Installatie van een warmtepomp: tips, techniek en kosten

Published by Redactie on oktober 2, 2025 | Category warmtepomp

Bij de overgang naar duurzame verwarmingssystemen speelt een warmtepomp een steeds belangrijkere rol. Het installeren van een warmtepomp vereist echter meer dan alleen het kiezen van het juiste type. De installatie van een warmtepomp moet zorgvuldig worden gepland, uitgevoerd en gecontroleerd om ervoor te zorgen dat het systeem efficiënt en betrouwbaar werkt. Deze artikel biedt een overzicht van de belangrijkste aspecten van de installatie van een warmtepomp, inclusief technische tips, technische kenmerken van verschillende warmtepompsoorten, en de kosten van de installatie.

Inleiding

Een warmtepomp is een duurzame verwarmingsoplossing die warmte uit lucht, water of de bodem opwekt en gebruikt om een woning of gebouw te verwarmen. In tegenstelling tot een traditionele CV-ketel maakt een warmtepomp gebruik van elektriciteit om warmte te verplaatsen, wat leidt tot lagere energiekosten en een kleinere CO₂-voetafdruk. De installatie van een warmtepomp vereist echter een aantal technische aandachtspunten en een duidelijke voorbereiding om zowel de efficiëntie als de levensduur van het systeem te maximaliseren.

Deze installatieproces omvat zowel de technische installatie van de warmtepomp zelf als de opstart en het inbedrijfstellen van het systeem. Hierbij zijn een aantal specifieke componenten en stappen van belang, zoals het juiste isoleren van leidingen, het gebruik van glycol voor antivries, en het opstellen van de warmtepomp bij de eerste start. Ook de keuze van een warmtepompinstallateur speelt een cruciale rol bij de kwaliteit en kosten van het project.

Technische tips voor de installatie van een warmtepomp

De installatie van een warmtepomp vereist zorgvuldige voorbereiding en technisch inzicht. Hieronder worden een aantal belangrijke technische tips besproken die bijdragen aan een succesvolle installatie.

1. kWh-meter tussen de voeding van de warmtepomp

Het plaatsen van een kWh-meter tussen de voeding van de warmtepomp is belangrijk voor het monitoren van de energieverbruik. Dit helpt bij het optimaliseren van het energiegebruik en het controleren van de efficiëntie van het systeem. Daarnaast is het voor sommige subsidieprogramma's vereist dat het warmtepompverbruik apart gemeten kan worden.

2. Bronleidingen

De bronleidingen zijn verantwoordelijk voor het transport van het koele of warme medium tussen de bron (lucht, grondwater of bodem) en de warmtepomp. De diameter van deze leidingen moet correct gekozen worden, anders kan er sprake komen van verlies van efficiëntie. In tegenstelling tot CV-ketels vereisen warmtepompen vaak grotere leidingen om voldoende vloeistofcirculatie te waarborgen.

3. Isolatie van leidingen

Het isoleren van de leidingen is van groot belang om verlies van warmte of koude te voorkomen. Bij warmtepompsystemen die antivriesmengsel (glycol) gebruiken is het extra belangrijk om de leidingen goed te isoleren om eventuele lekken of verlies van efficiëntie te voorkomen. Onderhoud van de isolatie is eveneens belangrijk om de levensduur van het systeem te verlengen.

4. Ontluchten van de installatie

Het ontluchten van de installatie is een essentieel onderdeel van de installatie. Lucht in de leidingen kan leiden tot een verminderde efficiëntie van de warmtepomp en kan zelfs leiden tot schade aan het systeem. Het is daarom belangrijk om ontluchters correct te plaatsen en regelmatig te controleren.

5. Expansie en expansievat

Tijdens de werking van een warmtepomp kan er expansie optreden in het koele of warme medium. Het gebruik van een expansievat is daarom noodzakelijk om drukveranderingen op te vangen en schade aan het systeem te voorkomen. Het expansievat moet groot genoeg zijn om de verwachte expansie te kunnen opvangen, afhankelijk van het type warmtepomp en het gebruikte medium.

6. Overstortventiel

Het overstortventiel is een veiligheidsmaatregel die wordt gebruikt om eventuele drukverhogingen in het systeem op te vangen. Bij warmtepompsystemen die werken met hoge druk is het overstortventiel essentieel om schade aan de installatie en het milieu te voorkomen. Het overstortventiel moet worden geplaatst op een zichtbare en toegankelijke locatie.

7. Terugslagklep

Een terugslagklep is een component die ervoor zorgt dat het koele of warme medium alleen in één richting kan stromen. Bij warmtepompsystemen is dit van belang om wisselingen tussen de warme en koude kringloop te voorkomen. Dit helpt bij het voorkomen van temperatuurbeïnvloeding en het optimaliseren van het energieverbruik. De terugslagklep moet op de juiste locatie worden geplaatst, zoals aangegeven in de technische handleiding van de warmtepompfabrikant.

8. Leidingfilter

Een leidingfilter wordt gebruikt om eventuele aanslag of vuil in het medium te filteren. Dit helpt bij het voorkomen van slijtage van de componenten van de warmtepomp en het behouden van de efficiëntie van het systeem. Het leidingfilter moet regelmatig worden gecontroleerd en bijgesteld om optimale werking te garanderen.

9. Vloerverwarming en verdeler

Bij het gebruik van vloerverwarming in combinatie met een warmtepomp is het belangrijk om de verdeler zorgvuldig te dimensioneren. De verdeler moet zorgen voor een gelijkmatige verdeling van warmte over de verschillende ruimtes van het huis. In tegenstelling tot CV-ketels vereisen warmtepompen vaak lagere temperatuurverschillen, wat invloed heeft op de keuze van de verdeler en de regeltechniek.

10. Glycol toevoeging

Voor warmtepompen die worden gebruikt in koude klimaten is het gebruik van glycol (antivries) noodzakelijk. Glycol voorkomt dat het medium in de leidingen bevriest bij lage temperaturen. Het toevoegen van glycol moet volgens de instructies van de fabrikant gebeuren, aangezien het concentratiepercentage van invloed is op de efficiëntie van de warmtepomp.

Eerste opstart van een warmtepomp

De eerste opstart van een warmtepomp is een belangrijke fase in de installatie. Hierbij moet de installateur of de eigenaar ervoor zorgen dat het systeem correct wordt gecontroleerd en ingesteld. Hieronder worden enkele belangrijke stappen bij de eerste opstart besproken.

1. Zuiggastemperatuur

Bij de eerste opstart moet de zuiggastemperatuur van de warmtepomp gecontroleerd worden. Deze temperatuur duidt op de temperatuur van het koele medium bij het ingangspunt van de compressor. De zuiggastemperatuur moet zich tussen de 4 en 12 °C bevinden. Als de temperatuur meteen onder 0 °C komt, moet de warmtepomp worden uitgeschakeld en de bronleidingen worden gecontroleerd en eventueel geontlucht.

2. Delta T van bron in en bron uit

Tijdens de compressorbedrijf moet de delta T (temperatuurverschil) tussen de bron in en de bron uit worden gecontroleerd. Een goede delta T ligt tussen de 4 en 5 °C. Dit duidt op een voldoende vloeistofcirculatie en efficiënt werken van de warmtepomp.

3. Heetgastemperatuur

De heetgastemperatuur moet ten minste 25 K hoger liggen dan de aanvoertemperatuur. Normaal ligt deze tussen de 70 en 125 °C. Deze temperatuur duidt op de efficiëntie van de warmteoverdracht in het systeem.

4. Vloeistoftemperatuur

De vloeistoftemperatuur duidt op de temperatuur van het medium bij het uitgangspunt van de condensor. Deze temperatuur moet ongeveer gelijk zijn aan de retourtemperatuur van het systeem. Een duidelijke afwijking kan wijzen op een probleem in de circulatie of regeltechniek.

5. Oververhitting

De oververhitting is het temperatuurverschil tussen de zuiggas- en verdampertemperatuur. Deze oververhitting moet zich tussen de 2 en 8 °C bevinden. Een te hoge of te lage oververhitting kan wijzen op een probleem in de warmteoverdracht of het regelmechanisme van de warmtepomp.

6. Parameters aanpassen

Na het eerste opstarten en het controleren van de temperatuurwaarden kan de installateur of de eigenaar eventuele parameters aanpassen via het warmtepompmenu. Deze parameters kunnen variëren per merk en type warmtepomp en moeten volgens de instructies van de fabrikant worden ingesteld.

Keuze van warmtepompsoort

De keuze van een warmtepompsoort hangt af van verschillende factoren, zoals het type woning, de isolatie, en de beschikbare bronnen voor warmte. Hieronder worden de meest voorkomende soorten warmtepompen besproken.

1. Lucht-lucht warmtepomp

Een lucht-lucht warmtepomp blaast warme of koele lucht rechtstreeks in de woning. Deze warmtepomp werkt op een vergelijkbare manier als een airco en is ideaal als bijverwarming in een woning. Het voordeel van een lucht-lucht warmtepomp is dat het systeem eenvoudig is en weinig installatiewerk vereist. Echter, het rendement van deze warmtepomp is beperkt en het is niet geschikt als hoofdverwarming in een goed geïsoleerde woning.

2. Lucht-water warmtepomp

Een lucht-water warmtepomp gebruikt de buitenlucht om het CV-water en eventueel ook het sanitair water te verwarmen. Deze warmtepomp is geschikt als hoofdverwarming in een woning en is energiezuinig. Het systeem vereist een buitenunit en een binnenunit, en het is belangrijk om te controleren of er voldoende ruimte is voor de buitenunit en of de geluidsafscherming voldoet aan de eisen.

3. Grond-water warmtepomp

Een grond-water warmtepomp haalt warmte uit de bodem en is zeer efficiënt, vooral in goed geïsoleerde woningen. Het systeem werkt met een horizontaal of verticaal captatienet in de grond en een warmtewisselaar. De installatie van een grond-water warmtepomp vereist een beoordeling van de grondstructuur en eventuele vergunningen.

4. Water-water warmtepomp

Een water-water warmtepomp onttrekt warmte aan grondwater of zelfs aan een rivier of meer. Deze warmtepomp vereist twee diepe putboringen om het water op te pompen en na gebruik opnieuw te lozen. Het gebruik van een water-water warmtepomp is in particuliere woningen minder gangbaar vanwege de hoge kosten en de benodigde boren.

Kosten van een warmtepompinstallatie

De kosten van een warmtepompinstallatie variëren afhankelijk van het type warmtepomp, de omvang van de installatie, en de vereisten van de woning. Hieronder worden de kosten besproken.

1. Gemiddelde kosten

Een warmtepompinstallateur kost gemiddeld tussen de € 6000,- en € 15000,-. Deze kosten omvatten de aankoop en installatie van de warmtepomp, de benodigde componenten en eventuele aanpassingen aan de woning. De kosten kunnen variëren afhankelijk van het type warmtepomp, de omvang van de installatie, en de vereisten van de woning.

2. Invloed van specifieke wensen

De kosten van een warmtepompinstallatie worden ook beïnvloed door de specifieke wensen van de eigenaar. Bijvoorbeeld, een woning die goed geïsoleerd is vereist minder uitbreidingen aan de installatie, wat de kosten kan verlagen. Aan de andere kant kan een woning die niet geïsoleerd is vereisen extra aandacht voor de isolatie van de leidingen en het optimaliseren van de circulatie.

Conclusie

De installatie van een warmtepomp vereist een zorgvuldige voorbereiding en een technisch inzicht in de werking van het systeem. Van het kiezen van het juiste type warmtepomp tot het controleren van de temperatuurwaarden bij de eerste opstart is het belangrijk om aandacht te besteden aan de technische details. De kosten van een warmtepompinstallatie variëren afhankelijk van het type warmtepomp en de vereisten van de woning. Door het juiste type warmtepomp te kiezen en het systeem correct te installeren en te onderhouden, kan een warmtepomp een efficiënte en duurzame verwarmingsoplossing worden voor een woning of gebouw.