden met een aparte groep voor de warmtepomp.

2. Ruimtelijke voorwaarden per woningtype

2.1 Appartementen en kleinere woningen

In appartementen en kleinere woningen is het vaak lastig om een bodemwarmtepomp te installeren vanwege de beperkte grondruimte. Daarom zijn luchtwarmtepompen een betere optie. De buitenunit kan aan de buitenmuur of op het dak geplaatst worden, terwijl de binnenunit in een technische kamer of bijkeuken kan worden geïnstalleerd.

Voor de binnenunit is een vrije ruimte van minstens 1 meter rondom de unit nodig. De kamer of kast moet goed toegankelijk zijn voor installatie en onderhoud. Hybride warmtepompen zijn een goede optie voor woningen met minder isolatie.

2.2 Nieuwbouw woningen

Bij nieuwbouw woningen is de installatie van een warmtepomp vaak eenvoudiger, aangezien er meer aansluitingen beschikbaar zijn. De buitenunit wordt vaak geplaatst aan de zij- of achterkant van de woning, zodat het uitzicht aan de voorkant niet verstoord wordt. Ook is het geluid van de warmtepomp minder lastig in nieuwbouw.

In nieuwbouw wordt de buitenunit soms op het dak geplaatst, wat een esthetischere oplossing biedt. Er zijn ook warmtepompen zonder buitenunit beschikbaar voor nieuwbouw. De keuze hangt af van de specifieke eisen van de woning en de wensen van de eigenaar.

2.3 Oudere woningen

In oude huizen is het installeren van een warmtepomp een stap in de richting van duurzaamheid, maar niet altijd de eerste keuze. In oude woningen is het aan te raden om eerst de isolatie te verbeteren vooraleer over te gaan naar een warmtepomp.

De binnenunit van een warmtepomp is groter dan een cv-ketel, wat betekent dat er ruimte nodig is in de woning. In oude huizen kan het handig zijn om de binnenunit in een kelder of zolder te plaatsen, zolang er voldoende leidingwerk en toegankelijkheid aanwezig is.

3. Aandachtspunten bij de installatie

3.1 Toegankelijkheid

De opstelplaats van de buitenunit moet goed bereikbaar zijn, zowel voor de installatie als voor eventueel onderhoud. Een vakman moet het apparaat van gemiddeld 100 kilogram kunnen transporteren naar de gewenste locatie. Een slecht bereikbare plek maakt de installatie onmogelijk.

3.2 Geluidsoverlast

De buitenunit van een warmtepomp kan geluidsoverlast veroorzaken, vooral op platte daken of wanneer de unit dicht tegen het huis staat. Dit geluid kan doordringen naar binnen. Alternatieve oplossingen zijn:

• Plaatsing in een vrijstaande plek in de tuin.
• Gebruik van een warmtepomp met nachtinstelling, zodat de pomp 's nachts niet op volle toeren draait.

3.3 Ruimte rondom de opstelplaats

Voor de buitenunit is het belangrijk dat er voldoende ruimte is rondom de opstelplaats. Dit zorgt voor voldoende luchtstroom en onderhoudsruimte. Een vrije ruimte van minstens 1 meter is aanbevolen. Bovendien moet de opstelplaats toegankelijk zijn voor installatie en onderhoud.

4. Technische aansluitingen

Een all-electric warmtepomp kan veel stroom verbruiken op koudere dagen. Daarom is een zwaardere elektrische aansluiting nodig. In veel gevallen moet de bestaande aansluiting van 1x35 Ampère worden uitgebreid naar 3x25 Ampère. Ook is het soms nodig om de groepenkast uit te breiden met een aparte groep voor de warmtepomp.

Een installateur kan je adviseren over de beste aansluiting voor jouw situatie. De keuze hangt af van de grootte van de warmtepomp, de verwachtingen in termen van warmtebehoefte, en de bestaande elektrische infrastructuur.

5. Eigendom en toestemming

Voordat je een warmtepomp installeert, moet je rekening houden met eigendomsgrenzen en toestemming. Als je niet de eigenaar bent van de buitenruimte, moet je ervoor zorgen dat je legale toestemming hebt om een warmtepompsysteem te installeren.

Bij appartementen en woningen in een woonwijk is het belangrijk om in overleg te treden met de buurders of de vereniging van eigenaren. Ze kunnen invloed hebben op de keuze van de locatie van de buitenunit, vooral als het om geluidsoverlast of visuele impact gaat.

6. Conclusie

Een warmtepomp is een duurzame oplossing voor verwarming en koeling, maar de keuze en installatie vereisen een zorgvuldige overweging van ruimtelijke voorwaarden. De hoeveelheid beschikbare ruimte, het type woning, de eigendomsverhoudingen, en de technische aansluitingen zijn allemaal belangrijke factoren.

Luchtwarmtepompen zijn een geschikte optie voor appartementen en kleinere woningen, terwijl bodemwarmtepompen betere efficiëntie bieden in goed geïsoleerde nieuwbouwwoningen. Hybride warmtepompen zijn geschikt voor oude huizen met minder isolatie.

De installatie van een warmtepomp vereist voldoende ruimte voor zowel de binnen- als de buitenunit. Voor de buitenunit is toegankelijkheid, voldoende vrije ruimte en een goede luchtstroom belangrijk. Voor de binnenunit is een goed geïsoleerde ruimte nodig met toegang voor onderhoud.

Een professionele installateur kan je helpen bij het kiezen van het juiste type warmtepomp en de juiste locatie voor de installatie. Zorg ervoor dat je alle aandachtspunten overweegt voordat je een beslissing neemt over de installatie van een warmtepomp in jouw woning.

Bronnen

1. Warmtepomp installeren: Waar plaats je hem?
2. Is jouw woning geschikt voor een warmtepomp?
3. Woning geschikt voor warmtepomp?
4. Warmtepomp: duurzaam en elektrisch verwarmen