Hybride warmtepompen in de praktijk: Kansen, kritiek en toepassingen

Published by Redactie on oktober 3, 2025 | Category warmtepomp

De overgang naar duurzame verwarmingsoplossingen zoals hybride warmtepompen is in volle gang. Deze systemen worden steeds vaker ingezet als deel van grotere inzetten om energieverbruik te verlagen en klimaatdoelen te behalen. Tegelijkertijd ontstaat er ook kritiek op de manier waarop deze technologie wordt ingevoerd. Dit artikel biedt een overzicht van de toepassingen van hybride warmtepompen in de praktijk, het kritische kader dat rondom deze technologie ontstaat, en hoe consumenten en woningcorporaties hiermee omgaan.

Inleiding: Hybride warmtepompen in de energietransitie

Hybride warmtepompen zijn een combinatie van een traditionele cv-ketel en een warmtepomp. Het systeem gebruikt de warmtepomp voor het grootste deel van de verwarming, terwijl de cv-ketel slechts ingeschakeld wordt bij zeer koude buien of als er extra warmte nodig is. Deze oplossing biedt een middenweg tussen volledige overgang naar een warmtepomp en het gebruik van een gasgestookte cv-ketel.

In Nederland wordt deze technologie steeds vaker ingezet, zoals in het project dat woningcorporatie Uwoon in Ermelo-West heeft gestart. Daarnaast zijn er initiatieven zoals de Duurzame Huizen Route in Aalsmeer, waarbij bewoners openstellen voor bezoekers en ervaringen delen over het gebruik van warmtepompen en andere duurzame maatregelen.

Echter, er is ook kritiek op de manier waarop deze technologie wordt ingevoerd, zoals de zogenaamde "dwangpomp", die zou moeten worden verplicht bij het vervangen van een cv-ketel. Politicus Freek Jansen van de FVD heeft zich duidelijk tegen dit beleid uitgesproken, met betrekking tot zowel de kosten als het doel van de maatregel.

Hybride warmtepompen in de praktijk

Uwoon en Ermelo-West: Een grootschalig project

Woningcorporatie Uwoon heeft in Ermelo-West een omvangrijk project gestart waarbij 438 woningen worden uitgerust met een hybride warmtepomp. Het doel is om het gasverbruik te verlagen en de energierekening voor huurders te verlagen. In deze woningen blijft de bestaande cv-ketel aanwezig, maar de warmtepomp neemt het grootste deel van de verwarmingsbehoefte op.

De installatie van deze systemen wordt uitgevoerd door installatiebedrijven Breman en Loohuis-Assies. Per woning is ongeveer 2 tot 3 werkdagen nodig, en de laatste woning moet uiterlijk in december 2026 klaar zijn. Het project richt zich op de zogeheten Wijken van de Toekomst, een mix van eengezinswoningen en appartementen in straten zoals de Duifstraat, Eksterstraat, Kievitstraat en andere.

Naast deze projecten maken ook particuliere woningeigenaren in Ermelo-West gebruik van subsidies om hun woning energiezuiniger te maken. Meer dan 65% van de woningen in de wijk ontving subsidies voor isolatiemaatregelen, en ruim 20% voor installatiemaatregelen. Subsidieaanvragen kunnen tot 31 december 2025 worden ingediend via www.ermelo.nl/subsidie-aardgasvrij.

Marco Kersing, manager Vastgoed bij Uwoon, benadrukt het belang van het project: “Met deze investering helpen wij huurders hun energierekening aanzienlijk te verlagen.” Wethouder Duurzaamheid Ronald van Veen complimenteert de inzet van Uwoon en bewoners: “Samen zetten we grote stappen richting een duurzamer Ermelo.”

De rol van subsidies in de energietransitie

Subsidies spelen een cruciale rol in de inzet van hybride warmtepompen. Hoewel de aanschafkosten van een hybride warmtepomp rond de 5.000 tot 6.000 euro liggen, is er een subsidie beschikbaar van 1.500 euro, zoals aangekondigd door CDA-minister Hugo de Jonge. Deze subsidie helpt om de aanschafkosten te verlagen, maar volgens Freek Jansen van de FVD is het geld uiteindelijk nog steeds afkomstig van belastinggeld, wat betekent dat de kosten uiteindelijk op de burger terugkomen.

De Duurzame Huizen Route in Aalsmeer

In Aalsmeer zijn er initiatieven zoals de Nationale Duurzame Huizen Route, waarbij huiseigenaren hun verbeterde woningen openstellen voor bezoekers. Tijdens deze open dagen worden praktische voorbeelden getoond van hoe warmtepompen werken, hoe zolders of aanbouwen zijn geïsoleerd, en hoe ventilatiesystemen zijn ingezet.

Deze initiatieven zijn bedoeld om consumenten ideeën te geven en te laten zien dat duurzame renovatie haalbaar is. Bezoekers kunnen horen hoe bewoners hun keuzes hebben gemaakt, wat goed uitkwam en waar de uitdagingen lagen. Dit helpt anderen om zelf stappen te zetten richting een duurzamere woning.

Kritiek op de inzet van hybride warmtepompen

De "dwangpomp" en de kritiek van Freek Jansen

Een van de belangrijkste kritieken op de inzet van hybride warmtepompen komt van FVD-Tweede Kamerlid Freek Jansen. Hij ziet de verplichte installatie van een hybride warmtepomp bij het vervangen van een cv-ketel als een "dwangpomp" en pleit voor het afkappen van deze maatregel.

Volgens Jansen is de oplossing niet duidelijk. “Voor welk probleem is de hybride warmtepomp een oplossing? Nederland heeft het grootste aardgasveld van Europa onder de grond zitten. Nederland zou op geen enkele manier een probleem moeten hebben met het verwarmen van woningen,” stelt hij. Hij benadrukt dat het plan lijkt te passen bij een bredere agenda om mensen van het gas te halen, maar dat het daarmee niet per se bijdraagt aan wereldwijde CO2-reductie.

Daarnaast ziet Jansen een probleem in de toekomstige controle. “We gaan richting een systeem waarbij technocraten op basis van je persoonlijke carbon footprint bepalen wat je in sociaal-economisch opzicht mag doen. Een centraal geleide economie dus. Communisme, maar dan in een nieuw jasje,” aldus Jansen.

Consumentenproblemen en collectieve systemen

Radar heeft in meerdere uitzendingen aandacht besteed aan de problemen met collectieve verwarmingsystemen zoals warmtekoudesystemen (WKO’s). Deze systemen worden ingezet om meerdere huizen te verbinden via een gezamenlijk warmtenet, maar dit leidt vaak tot klachten. Problemen omvatten systemen die hun werk niet doen, torenhoge kosten en moeilijkheden bij het klachtenbehandelen.

Ook de rol van energiebemiddelaars is in de kritiek geraakt. Deze partijen zouden vaak niet in het belang van de consument handelen, maar eerder in het belang van bedrijven die profiteren van de overgang naar duurzame systemen.

Een van de problemen die Radar belicht, is dat de warmtewet vaak meer is voor de bedrijven dan voor de consument. Dit roept vragen op over de transparantie en de werking van de energiemarkt.

Technische aspecten en toepassingen

Werking van hybride warmtepompen

Hybride warmtepompen combineren een warmtepomp met een traditionele cv-ketel. De warmtepomp haalt warmte uit de lucht of de bodem en gebruikt deze om de woning te verwarmen. Bij zeer koude buien of als extra warmte nodig is, springt de cv-ketel in.

De voordelen van deze systemen zijn dat ze minder gas verbruiken dan een standaard cv-ketel, waardoor de CO2-uitstoot verlaagd wordt. Bovendien kan het systeem in de winter warmte leveren en in de zomer als koelsysteem werken.

Er zijn ook nadelen. De aanschafkosten zijn hoger dan bij een cv-ketel, en de retour op investering hangt af van het gebruik en de subsidie.

Kostenefficiëntie

De kostenefficiëntie van hybride warmtepompen is een belangrijk aspect. Hoewel de subsidie van 1.500 euro de aanschafkosten verlaagt, is het systeem nog steeds duidelijk duurder dan een standaard cv-ketel.

Freek Jansen stelt dat de oplossing niet duidelijk is. “Als hybride warmtepompen echt, zoals de minister beweert, veel minder gas verbruiken en dus de aanschaf snel terugverdienen, dan kopen mensen ze toch vanzelf als hun cv-ketel oud is?”

De werkelijke kostenefficiëntie hangt af van factoren zoals het energieverbruik, de isolatie van de woning en de subsidie. In goed geïsoleerde woningen kan een hybride warmtepomp aanzienlijk minder energie verbruiken, wat de terugverdientijd verkort.

De rol van woningcorporaties en gemeenten

Woningcorporaties en energietransitie

Woningcorporaties spelen een belangrijke rol in de energietransitie. Ze beheren een groot aantal woningen en kunnen grote projecten starten om energieverbruik te verlagen en woningen duurzamer te maken.

In het geval van Uwoon in Ermelo-West is er sprake van een samenwerking met installatiebedrijven en gemeentelijke overheden. De woningcorporatie maakt gebruik van subsidies om de investeringen te verlagen en werkt nauw samen met huurders om de doelen te bereiken.

Gemeentelijke ondersteuning

Gemeenten spelen ook een rol in de energietransitie. Ze kunnen subsidies faciliteren, informatiesessies organiseren en samenwerken met woningcorporaties en particuliere woningeigenaren.

Het NPLW (Nederlandse Platform voor Lokaal Water) biedt ondersteuning aan gemeenten bij het opstellen van warmteprogramma's. Ze bieden handreikingen voor het opstellen van warmteprogramma's, milieueffectenrapportages en uitvoeringsplannen. Ook zijn er digitale sessies beschikbaar waarin ambtenaren en wethouders kennis kunnen opdoen over de inzet van warmtepompen en andere duurzame systemen.

Deelname aan deze sessies is beperkt tot 1 à 2 personen per gemeente. Als er meer interesse is dan beschikbaar zit, nemen ze contact op met gemeenten om te kijken of er extra mogelijkheden zijn. Ook is er een huiswerkcomponent, waarbij ambtenaren taken moeten uitvoeren die niet tijdens de sessies kunnen worden besproken. Denk hierbij aan het afstemmen met andere afdelingen zoals ruimtelijke ordening of de wethouder.

Toekomstige ontwikkelingen en kansen

Nieuwe technologieën en systemen

De technologie rond warmtepompen en hybride systemen blijft zich ontwikkelen. Er zijn al experimenten met zogenaamde "all-electric" systemen, waarbij de cv-ketel volledig wordt afgeschaft en alleen een warmtepomp wordt gebruikt. Deze systemen kunnen nog efficiënter zijn, maar zijn ook duurder en vereisen een goede isolatie van de woning.

Daarnaast zijn er onderzoeken gaande naar de mogelijkheid van het gebruik van bodemwarmtepompen, waarbij de warmte uit de bodem wordt opgezogen. Deze systemen zijn efficiënter dan lucht-gebaseerde warmtepompen, maar vereisen een grotere investering.

De rol van particuliere woningeigenaren

Particuliere woningeigenaren spelen een belangrijke rol in de energietransitie. Ze kunnen kiezen voor verschillende maatregelen om hun woning energiezuiniger te maken, zoals het installeren van een hybride warmtepomp, het isoleren van de woning, het aansluiten op een collectief warmtenet of het gebruik van zonnestroom.

Subsidies zijn hier een belangrijk instrument, aangezien de aanschafkosten van duurzame maatregelen vaak hoog zijn. De beschikbaarheid van subsidies kan het verschil maken tussen het uitvoeren van een project en het het laten liggen.

De toekomst van het gasnet

Het gasnet in Nederland is een oudere infrastructuur die langzaam wordt vervangen door duurzame oplossingen. In de toekomst is het de bedoeling dat het gasnet volledig op stroom wordt uitgevoerd of dat er andere oplossingen zijn voor de verwarming van woningen.

De overgang zal niet gebeuren zonder problemen. Er zijn zorgen over de betrouwbaarheid van warmtepompen, de kosten voor consumenten en de impact op de energiemarkt. Het is belangrijk dat er transparantie is en dat consumenten duidelijke informatie krijgen over de opties die beschikbaar zijn.

Conclusie

Hybride warmtepompen vormen een belangrijke stap in de energietransitie. Ze combineren de voordelen van een warmtepomp met een traditionele cv-ketel en bieden een efficiëntere manier om woningen te verwarmen. In projecten zoals die van Uwoon in Ermelo-West wordt duidelijk dat deze systemen een aanzienlijke impact kunnen hebben op het gasverbruik en de energierekening voor huurders.

Toch is er ook kritiek op de manier waarop deze technologie wordt ingevoerd. Politicus Freek Jansen benadrukt dat de verplichte installatie van hybride warmtepompen niet per se het beste antwoord is op de energieproblemen van Nederland. Hij ziet meer kritiek op de agenda achter de maatregel dan op de technologie zelf.

Consumentenproblemen met collectieve verwarmingsystemen en energiebemiddelaars tonen aan dat er ook uitdagingen zijn bij de overgang naar duurzamere systemen. Het is belangrijk dat er transparantie is en dat consumenten voldoende informatie krijgen om een weloverwogen keuze te maken.

Woningcorporaties en gemeenten spelen een cruciale rol in de inzet van hybride warmtepompen. Ze organiseren projecten, faciliteren subsidies en werken samen met huurders en particuliere woningeigenaren om doelen te bereiken.

De toekomst van de energietransitie hangt af van de samenwerking tussen verschillende partijen, de ontwikkeling van nieuwe technologieën en de bereidheid van consumenten om mee te doen. Hybride warmtepompen vormen een belangrijke stap in deze richting, maar het is duidelijk dat er nog veel werk moet worden gedaan om de energietransitie volledig te realiseren.