Tegnissen bij de installatie van de buitenunit van een warmtepomp

Een warmtepomp is een moderne en duurzame oplossing voor verwarming, koeling en warmwaterbehoefte in huishoudens. Tijdens de installatie van zo’n systeem speelt de buitenunit een cruciale rol in het functioneren en de efficiëntie van het geheel. Het plaatsen van deze buitenunit vereist niet alleen technische kennis, maar ook aandacht voor geluidsisolatie, ruimtelijke voorwaarden en wettelijke regels. Deze artikelen richt zich op de tegnissen – technische en praktische uitdagingen – die kunnen optreden bij het plaatsen van de buitenunit van een warmtepomp, met nadruk op hoe deze tegnissen kunnen worden overwonnen.

Inleiding

De buitenunit van een warmtepomp is verantwoordelijk voor het opnemen van warmte uit de omgeving, wat vervolgens wordt gebruikt om de woning te verwarmen of het sanitair water te genereren. Voor een luchtwarmtepomp (zowel lucht-lucht als lucht-water) is de buitenunit een essentieel onderdeel van het systeem, net als voor een split-uitvoering. Deze buitenunit kan echter geluid produceren, wat moet worden beheerst om de wettelijke normen te遵守 (bijvoorbeeld 45 decibel overdag en 40 decibel ‘s nachts op de erfgrens). Bovendien zijn er ruimtelijke eisen aan te voldoen, zoals voldoende afstand tot woninggevels, ramen of buurhuis.

In dit artikel worden deze uitdagingen nader toegelicht, inclusief mogelijke oplossingen, aandachtspunten bij de installatie en de rol van de installateur. De informatie is gebaseerd op de beschikbare bronnen en richt zich op zowel particuliere woningen als nieuwbouwprojecten.

Technische uitdagingen bij de installatie van de buitenunit

Geluidsproductie en wettelijke eisen

Een van de belangrijkste technische uitdagingen bij de installatie van een buitenunit is het geluidsniveau. De meeste luchtwarmtepompen produceren tussen 35 en 60 decibel, afhankelijk van het type en de omstandigheden. Bij een lucht-water warmtepomp is dit geluid vooral afkomstig van de ventilator in de buitenunit. De wettelijke eisen zijn duidelijk: het geluid dat op de erfgrens wordt gemeten mag overdag maximaal 45 decibel zijn en ‘s nachts maximaal 40 decibel. Dit betekent dat de installatieplaats van de buitenunit niet willekeurig gekozen kan worden.

Aanbevolen maatregelen:

• Juiste afstand tot gevoelige zones: De afstand tot geopende ramen, terrassen of balkons moet voldoen aan de voorgeschreven normen. Dit geldt zowel voor de eigen woning als voor de buren.
• Geluidsafscherming: In sommige gevallen is het nuttig om akoestische isolatie toe te passen rond de buitenunit of om de afstand extra te vergroten.
• Optimale plaatsing: De buitenunit moet worden geplaatst op een plek waar het geluid minder kans heeft om te worden gehoord, zoals een zijgevel of een plek met vegetatie of bouwwerk.

De installateur speelt een cruciale rol bij het bepalen van een geschikte locatie en het toepassen van geluidsreducerende maatregelen. Zorg dat de installateur ervaring heeft met warmtepompen en ervoor zorgt dat de installatie voldoet aan de lokale geluidsrichtlijnen.

Ruimtelijke eisen en toegankelijkheid

Een andere technische uitdaging is het voldoen aan ruimtelijke eisen. De buitenunit moet niet alleen op een geschikte plek worden geplaatst, maar ook toegankelijk blijven voor onderhoud. De installateur moet zorgvuldig bepalen of er voldoende ruimte is voor de installatie en of de buitenunit later nog goed bereikbaar is voor inspectie en onderhoud.

Aanbevolen maatregelen:

• Toegankelijkheid: De buitenunit moet gemakkelijk toegankelijk zijn voor onderhoudswerkzaamheden.
• Voorafkeuring: Voordat de installatie begint, moet de installateur de toegang en het vervoer van de buitenunit beoordelen.
• Voldoen aan afmetingen: De afmetingen van de buitenunit en het benodigde vrije ruimte worden bepaald door de specificaties van het model en de omgeving.

Bij appartementen of woningen zonder voldoende tuinruimte kan het plaatsen van een lucht-water warmtepomp met buitenunit lastig zijn. In dergelijke gevallen is een monoblock warmtepomp een betere keuze, omdat hierbij de condensor in de buitenunit zit en de leidingen naar binnen gevuld zijn met water in plaats van koudemiddel.

Type warmtepomp bepalen voor optimale installatie

De keuze van het juiste type warmtepomp beïnvloedt ook de installatie van de buitenunit. Er zijn verschillende varianten, zoals lucht-lucht, lucht-water, bodem-water en water-water warmtepompen. Elke variant heeft zijn eigen eisen en uitdagingen.

Lucht-water warmtepomp

• Split-uitvoering: Deze warmtepomp heeft zowel een binnen- als een buitenunit. De buitenunit moet worden geplaatst op een geschikte locatie en voldoen aan geluids- en afstandsrichtlijnen.
• Monoblock-uitvoering: Bij deze variant zit de condensor in de buitenunit. De leidingen naar binnen zijn gevuld met water, wat het systeem geschikt maakt voor situaties waarbij de buitenunit minder toegankelijk is.

Lucht-lucht warmtepomp

• Deze warmtepomp functioneert als een airco en verspreidt warme of koele lucht direct in de woning.
• De buitenunit moet worden geplaatst op een locatie waar het geluid niet lastig valt.

Geothermische warmtepompen

• Bodem-water warmtepomp: Deze warmtepomp maakt gebruik van een gesloten systeem in de bodem (bodemwarmtewisselaar) om warmte op te nemen. Hierbij is geen buitenunit nodig, wat een voordeel is.
• Water-water warmtepomp: Deze warmtepomp maakt gebruik van grondwater en vereist twee diepe putboringen. De installatie is complexer en vereist een grondstudie. Deze variant komt minder vaak voor in particuliere woningen, vooral omdat de buitenruimte vaak onvoldoende is.

Praktische uitdagingen bij de installatie

Energieverbruik en efficiëntie

Een warmtepomp is energie-efficiënt, maar het elektriciteitsverbruik is hoger dan bij een traditionele cv-ketel. Dit is een belangrijke overweging bij de keuze voor een warmtepomp. Tijdens de installatie moet rekening worden gehouden met de isolatiegraad van de woning, omdat een goed geïsoleerde woning het rendement van de warmtepomp aanzienlijk verbetert.

Aanbevolen maatregelen:

• Isolatiegraad checken: De installateur moet controleren of de woning voldoende geïsoleerd is om de warmtepomp optimaal te laten functioneren.
• Hybride oplossing overwegen: In sommige gevallen kan een hybride oplossing (een combinatie van warmtepomp en cv-ketel) de efficiëntie verbeteren, met name bij buitentemperaturen onder nul.

Wettelijke en administratieve eisen

Bij nieuwbouw zijn er sinds 2018 strikte regels in Nederland. Een aardgasaansluiting is niet toegestaan, wat betekent dat een hybride oplossing – waarbij een cv-ketel wordt gebruikt voor warm tapwater – niet toegestaan is in nieuwbouw. Dit heeft gevolgen voor de keuze van warmtepompen in nieuwe woningen.

Aanbevolen maatregelen:

• Nieuwbouwregels checken: Bij nieuwbouwprojecten moet worden gecontroleerd of de gekozen warmtepomp voldoet aan de huidige regels.
• Installateur betrekken bij de keuze: De installateur moet betrokken worden bij de keuze van het type warmtepomp om te zorgen voor naleving van de wettelijke eisen.

De rol van de installateur

De installateur speelt een essentiële rol bij het plaatsen van de buitenunit van een warmtepomp. Het is belangrijk dat de installateur ervaren is met dit type installatie en alle wettelijke eisen kent. De installateur controleert: - Of er voldoende ruimte is voor de buitenunit. - Of de geluidsproductie binnen de toegestane limieten valt. - Of de woning voldoende geïsoleerd is voor een warmtepomp. - Of er toegang is voor onderhoud. - Of de gekozen warmtepomp past bij de behoeften van de woning.

Een professionele installateur kan ook adviseren over het meest geschikte type warmtepomp, afhankelijk van de omstandigheden van de woning.

Uitdagingen bij appartementen of woningen zonder tuin

De installatie van een warmtepomp met buitenunit kan bij appartementen of woningen zonder voldoende tuinruimte een uitdaging zijn. De afstand tot buren en gevoelige zones moet voldoen aan de wettelijke regels, wat in dichte bebouwing lastig kan zijn.

Alternatieve oplossingen:

• Monoblock warmtepomp: Deze variant is geschikt voor situaties waarbij de buitenunit minder toegankelijk is.
• Geothermische warmtepomp: Bijvoorbeeld een bodem-water warmtepomp die geen buitenunit nodig heeft.
• Warmtepompboiler: Een warmtepompboiler is ideaal voor het opwekken van warm tapwater en vereist geen buitenunit.

Conclusie

De installatie van de buitenunit van een warmtepomp brengt een aantal technische en praktische uitdagingen met zich mee. De keuze van het juiste type warmtepomp, het naleven van wettelijke eisen en het plaatsen van de buitenunit op een geschikte locatie zijn essentieel voor het succesvol functioneren van het systeem. Een ervaren installateur speelt een cruciale rol in het overwinnen van deze uitdagingen en het optimaliseren van de efficiëntie van de warmtepomp.

Door rekening te houden met geluidsproductie, ruimtelijke eisen en het type warmtepomp, kan een warmtepomp een betrouwbare en duurzame oplossing worden voor verwarming, koeling en warmwaterbehoefte in een woning. Het is belangrijk om de installateur betrokken te houden bij alle stappen van het proces en zorgvuldig te kiezen voor het type warmtepomp dat het beste past bij de situatie van de woning.

Bronnen

1. Nefit Bosch - Warmtepompen
2. NVKL - Veelgestelde vragen
3. Verwarminginfo - Installateur lucht warmtepomp