Warmtepomp in een Tussenwoning: Uitleg, Kostentabel, Subsidie en Installatie

Inleiding

De overgang naar duurzame verwarmingssystemen is in volle gang in Nederland, en de warmtepomp is een van de meest populaire oplossingen. Vooral in woningen met redelijke tot goede isolatie, zoals nieuwe woningen of recent gerenoveerde woningen, is een warmtepomp een efficiënte en duurzame manier om het huis te verwarmen. Voor eigenaren van een tussenwoning, een woning die tussen twee andere woningen is gebouwd, zijn er specifieke overwegingen bij het installeren van een warmtepomp, met betrekking tot plaatsing van de buitenunit, geluidsnormen, energiebesparing, en subsidies.

In dit artikel geven we een overzicht van de mogelijkheden, kosten, voordelen en beperkingen van een warmtepomp in een tussenwoning, op basis van feiten en gegevens uit betrouwbare bronnen. We bespreken ook hoe je bepaalt of jouw woning geschikt is voor een warmtepomp en welke soorten warmtepompen er zijn.

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp is een systeem dat warmte uit een bron zoals buitenlucht, grond of grondwater opneemt, deze opwekt en vervolgens gebruikt voor verwarming van het huis en warm water. Het principe is vergelijkbaar met dat van een koelkast, waarbij warmte wordt afgevoerd uit een ruimte en elders afgegeven.

In het geval van een warmtepomp wordt warmte verzameld en opgewarmd, waarna het wordt gebruikt voor verwarming en sanitair warm water. Door de werking van een warmtepomp, kan 1 kWh elektriciteit tot wel 5 kWh warmte opleveren, afhankelijk van de omstandigheden en de kwaliteit van het systeem. Dit rendement wordt uitgedrukt in de Coefficient of Performance (COP).

De werking van de warmtepomp maakt het mogelijk om af te zien van een traditionele CV-ketel, zolang het huis voldoende geïsoleerd is. Voor woningen met minder isolatie kan een hybride warmtepomp, die gedeeltelijk op een CV-ketel werkt, de betere keuze zijn.

Welke soorten warmtepompen zijn er?

Er zijn verschillende soorten warmtepompen, die zich onderscheiden op basis van de energiebron die ze gebruiken en de werking van het systeem. Voor een tussenwoning zijn de volgende soorten van toepassing:

1. Volledig elektrische warmtepomp (All-electric)

Een volledig elektrische warmtepomp zorgt zowel voor de verwarming van het huis als voor het opwekken van sanitair warm water. Ze zijn geschikt voor woningen die goed geïsoleerd zijn. In dergelijke woningen kan het verwarmingssysteem werken met lage afgiftetemperaturen (tot 45–55°C), wat het rendement van de warmtepomp verhoogt.

Voor een tussenwoning met voldoende isolatie is een volledig elektrische warmtepomp een duurzame en efficiënte keuze. Het systeem bestaat uit een binnenunit en een buitenunit, die meestal buiten de woning, bijvoorbeeld in een tuin of op een terras, geplaatst wordt.

2. Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp werkt gedeeltelijk op een CV-ketel en gedeeltelijk op elektriciteit. De warmtepomp zorgt voor de verwarming van het huis, terwijl de CV-ketel het sanitaire warm water levert. Deze oplossing is geschikt voor woningen met minder isolatie, omdat de hybride warmtepomp een hoge afgiftetemperatuur kan aanbieden. Bovendien is een hybride oplossing vaak goedkoper in aankoop dan een volledig elektrische warmtepomp.

Hybride warmtepompen zijn een populaire keuze in bestaande woningen, inclusief tussenwoningen. Ze zijn minder afhankelijk van de isolatiegraad van het huis en bieden bovendien de mogelijkheid om het huis duurzaam te verwarmen zonder volledig af te zien van het bestaande verwarmingsysteem.

3. Grond- of bodemwarmtepomp

Een grondwarmtepomp maakt gebruik van de constante temperatuur van de grond (meestal 8–12°C) om warmte op te wekken. Deze warmtepomp vereist een bodembron, zoals een grondloop of een grondwarmtepomp in de bodem. Voor een tussenwoning is dit een mogelijkheid, maar het vereist extra ruimte in de tuin en installatiekosten voor de bodembron. De investering is aanzienlijk, maar de energiebesparing in de lange termijn kan het rendabel maken.

Grondwarmtepompen zijn meestal geschikt voor woningen met een grotere vloeroppervlakte en een goed geïsoleerd systeem. Voor een tussenwoning is het een serieuze overweging, maar het hangt af van de beschikbare ruimte en de isolatiegraad.

4. Monoblock warmtepomp

Een monoblock warmtepomp is een compacte oplossing waarbij binnen- en buitenunit in één geheel zijn verwerkt. Deze oplossing is ideaal voor woningen met beperkte ruimte. In het geval van een tussenwoning kan dit een praktische oplossing zijn, vooral als de buitenunit geplaatst moet worden in een kleine tuin of op het erf.

Monoblock warmtepompen zijn minder populairst dan split-systemen, maar ze bieden voordelen in termen van ruimtegebruik. Het geluidsniveau van monoblock warmtepompen is vaak iets hoger dan bij een traditionele split-unit, maar moderne modellen voldoen aan de geluidsnormen.

Hoe werkt een warmtepomp in een tussenwoning?

In een tussenwoning zijn er enkele specifieke overwegingen bij de installatie van een warmtepomp:

1. Geluidsnormen

De geluidsproductie van de buitenunit moet voldoen aan de geluidsnormen, vooral in een dichtbebouwde wijk. Bij een tussenwoning kan het lastig zijn om een buitenunit te plaatsen zonder buren te storen. Er zijn echter modellen die binnen de geluidsnormen blijven, zoals een monoblock warmtepomp die op een afstand van 5 meter van het midden van de woning geplaatst wordt.

2. Plaatsing van de buitenunit

Voor een tussenwoning is het meestal mogelijk om de buitenunit in de tuin of op een terras te plaatsen. Als er geen tuin is, kan de buitenunit bijvoorbeeld in een hoek van de woning of tegen het huis geplaatst worden. Het is belangrijk om te controleren of de buitenunit voldoende ruimte heeft voor de luchtstroming en of de geluidsnormen worden gehouden.

3. Verwarmingsinstallatie

Een warmtepomp werkt het beste bij lage afgiftetemperaturen, zoals bij een vloerverwarming of LT-radiatoren. In bestaande woningen met traditionele radiatoren kan het nodig zijn om de verwarmingsinstallatie aan te passen, zodat de warmtepomp efficiënt werkt. In een tussenwoning met een bestaand verwarmingsysteem is een hybride warmtepomp vaak de betere keuze.

Kosten en subsidies

De aankoop en installatie van een warmtepomp vereist een aanzienlijke investering, maar er zijn subsidies beschikbaar om de kosten te verlagen. De subsidie hangt af van het type warmtepomp en het energielabel van de woning.

Kosten voor een grondwarmtepomp in een tussenwoning

De prijs is inclusief btw en installatiekosten, maar exclusief eventuele aanpassingen in de meterkast.

Kosten voor een hybride warmtepomp in een tussenwoning

De prijs is inclusief btw en installatiekosten (januari 2024).

Deze kosten zijn schattingen op basis van de gemiddelde kosten in Nederland. De subsidies zijn beschikbaar via het Energie- en Klimaatfonds of via de gemeente. Het is belangrijk om te controleren of je woning aan de subsidiesvoorwaarden voldoet, zoals het energielabel en de isolatiegraad.

Is jouw tussenwoning geschikt voor een warmtepomp?

Om te bepalen of jouw woning geschikt is voor een warmtepomp, zijn er enkele factoren die je moet in overweging nemen:

1. Isolatiegraad

Een warmtepomp werkt het best in woningen met goede isolatie. De isolatiegraad wordt uitgedrukt in de Rc-waarde (weerstand tegen warmteverlies). Voor een volledig elektrische warmtepomp is het vereist dat de Rc-waarde van dak, vloer en muren minimaal 2,5 of hoger is. Dit betekent dat je minimaal 8 tot 12 cm dak- en vloerisolatie moet hebben, een geïsoleerde spouwmuur en HR++-glas.

In een bestaande woning met minder isolatie kan het nodig zijn om eerst isolatiemaatregelen te nemen voordat een warmtepomp geïnstalleerd kan worden.

2. Verwarmingsinstallatie

Een warmtepomp vereist een verwarmingsinstallatie die geschikt is voor lagedriftverwarming, zoals vloerverwarming of LT-radiatoren. Traditionele radiatoren zijn vaak niet geschikt, omdat ze een hogere afgiftetemperatuur vereisen dan wat een warmtepomp efficiënt kan leveren.

3. Ruimte voor de buitenunit

In een tussenwoning kan het lastig zijn om voldoende ruimte te vinden voor de buitenunit, vooral als er geen tuin is. Het is belangrijk om te controleren of de buitenunit op een geschikte plek kan worden geplaatst, waarbij de geluidsnormen en de luchtstroming voldoende zijn.

4. Subsidies en belastingaftrek

Als je overweegt om een warmtepomp te installeren, is het belangrijk om te controleren of je geschikt bent voor subsidies. De subsidies zijn afhankelijk van het type warmtepomp en de energiebesparing. Bovendien zijn er mogelijk aftrekrecht op de aanschafprijs via de belastingaftrek voor duurzame verwarming.

Voordelen van een warmtepomp in een tussenwoning

De installatie van een warmtepomp in een tussenwoning biedt meerdere voordelen:

1. Duurzame verwarming

Een warmtepomp maakt gebruik van duurzame energiebronnen zoals lucht, grond of grondwater. Het vermindert daarmee de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en draagt bij aan een lagere CO2-uitstoot. Dit is gunstig voor het milieu en helpt bij het behalen van de klimaatdoelen van Nederland.

2. Energiebesparing

Door de efficiëntie van een warmtepomp, is er een aanzienlijke energiebesparing te behalen. Een warmtepomp kan tot wel 5 keer zoveel warmte opleveren als de ingezette elektriciteit. Dit betekent dat je energiekosten aanzienlijk lager kunnen zijn dan bij een traditionele CV-ketel.

3. Onderhoudsarme oplossing

Een warmtepomp vereist weinig onderhoud. Het systeem is meestal uitgerust met een filter, die regelmatig schoongemaakt moet worden. Daarnaast is het belangrijk om het systeem jaarlijks te laten controleren door een certificerende installateur om te zorgen voor optimaal functioneren.

4. Subsidies en belastingaftrek

De aankoop van een warmtepomp kan bevoordeeld worden met subsidies via het Energie- en Klimaatfonds of via de gemeente. Ook is er mogelijk belastingaftrek op de aanschafprijs. Dit vermindert de aankoopkosten en maakt het investeringen in een warmtepomp aantrekkelijker.

5. Veelzijdige toepassing

Naast verwarming kan een warmtepomp ook gebruikt worden voor koeling in de zomer. Sommige modellen zijn in staat om het huis te koelen door warmte te verplaatsen naar buiten. Dit is een handige optie in warme winters of in stedelijke gebieden met een hoge temperatuur.

Beperkingen van een warmtepomp in een tussenwoning

Hoewel een warmtepomp een goede oplossing is voor veel woningen, zijn er ook enkele beperkingen die je moet overwegen:

1. Aankoop- en installatiekosten

De aankoop en installatie van een warmtepomp kan een aanzienlijke investering zijn. De kosten variëren afhankelijk van het type warmtepomp, de omvang van de woning en eventuele aanpassingen aan de verwarmingsinstallatie.

2. Aanpassingen aan de verwarmingsinstallatie

In bestaande woningen is het vaak nodig om de verwarmingsinstallatie aan te passen voor een warmtepomp. Dit kan betekenen dat je radiatoren moet vervangen of vloerverwarming moet aanleggen. Deze aanpassingen kunnen extra kosten genereren.

3. Elektriciteitsverbruik

Een warmtepomp werkt op elektriciteit, wat betekent dat je afhankelijk wordt van het stroomnet. In stedelijke gebieden kan dit een probleem zijn, vooral als het stroomnet niet voldoende is uitgebouwd. Het is belangrijk om te controleren of de meterkast en het elektriciteitsnet geschikt zijn voor een warmtepomp.

4. Aanpassing van de woning

Soms is het nodig om de woning aan te passen voor een warmtepomp. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als de buitenunit geplaatst moet worden in een kleine tuin of als er aanpassingen nodig zijn aan de meterkast. Deze aanpassingen kunnen extra kosten genereren.

Tips voor de keuze van een warmtepomp in een tussenwoning

Als je overweegt om een warmtepomp te installeren in jouw tussenwoning, zijn er enkele tips die je kunnen helpen bij de keuze:

1. Beoordeel de isolatiegraad van je woning

Controleer of je woning goed geïsoleerd is. Dit betekent dat je minimaal 8 tot 12 cm dak- en vloerisolatie moet hebben, een geïsoleerde spouwmuur en HR++-glas. Als de isolatiegraad laag is, kan het nodig zijn om eerst isolatiemaatregelen te nemen voordat een warmtepomp geïnstalleerd kan worden.

2. Kies het juiste type warmtepomp

Bepaal welk type warmtepomp het beste bij jouw woning past. Voor woningen met goede isolatie is een volledig elektrische warmtepomp een goede keuze. Voor woningen met minder isolatie kan een hybride warmtepomp de betere optie zijn.

3. Zorg voor voldoende ruimte voor de buitenunit

Controleer of er voldoende ruimte is voor de buitenunit. In een tussenwoning is het vaak mogelijk om de buitenunit in de tuin of op het erf te plaatsen. Het is belangrijk om te controleren of de geluidsnormen worden gehouden en of de luchtstroming voldoende is.

4. Controleer of je subsidies kunt aanvragen

Bepaal of je geschikt bent voor subsidies. De subsidies zijn afhankelijk van het type warmtepomp en de energiebesparing. Het is belangrijk om te controleren of je woning aan de subsidiesvoorwaarden voldoet.

5. Controleer de elektriciteitsinstallatie

Controleer of de meterkast en het elektriciteitsnet geschikt zijn voor een warmtepomp. In sommige gevallen kan het nodig zijn om aanpassingen aan te brengen om de warmtepomp te kunnen installeren.

Conclusie

Een warmtepomp is een duurzame en efficiënte oplossing voor de verwarming van een tussenwoning. Het maakt gebruik van duurzame energiebronnen en draagt bij aan een lagere CO2-uitstoot. Voor een tussenwoning zijn er verschillende soorten warmtepompen beschikbaar, afhankelijk van de isolatiegraad en de verwarmingsinstallatie.

De aankoop en installatie van een warmtepomp vereist een aanzienlijke investering, maar er zijn subsidies beschikbaar om de kosten te verlagen. Het is belangrijk om te controleren of je woning geschikt is voor een warmtepomp en welk type het beste bij jouw situatie past.

Als je overweegt om een warmtepomp te installeren in jouw tussenwoning, zijn er enkele tips die je kunnen helpen bij de keuze. Controleer de isolatiegraad van je woning, kies het juiste type warmtepomp, zorg voor voldoende ruimte voor de buitenunit, controleer of je subsidies kunt aanvragen en controleer de elektriciteitsinstallatie. Met deze tips kun je een beslissing nemen die geschikt is voor jouw woning en jouw budget.

Bronnen

1. Milieucentraal – Duurzaam verwarmen en koelen
2. Duurzaamthuis – Warmtepomp en aardwarmte
3. Warmtepomp-info – Technische informatie