Terugverdientijd warmtepomp: Energieprijzen, subsidies en beleid bepalen rendement

Published by Redactie on oktober 2, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De overstap naar een warmtepomp als duurzame verwarmingsoplossing is momenteel onderhevig aan diverse factoren die het rendement van deze investering bepalen. Energieprijzen, subsidies, beleidsmaatregelen en het type warmtepomp spelen allemaal een rol in de terugverdientijd. In 2022 werd al duidelijk dat de oplopende energieprijzen het rendement van warmtepompen verder verbeterden, maar tegelijkertijd is het veranderende subsidiekader en het kader van de 2026-normering van het kabinet ook van invloed op de berekeningen van huishoudens.

In dit artikel bekijken we hoe de terugverdientijd van warmtepompen in 2022 beïnvloed werd door de toenemende energieprijzen, subsidies en beleidsmaatregelen. We zullen aandacht besteden aan de verschillende types warmtepompen en hun rendement, subsidies in 2023, de invloed van energiebelasting en de rol van de 2026-normering. Het doel is om een duidelijk overzicht te geven aan eigenaren van woningen, renovatie-enthusiasten en professionals in de bouwsector over de huidige stand van zaken.

Terugverdientijd in 2022: Energieprijzen en subsidies

In 2022 begon de impact van de toenemende energieprijzen zich duidelijk te voelen op het rendement van warmtepompen. Familie-kleinman.nl stelde vast dat elektriciteit relatief goedkoper was geworden door ingrijpen van het kabinet, terwijl aardgas met 2 cent per kuub stijging kreeg door de opslag duurzame energie (ODE). De huidige energieprijs bij Vattenfall, zoals vermeld in de berekeningen, was 58,1514 cent per kWh en 2,57 euro per kuub gas. Hieruit volgde dat een warmtepomp in 2022 een terugverdientijd had van ongeveer 5 tot 6 jaar.

Het is belangrijk om te benadrukken dat deze berekeningen afhankelijk zijn van het type warmtepomp, het verbruik en de subsidies die beschikbaar zijn. Familie-kleinman.nl schetste een voorbeeld van een huishouden dat jaarlijks 534 euro bespaart met zijn huidige tarieven, maar dat met een nieuw aangeschafte warmtepomp zelfs een jaarlijkse besparing van ruim 1.645 euro zou kunnen behalen.

De stijging in de vraag naar warmtepompen in 2022 is te verklaren door de toenemende energiekosten en de duidelijke voordeelrijke rendementen. Slimster.nl meldde dat de vraag in de laatste maanden van 2022 sterk toeging, vooral in het begin van het stookseizoen. Dit komt ook door het feit dat mensen zich meer bewust worden van hun gasverbruik en de impact op hun energierekening.

Invloed van subsidies op de terugverdientijd

Subsidies spelen een cruciale rol in de berekeningen van de terugverdientijd van warmtepompen. Slimster.nl benadrukte dat de subsidie op warmtepompen in 2024 verdwijnt voor modellen met energielabel A+ of lager. Hierdoor wordt het aanschafjaar belangrijk: als een warmtepomp in 2023 wordt gekocht, maar pas in 2024 geplaatst wordt, is er nog steeds subsidie beschikbaar. Dit creëert een extra stimulans voor huishoudens om voor 2024 hun warmtepomp aan te schaffen.

Slimster.nl berekende dat zonder subsidie de terugverdientijd van een lucht-waterwarmtepomp en een hybride warmtepomp zou afnemen met respectievelijk 2,9 en 3,3 jaar. Voor een lucht-luchtwarmtepomp, die geen subsidie ontvangt, is deze invloed niet van toepassing. Slimster.nl houdt op haar website een overzicht bij van de gemiddelde prijzen en subsidiebedragen per type warmtepomp.

De subsidiebeleidslijn is dus een belangrijke factor bij het overwegen van een warmtepompinstallatie. Eigenaren moeten rekening houden met de tijdsplanning van de aanschaf en installatie om eventuele subsidies volledig te kunnen benutten.

Energiebelasting en rendement van elektrische verwarming

De energiebelasting speelt een sleutelrol in de vergelijking tussen gas- en elektriciteitsverbruik. Slimster.nl stelde in januari 2024 vast dat de energiebelasting op gas met elf eurocent per kuub was gestegen, terwijl die op elektriciteit met twee cent per kWh gedaald was. Dit maakt elektrisch verwarmen aantrekkelijker. Door deze veranderingen in tarieven daalde de terugverdientijd van warmtepompen met gemiddeld twee jaar.

Voor de goedkoopste optie, de lucht-luchtwarmtepomp, is de terugverdientijd in 2022 nog ruim zeven jaar. Na de veranderingen in de energiebelasting in 2024 daalde deze terugverdientijd naar vijf jaar. Bij de lucht-waterwarmtepomp vermindert de terugverdientijd van 9,6 naar 7,6 jaar. Voor de hybride warmtepomp, waarbij geen nieuwe cv-ketel wordt aangeschaft, zijn de veranderingen vrijwel identiek.

De verlaging van de energiebelasting op elektriciteit maakt elektrisch verwarmen aantrekkelijker, maar het is belangrijk om te beseffen dat elektriciteit in absolute termen nog steeds duurder is dan gas. De besparing ontstaat door de lagere CO₂-uitstoot en de langdurige kostenbesparing die een warmtepomp biedt.

2026-normering: Duurzaam verwarmen als verplichting

In mei 2022 kondigde het kabinet de 2026-normering aan, waarbij bij vervanging van een cv-installatie wordt verplicht om over te stappen op een duurzamere verwarmingsoplossing. Dit betekent in de meeste gevallen een (hybride) warmtepomp of aansluiting op een warmtenet. Het doel is om in 2050 aardgas volledig uit de gebouwde omgeving te verbannen.

De 2026-normering heeft ook gevolgen voor de terugverdientijd van warmtepompen. Volgens Berenschot, in opdracht van Vereniging Eigen Huis, halen slechts ongeveer 270.000 woningen de terugverdientijd van zeven jaar. Deze woningen hebben vaak een boven het gemiddelde gasverbruik. Dit betekent dat voor de overgrote meerderheid van de huishoudens het rendement van een warmtepomp momenteel niet optimaal is.

Om de doelen van de 2026-normering te bereiken, is het essentieel dat beleidsinstrumenten elkaar versterken. Door zekerheid te bieden aan bedrijven over opdrachtenstromen, kan er worden geïnvesteerd in innovatie en betaalbaardere oplossingen. De Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (Wgiw) biedt gemeenten de mogelijkheid om in bepaalde wijken vanaf een bepaalde datum de gaskraan te dichtdraaien. Ook subsidies zoals de ISDE en leningen via het Warmtefonds kunnen een rol spelen.

Invloed van het type warmtepomp op de terugverdientijd

Het type warmtepomp heeft een grote invloed op de terugverdientijd. Familie-kleinman.nl benadrukte dat de lucht-luchtwarmtepomp, ofwel de omgekeerde airco, de goedkoopste optie is, maar ook de langste terugverdientijd heeft. Deze warmtepomp is geschikt voor huishoudens met lage verwarmingsbehoeften en werkt het beste in temperate klimaten.

De lucht-waterwarmtepomp is iets duurder in aanschaf, maar biedt een hogere efficiëntie. Deze warmtepomp kan zowel voor verwarming als voor warm water worden gebruikt, wat het rendement verder verbetert. De terugverdientijd van deze warmtepomp is in 2022 gemiddeld 9,6 jaar, maar daalt naar 7,6 jaar na veranderingen in de energiebelasting in 2024.

De hybride warmtepomp is een combinatie van een warmtepomp en een cv-ketel. Deze oplossing is geschikt voor huishoudens met hoge verwarmingsbehoeften en is doorgaans de duurste optie in aanschaf. De terugverdientijd van de hybride warmtepomp is ongeveer 3,3 jaar langer dan zonder subsidie. Slimster.nl stelde dat de terugverdientijd van deze warmtepomp in 2022 ongeveer gelijk is aan die van de lucht-waterwarmtepomp.

De rol van de energieprijzen in de besparing

De stijging van energieprijzen in 2022 en 2023 heeft een directe impact op de besparing die een warmtepomp biedt. Familie-kleinman.nl gaf een voorbeeld van een huishouden dat jaarlijks 534 euro bespaart met zijn huidige tarieven, maar dat met een warmtepomp een besparing van ruim 1.645 euro per jaar kan behalen. Deze aanzienlijke besparing maakt een warmtepomp steeds aantrekkelijker, vooral in tijden van hoge energiekosten.

De oplopende gasprijzen, vooral door de Oekraïne-crisis, hebben de aandacht van huishoudens voor duurzame oplossingen verder vergroot. Slimster.nl constateerde dat de vraag naar warmtepompen in de laatste maanden van 2022 sterk is toegenomen. Dit is ook te verklaren door de duidelijke voordelen die een warmtepomp biedt op lange termijn, zoals een lagere CO₂-uitstoot en een langdurige kostenbesparing.

Beleid en subsidies: Samenwerking tussen overheid, bedrijven en wetenschap

De overgang naar een duurzamere verwarmingsoplossing vereist niet alleen een investering van de eigenaar, maar ook een bredere samenwerking tussen overheid, bedrijven en wetenschappelijke instellingen. Dit zogenaamde ‘triple helix’-model is essentieel voor het slagen van het duurzame verwarmingstarget van het kabinet.

De overheid moet duidelijke beleidslijnen en subsidies aanbieden om investeerders zekerheid te geven. Bedrijven moeten op basis van wetenschappelijk onderzoek innovatieve en betaalbaardere oplossingen leveren. Wetenschappelijke instellingen spelen een rol in het onderzoek naar efficiëntere warmtepompen en andere duurzame verwarmingssystemen.

Slimster.nl benadrukte dat de overheid een belangrijke rol speelt in het stimuleren van elektrisch verwarmen door de veranderingen in energiebelasting. Door elektriciteit aantrekkelijker te maken, wordt het aanschafvermogen voor warmtepompen verbeterd. Dit is een voorbeeld van hoe beleid direct invloed heeft op de terugverdientijd en het rendement van warmtepompen.

De uitdaging van de terugverdientijd

Hoewel de terugverdientijd van warmtepompen in 2022 is verbeterd door hogere energieprijzen en veranderingen in subsidies, blijft het een uitdaging om de investering voor alle huishoudens betaalbaar te maken. Slechts 270.000 woningen halen momenteel de terugverdientijd van zeven jaar. Dit betekent dat voor de overgrote meerderheid van de huishoudens het rendement van een warmtepomp nog steeds niet optimaal is.

Het is daarom belangrijk dat beleidsinstrumenten verder worden versterkt. Door subsidies te verlengen of te verhogen, leningen te faciliteren en innovatieve oplossingen te stimuleren, kan de terugverdientijd verder worden verkort. Slimster.nl benadrukte dat subsidies en goedkope leningen, zoals het Warmtefonds, een essentiële rol spelen in het maken van warmtepompen toegankelijker voor huishoudens.

Daarnaast is het essentieel dat gemeenten en andere overheden de transformatie naar duurzame verwarming actief begeleiden. De Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie biedt gemeenten de mogelijkheid om in bepaalde wijken vanaf een bepaalde datum de gaskraan dicht te draaien. Dit kan een extra stimulans zijn voor huishoudens om over te stappen naar een warmtepomp.

Conclusie

De terugverdientijd van een warmtepomp in 2022 is beïnvloed door diverse factoren, waaronder de stijging van energieprijzen, subsidies en beleidsmaatregelen. De veranderingen in energiebelasting hebben elektrisch verwarmen aantrekkelijker gemaakt, wat heeft geleid tot een verkorting van de terugverdientijd. Subsidies spelen een cruciale rol in het verlagen van de aanschafkosten, en de 2026-normering heeft een verplichting tot duurzame verwarming ingevoerd.

Hoewel de terugverdientijd in 2022 al gunstig was, blijft het een uitdaging om warmtepompen voor alle huishoudens betaalbaar te maken. Slechts 270.000 woningen halen momenteel de terugverdientijd van zeven jaar. Dit benadrukt de noodzaak om beleidsinstrumenten verder te versterken, subsidies te faciliteren en innovatieve oplossingen te stimuleren.

Door samenwerking tussen overheid, bedrijven en wetenschap kan de transformatie naar duurzame verwarming worden versneld. Huishoudens die overwegen om een warmtepomp aan te schaffen, moeten rekening houden met de tijdsplanning van de aanschaf en installatie om subsidies volledig te benutten. De oplopende energiekosten en de duidelijke voordelen van warmtepompen maken deze investering steeds aantrekkelijker.