Subsidie lucht-water warmtepomp in 2016: Kansen en Kosten

Published by Redactie on oktober 2, 2025 | Category warmtepomp

Sinds januari 2016 biedt de Nederlandse overheid subsidies aan voor de aankoop en installatie van warmtepompen. Deze maatregel is onderdeel van een bredere strategie om de energievoorziening van woningen duurzamer te maken. In dit artikel bekijken we in detail wat de subsidie voor een lucht-water warmtepomp in 2016 inhield, welke factoren de aanschafkosten beïnvloeden en hoe het subsidiebedrag bepaald werd. Bovendien wordt de terugverdientijd en het financiële voordeel van zo’n investering bekeken, met specifieke aandacht voor de lucht-water warmtepomp, een van de meest populaire varianten in Nederland.

Wat is een lucht-water warmtepomp?

Een lucht-water warmtepomp is een duurzame verwarmingsoplossing die warmte uit de buitenlucht gebruikt om een woning te verwarmen. Het systeem bestaat uit een buitenunit die warmte uit de lucht opvangt en een binnenunit die deze warmte omzet in warm water voor verwarming (via radiatoren of vloerverwarming) en warm tapwater. Deze warmtepomp combineert het principe van een traditionele cv-ketel (verwarmingsinstallatie) met het gebruik van een duurzame bron: de buitenlucht.

Voor bestaande woningen is een lucht-water warmtepomp vaak de meest haalbare oplossing, omdat het geen grondwerken vereist en snel kan worden geïnstalleerd. Tegenover de hybride warmtepomp staat de volledig elektrische variant, waarbij de warmtepomp volledig het verwarmingsvermogen levert zonder aanvullende cv-ketel.

Subsidie voor lucht-water warmtepompen in 2016

De Nederlandse overheid startte in januari 2016 met de Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE) voor warmtepompen. De subsidie was bedoeld om het overstapproces naar duurzame verwarmingssystemen te vergemakkelijken. Voor een lucht-water warmtepomp was de subsidiebedrag in 2016 vastgelegd op €1.000 tot €2.500, afhankelijk van het type warmtepomp en het vermogen.

De hoogte van de subsidie werd bepaald aan de hand van het thermisch vermogen (in kilowatt) van de warmtepomp. Voor lucht-water warmtepompen in 2016 lag de subsidie vaak rond €1.500 tot €2.000. De overheid wilde hiermee zowel nieuwbouw als bestaande woningen stimuleren tot het gebruik van duurzame verwarmingsoplossingen.

Een voorwaarde voor het ontvangen van de subsidie was dat de warmtepomp op de meldcodelijst van de ISDE voorkwam. Deze lijst bevatte alle subsidieschikte modellen van warmtepompen. Bovendien moest de warmtepomp worden geïnstalleerd door een erkende installateur, en moest het apparaat eerst volledig worden betaald voordat de subsidie uitbetaald kon worden.

Kosten van een lucht-water warmtepomp in 2016

De aanschafkosten van een lucht-water warmtepomp variëren afhankelijk van de omvang van het huis en de vereisten voor verwarmingsvermogen. Voor een gemiddelde woning met een inhoud van 850 kubieke meter was de aanschafprijs in 2016 ongeveer €15.000. Deze prijs bevatte de warmtepomp zelf, de installatiekosten en eventuele aanpassingen aan de verwarmingsinstallatie, zoals het vervangen van radiatoren of het aanleggen van vloerverwarming.

Hoewel de aanschafkosten aanzienlijk hoger zijn dan die van een traditionele cv-ketel, levert een warmtepomp op lange termijn lage energiekosten op. In het voorbeeld van een lucht-water warmtepomp in een goed geïsoleerd huis was het jaarlijkse energieverbruik circa 5.600 kWh. Aan de tarieven van 2016 (€0,23 per kWh) komt dit neer op €1.288 per jaar. Vergeleken met een combiketel op gas waren de jaarlijkse kosten van een warmtepomp gemiddeld 17 procent lager.

Subsidiebedragen en de ISDE

De ISDE subsidie was een belangrijk stimulansinstrument voor de overgang naar duurzame verwarmingssystemen. In 2016 kon men rekenen op subsidies tot 30% van de investering. Voor een lucht-water warmtepomp met een aanschafprijs van €15.000 was dit dus een subsidiebedrag van maximaal €4.500, afhankelijk van het vermogen en het model. De overheid wilde hiermee zowel particuliere huiseigenaren als vastgoedbeleggers aanmoedigen om over te stappen op duurzamere energieoplossingen.

Naast de ISDE was er ook de mogelijkheid om een energiebespaarlening af te sluiten via het Nationaal Warmtefonds. Deze lening is interestvrij of gedeeltelijk vergoedbaar en is bedoeld om de resterende kosten van de warmtepomp te dekken. De voorwaarden en termijnen van deze lening zijn beschikbaar via de officiële website van het fonds.

Terugverdientijd van een lucht-water warmtepomp

Een van de belangrijkste overwegingen bij het overwegen van een warmtepomp is de terugverdientijd. Dit is de tijd die nodig is om de investering te recupereren via de besparing op energiekosten. Voor een lucht-water warmtepomp ligt deze terugverdientijd in 2016 tussen de 7 en 15 jaar, afhankelijk van de isolatiegraad van de woning en de energieprijzen.

In het geval van een hybride warmtepomp (lucht-water in combinatie met een cv-ketel) was de terugverdientijd licht lager, aangezien het systeem op piekmomenten extra warmte kon leveren met behulp van de cv-ketel. Voor een volledig elektrische warmtepomp, die geen aanvullende ketel nodig had, was de terugverdientijd iets langer, aangezien de investering hoger was.

De subsidies van 2016 speelden een cruciale rol in het verlagen van de terugverdientijd. Zonder subsidie zou de investering in een warmtepomp aanzienlijk langer terugverdiend moeten worden. Door de ISDE subsidie werd deze tijd verkort, waardoor de investering voor veel huiseigenaren financieel haalbaar werd.

Invloed van isolatie en energieprijzen

De mate van isolatie van een woning heeft een directe invloed op de prestaties van een warmtepomp. Hoe beter een woning geïsoleerd is, hoe minder energie nodig is om het huis te verwarmen. Dit heeft een positieve invloed op de COP (Coefficient of Performance) van de warmtepomp, wat betekent dat het apparaat efficiënter werkt.

In 2016 was het energietarief voor elektriciteit gemiddeld €0,23 per kWh. Dit is lager dan de huidige prijzen, wat betekent dat de terugverdientijd voor warmtepompen in 2016 gunstiger was dan in latere jaren. Bij stijgende energieprijzen verlaagt de terugverdientijd, omdat de besparing op gas- en stroomverbruik groter wordt.

Keuzes voor de verwarmingsinstallatie

Bij de aankoop van een lucht-water warmtepomp moet rekening worden gehouden met de bestaande verwarmingsinstallatie. In bestaande woningen is het vaak nodig om radiatoren te vervangen door radiatoren die geschikt zijn voor lagetemperatuurverwarming (LTV). Dit is een vereiste voor het efficiënt werken van een warmtepomp. Ook kan het nodig zijn om vloerverwarming aan te leggen, afhankelijk van de mate van verwarmingscapaciteit die nodig is.

Hybride warmtepompen zijn een populaire keuze voor bestaande woningen, omdat ze de overgang van een gasverwarming naar een elektrische verwarming geleidelijk kunnen maken. In koude winters kan de cv-ketel tijdelijk ingeschakeld worden om het verwarmingstekort aan te vullen, terwijl de warmtepomp de basisverwarming levert.

Aanvullende elementen: zonnepanelen en energieopslag

Een interessante aanvulling op een lucht-water warmtepomp is het installeren van zonnepanelen. Door het eigen energieverbruik van de warmtepomp gedeeltelijk te dekken met duurzame stroom, kan het energiebudget van een woning verder worden verlaagd. Bovendien kan het schakelen van een woning naar een volledig duurzame energievoorziening (via warmtepomp en zonnepanelen) leiden tot een energiepositieven huis.

Een andere technologie die kan worden gecombineerd met een warmtepomp is energieopslag via batterijen. Hiermee kan overtollige stroom op koude dagen worden opgeslagen om op warmere dagen te gebruiken voor verwarming. In 2016 was deze technologie nog niet zo wijdverspreid, maar de combinatie van warmtepomp en zonnepanelen werd al steeds populairder.

De rol van erkende installateurs

Een essentiële voorwaarde voor het ontvangen van de ISDE subsidie in 2016 was het gebruik van een erkende installateur. Deze installateurs zijn gecertificeerd om warmtepompen te installeren en te onderhouden volgens de huidige normen en voorschriften. De werking van de warmtepomp is sterk afhankelijk van de kwaliteit van de installatie, waardoor het kiezen van een ervaren professional cruciaal is.

Installateurs zijn verantwoordelijk voor het bepalen van het benodigde vermogen van de warmtepomp, het uitvoeren van eventuele aanpassingen aan de verwarmingsinstallatie en het integreren van de warmtepomp in de bestaande elektriciteitsinstallatie. Een professionele installatie zorgt voor de efficiëntie en duurzaamheid van het systeem.

Onderhoud en levensduur

Een warmtepomp vereist regelmatig onderhoud om optimaal te functioneren. In 2016 werd het jaarlijks onderhoud in het rekenvoorbeeld geschat op een klein percentage van de totale kosten. De levensduur van een warmtepomp is in het algemeen aanzienlijk langer dan die van een cv-ketel. Een goed onderhouden warmtepomp kan 20 jaar of langer meegaan, wat het een gunstige keuze maakt voor lange termijn investeringen.

Conclusie

De subsidie voor lucht-water warmtepompen in 2016 was een belangrijke stimulans voor de overgang naar duurzame verwarmingsoplossingen. Voor een gemiddelde woning was de aanschafprijs van €15.000 een aanzienlijke investering, maar de subsidies van €1.000 tot €2.500 maakten deze keuze voor veel huiseigenaren financieel haalbaar. De combinatie van lage energiekosten, het gebruik van duurzame bronnen en een levensduur van 20 jaar of langer maakt de warmtepomp een interessante keuze voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten.

De terugverdientijd lag tussen de 7 en 15 jaar, afhankelijk van de isolatiegraad van de woning en de energieprijzen. In 2016 was het energietarief voor elektriciteit gunstiger dan in latere jaren, wat betekent dat de investering in een warmtepomp destijds een snelle terugverdientijd had. Met de toegankelijke subsidies en het gebruik van erkende installateurs werd de overgang naar een duurzamere verwarmingssystemen voor veel huiseigenaren mogelijk.

Hoewel de subsidiebedragen in latere jaren zijn aangepast, was de ISDE in 2016 een belangrijk instrument om de duurzaamheid van de woningbouw in Nederland te verhogen. Voor wie in 2016 overwoog om over te stappen op een warmtepomp was dit een strategische keuze, zowel financieel als ecologisch.