Ruud kocht een warmtepomp – de kansen en de kosten van het afsluiten van stadsverwarming

Published by Redactie on oktober 2, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De overstap van blok- of stadsverwarming naar duurzame verwarmingsoplossingen zoals warmtepompen is in opkomst, met name in stedelijke gebieden waar stadsverwarming nog steeds veel voorkomt. Echter, zoals uit diverse gevallen blijkt, is deze overstap vaak niet zonder moeite of kosten. Een van de bekendere voorbeelden is dat van Ruud Smit, die in Utrecht een warmtepomp wilde installeren, maar eerst €3200 moest betalen aan Eneco om zijn stadsverwarming af te sluiten. Dit geval toont aan dat het afsluiten van een aansluiting op het warmtenet niet altijd een eenvoudige of goedkope procedure is.

Deze artikelen geven een overzicht van de praktijk, ervaringen en mogelijkheden rond het afsluiten van stadsverwarming, de kosten die kunnen ontstaan en de alternatieven die voorhanden zijn. De nadruk ligt op ervaringen in Utrecht, waar het thema regelmatig ter discussie komt. Op basis van deze informatie worden relevante conclusies getrokken voor eigenaren die overwegen te overstappen naar duurzamere verwarmingsoplossingen.

De ervaring van Ruud Smit

Ruud Smit wilde zijn huis duurzamer maken door een warmtepomp te installeren. Deze keuze is in lijn met de groeiende eis om bouw- en renovatieprojecten duurzaam en energie-efficiënt uit te voeren. De installatie van een warmtepomp lijkt een logische stap, maar voor Ruud ontdekte hij dat het eerst nodig was om zijn bestaande stadsverwarming af te sluiten. Dit gebeurde via Eneco, de energieleverancier die verantwoordelijk is voor het warmtenet in veel stedelijke gebieden in Nederland.

De kosten die hij daarvoor moest betalen, bedroegen €3200. Dit was volgens Ruud hoger dan verwacht. Hoewel er in 2016 een afspraak was gemaakt dat het afsluiten van het warmtenet in Utrecht zou worden vereenvoudigd en voordeliger gemaakt, lijkt dat niet altijd gebeurd te zijn. Deze ervaring is voor veel andere huiseigenaren van belang, aangezien het afsluiten van een aansluiting op het warmtenet vaak een voorwaarde is om op duurzamere verwarmingsoplossingen over te stappen.

De juridische en praktische context van het afsluiten van stadsverwarming

Het afsluiten van stadsverwarming is geen willekeurig proces, maar gebeurt binnen een juridisch kader. In Nederland zijn huishoudens verbonden aan een warmtenet vaak in ondernemingsverhoudingen, wat betekent dat ze in een langdurige contractuele relatie staan met de warmteleverancier. Dit maakt het afsluiten van een aansluiting niet altijd eenvoudig of goedkoop.

In Utrecht is het thema afsluiten van stadsverwarming regelmatig ter discussie. In 2016 won de gemeente Utrecht een proces tegen Eneco, waarbij de afsluittarieven werden geëist te worden opgeheven of aanzienlijk te worden verlaagd. Hoewel dit in eerste instantie een overwinning was, bleek in de jaren daarna dat er nog veel onduidelijkheid bleef rond de praktijk. In reactie daarop moesten bewoners opnieuw actie ondernemen om zaken goed te krijgen. Deze terugkerende problemen wijzen op het feit dat de implementatie van juridische beslissingen niet altijd even snel of effectief verloopt.

De kosten van het afsluiten van een aansluiting

De kosten van het afsluiten van een aansluiting op het warmtenet kunnen variëren, maar zijn vaak aanzienlijk. In het geval van Ruud Smit was het bedrag €3200, wat vrij aanzienlijk is voor een procedure die in theorie eenvoudig zou moeten zijn. Andere gevallen, zoals die van Utrechter Willem van den Brul, tonen aan dat het proces tegenwoordig iets minder ingewikkeld kan zijn. Zijn ervaring laat zien dat het is mogelijk om het afsluiten van een aansluiting te regelen zonder onredelijke kosten.

Het verschil in kosten kan te maken hebben met veranderingen in de praktijk van Eneco of andere warmteleveranciers, of met de manier waarop de klant de procedure aanpakt. Het is daarom belangrijk dat huiseigenaren bewust zijn van hun rechten en mogelijkheden, en eventueel hulp zoeken van de gemeente of via verenigingen die zich inzetten voor consumentenrechten.

De rol van de gemeente en verenigingen

Gemeenten zoals Utrecht spelen een belangrijke rol in het stimuleren van duurzame oplossingen en het ondersteunen van bewoners bij het afsluiten van stadsverwarming. In de loop der jaren zijn er initiatieven genomen om het afsluiten van aansluitingen voor bewoners gunstiger te maken. Zo is er bijvoorbeeld een programma opgestart waarin het afsluiten van een stadsverwarming in Utrecht kosteloos of in ieder geval aanzienlijk goedkoper kan zijn.

Verenigingen en bewonersorganisaties hebben hierin ook een belangrijke rol gespeeld. Zij hebben zich ingezet voor duidelijkere regels, lagere afsluittarieven en meer transparantie in de procedures. Hun inspanningen hebben geleid tot voorbeelden zoals dat van Ruud Smit, waarin het afsluiten van het warmtenet uiteindelijk wel mogelijk is, maar niet zonder moeite of kosten.

Duurzame alternatieven: warmtepompen

Een van de belangrijkste redenen om het afsluiten van stadsverwarming te overwegen, is de mogelijkheid om over te stappen op een duurzamere verwarmingsoplossing zoals een warmtepomp. Een warmtepomp is een systeem dat warmte uit de lucht, grond of water haalt en gebruikt om een huis te verwarmen. In tegenstelling tot traditionele verwarmingsmethoden zoals stadsverwarming, is een warmtepomp energie-efficiënter en produceert minder CO2-uitstoot.

De installatie van een warmtepomp kan een aanzienlijke investering zijn, maar biedt op lange termijn voordelen in de vorm van lagere energiekosten en een lagere CO2-voetafdruk. Daarnaast is het installeren van een warmtepomp vaak een vereiste voor het behalen van bepaalde energielabels of voor toegang tot subsidies van de overheid.

Het verhaal van Ruud en Jarka is een voorbeeld van hoe eigenaren succesvol kunnen overstappen. Zij lieten hun huis open voor bezoekers tijdens de Duurzame Huizen Route, waarbij ze hun ervaringen met de warmtepomp deelden. Dit toont aan dat de overstap niet alleen technisch en financieel haalbaar is, maar ook sociaal en emotioneel positief kan zijn.

De juridische en praktische uitdagingen

Hoewel het afsluiten van stadsverwarming een logische stap is voor eigenaren die overwegen om duurzamere verwarmingsoplossingen te kiezen, blijven er juridische en praktische uitdagingen. Enerzijds is het afsluiten van een aansluiting niet altijd eenvoudig of goedkoper dan verwacht. Anderzijds is het vaak een vereiste voor de installatie van een warmtepomp of andere duurzame oplossing.

Het belangrijkste probleem is de juridische structuur van de aansluiting op het warmtenet. Huishoudens die verbonden zijn aan een warmtenet bevinden zich vaak in een langdurige ondernemingsverhouding, wat betekent dat het verbreken van deze relatie niet zonder meer kan. Dit kan leiden tot hoge afsluittarieven, zoals in het geval van Ruud Smit.

Hoewel er in 2016 een juridische overwinning was, bleef er in de jaren daarna onduidelijkheid over de praktijk. Dit betekent dat eigenaren soms actie moeten ondernemen om zaken goed te krijgen, bijvoorbeeld door hulp te zoeken bij de gemeente of via bewonersverenigingen.

De toekomst van stadsverwarming

De toekomst van stadsverwarming is vooralsnog onzeker. Aan de ene kant is het een bewezen en betrouwbare verwarmingsoplossing die al jaren wordt gebruikt in veel stedelijke gebieden. Aan de andere kant is het duur, energie-inefficiënt en vaak niet geschikt voor toekomstige duurzaamheidsdoelen.

Er zijn duidelijke teksten die aangeven dat het realiseren van nieuwbouw aan een stadsverwarmingsnet bijna niet meer mogelijk is met de huidige bouwnormen. Dit betekent dat stadsverwarming mogelijk in de toekomst minder belangrijk wordt, zowel voor bestaande als voor nieuwe woningen.

De vraag om niet aan stadsverwarming aan te sluiten wordt steeds vaker gesteld, vooral door ontwikkelaars en gemeenten. Dit heeft te maken met zowel de duurzaamheid als de kosten van stadsverwarming. Het is duidelijk dat de rol van stadsverwarming in de toekomst anders zal zijn dan in de huidige situatie.

Conclusie

Het afsluiten van stadsverwarming is een belangrijke stap voor eigenaren die overwegen om duurzamere verwarmingsoplossingen zoals warmtepompen te installeren. Echter, zoals uit de ervaringen van Ruud Smit en andere bewoners blijkt, is dit proces niet altijd eenvoudig of goedkoper dan verwacht. De kosten van het afsluiten van een aansluiting kunnen aanzienlijk zijn, en de juridische structuur van de aansluiting kan complicaties opleveren.

Hoewel er in 2016 een juridische overwinning was, is de praktijk niet altijd veranderd. Eigenaren moeten bewust zijn van hun rechten en mogelijkheden en eventueel hulp zoeken bij de gemeente of via verenigingen. Daarnaast is het belangrijk om bewust te kiezen voor duurzamere verwarmingsoplossingen, zoals warmtepompen, die in de toekomst essentieel zullen zijn voor het behalen van energielabels en subsidies.

In de toekomst lijkt het gebruik van stadsverwarming minder relevant te worden, zowel voor bestaande als voor nieuwe woningen. De duurzaamheid, energie-efficiëntie en kosten van stadsverwarming maken het een minder aantrekkelijke optie voor huiseigenaren die zich inzetten voor duurzame renovatie en bouw.

Bronnen

koken
vr