Het verschil tussen warmtepompen en circulatiepompen in de woningbouw

In de huidige woningbouw en renovatiespeelveld worden verschillende soorten pompen gebruikt om verwarming, warm water en comfort in huizen te realiseren. Twee van de meest voorkomende systemen zijn de warmtepomp en de circulatiepomp. Hoewel beide pompen te maken hebben met het transport en het opwekken van warmte, verschillen ze aanzienlijk in werking, efficiëntie, toepassing en kosten. In dit artikel bespreken we op basis van actuele informatie de werking, voordelen, nadelen en toepassingen van beide systemen. Hierbij geven we een duidelijke uitleg over het verschil tussen een warmtepomp en een circulatiepomp, met een focus op relevante aspecten voor eigenaren, bouwprofessionals en woningontwikkelaars.

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp is een elektrisch aangedreven systeem dat warmte uit de omgeving (zoals lucht, grond of water) opneemt en deze omzet in warm water of verwarming voor een woning. De werking van een warmtepomp is vergelijkbaar met die van een koelkast: in plaats van warmte uit een kamer te halen, trekt een warmtepomp warmte uit de buitenomgeving en brengt die over in de woning.

Werking van een luchtwarmtepomp

De meest gebruikte warmtepomp in particuliere woningen is de luchtwarmtepomp. Deze pomp zuigt buitenlucht aan, die in contact komt met vloeibaar koudemiddel. Door de lichtere temperatuur van de buitenlucht verdampt het koudemiddel tot gas. Dit gas wordt door een compressor samengeperst, waardoor de temperatuur en druk van het koudemiddel stijgen. Vervolgens stroomt het gas door een condensor, waarbij het afkoelt en terugkeert naar vloeistofvorm. De warmte die bij dit proces vrijkomt, wordt doorgegeven aan het verwarmings- of warmwaterstelsel van de woning. Dit proces herhaalt zich constant.

Een warmtepomp kan ook worden gebruikt in combinatie met een traditionele cv-ketel, waarbij de ketel warm tapwater levert en de warmtepomp zorgt voor de verwarming via bijvoorbeeld een vloerverwarmingssysteem. Dit noemt men een hybride oplossing, waarbij het rendement van de verwarmingsinstallatie aanzienlijk wordt verbeterd. Een voordeel van deze oplossing is dat minder ruimte nodig is en dat de investering lager ligt dan bij een volledig elektrisch systeem.

Voordelen van warmtepompen

• Duurzaamheid: Een warmtepomp maakt gebruik van de omgevingstemperatuur, wat leidt tot lage CO₂-uitstoot, vooral wanneer het systeem wordt aangedreven door zon- of windenergie.
• Energiezuinigheid: Een warmtepomp is aanzienlijk efficiënter dan een traditionele cv-ketel. Het seizoensgemiddelde opwekkingspercentage (SCOP) kan tot 5.2 zijn, wat betekent dat voor elke 1 kWh elektriciteit 5 kWh warmte wordt opgewekt.
• Flexibiliteit in opzet: Warmtepompen kunnen worden aangebracht in bestaande woningen of als onderdeel van een volledige renovatie. In combinatie met zonnepanelen kan een warmtepomp bijdragen aan een volledig duurzaam energieklimaat in de woning.
• Lage brandstofafhankelijkheid: Omdat warmtepompen op elektriciteit werken, zijn ze minder afhankelijk van gas of olie, wat in tijden van hoge brandstofprijzen een aanzienlijk voordeel kan zijn.

Nadelen van warmtepompen

• Vertraging bij opwarming: Een warmtepomp werkt bij lagere temperaturen dan een cv-ketel. Omdat hij maximaal ongeveer 55 graden kan leveren, duurt het langer om een koele woning op te warmen. Daarom is het aan te raden om ’s nachts de verwarming niet meer dan twee graden terug te draaien.
• Winterprestaties: In de winter, wanneer de bron van warmte (zoals de lucht of grond) extreem koud is, vermindert de efficiëntie van de warmtepomp. Dit resulteert in een hogere elektriciteitsrekening. In sommige gevallen is aanvullende verwarming nodig.
• Kostprijs en geluid: De aanschaf van een warmtepomp kan relatief duur zijn. Daarnaast kunnen warmtepompen geluid produceren (tot 70 decibel), vergelijkbaar met een aanstaande vaatwasser of stofzuiger. Hoewel dit geen schadelijk geluid is, kan het lastig worden in woonomgevingen waar meerdere warmtepompen zijn aangebracht.
• Esthetiek en ruimte: De buitenunits van warmtepompen worden vaak als visueel onprettig ervaren. Bovendien zijn er manieren om het lawaai te dempen, maar dit kan ten koste gaan van het rendement of de benodigde oppervlakte.

Toepassing in de woningbouw

Een warmtepomp is een geschikte oplossing voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten. In nieuwbouw wordt vaak gebruikgemaakt van een geheel elektrisch verwarmingsstelsel, waarbij de warmtepomp het centrale element is. In bestaande woningen wordt vaak gekozen voor een hybride systeem, waarbij een warmtepomp wordt gecombineerd met een traditionele cv-ketel of een geiser. Dit zorgt voor een gladde overgang en maakt het systeem minder afhankelijk van extreme buitentemperaturen of stroomkortingen.

Wat is een circulatiepomp?

Een circulatiepomp is een elektrisch aangedreven pomp die wordt gebruikt om warm water of verwarmingsvloeistof door een systeem te transporteren. Het doel van een circulatiepomp is om de vloeistof in beweging te houden, zodat warmte gelijkmatig over het systeem wordt verdeeld. Een circulatiepomp wordt vaak gebruikt in verwarmingsinstallaties, zoals vloerverwarming of warmwaterinstallaties, om ervoor te zorgen dat het warme water of de verwarmingsvloeistof continu stroomt en niet stagneert.

Werking van een circulatiepomp

Een circulatiepomp bestaat uit een motor en een impeller die de vloeistof in beweging zet. De motor draait de impeller, die de vloeistof door de leidingen pompt. De circulatiepomp kan worden aangestuurd door een thermostaat of via een tijdschema om zeker te stellen dat de verwarming of het warmwater continu beschikbaar is. In een vloerverwarmingssysteem bijvoorbeeld zorgt de circulatiepomp ervoor dat het warme water door de buizen stroomt en zo de vloer op temperatuur houdt.

Voordelen van circulatiepompen

• Efficiënt transport van warmte: Een circulatiepomp zorgt voor een gelijkmatige verdeling van warmte, wat zorgt voor comfort in de woning.
• Lage onderhoudskosten: Een circulatiepomp is een relatief eenvoudig apparaat dat weinig onderhoud vereist.
• Snelle respons: Omdat de vloeistof in beweging blijft, reageert het verwarmingssysteem sneller op veranderingen in de verwarmingsvraag.
• Compatibel met verschillende systemen: Circulatiepompen zijn geschikt voor een breed spectrum van verwarmingssystemen, waaronder vloerverwarming, straalkachels en geisers.

Nadelen van circulatiepompen

• Geen opwekking van warmte: In tegenstelling tot een warmtepomp creëert een circulatiepomp geen warmte. Het dient enkel om warmte te transporteren.
• Afhankelijk van externe bronnen: Een circulatiepomp maakt gebruik van elektriciteit om in werking te zijn en heeft dus afhankelijk van een verwarmingsbron zoals een cv-ketel of een warmtepomp.
• Geluid: Hoewel minder duidelijk dan bij warmtepompen, kunnen circulatiepompen geluid produceren, vooral bij hogere snelheden of bij slijtage van onderdelen.
• Liftcapaciteit beperkt: Niet elke circulatiepomp is geschikt voor systemen met veel lagen of grote hoogteverschillen. In dergelijke gevallen is een krachtiger pomp nodig.

Toepassing in de woningbouw

Circulatiepompen zijn een essentieel onderdeel van de meeste verwarmingssystemen in particuliere woningen. Ze worden vaak gebruikt in combinatie met een cv-ketel of warmtepomp om ervoor te zorgen dat het warme water of de verwarmingsvloeistof gelijkmatig wordt verdeeld. In nieuwbouw en renovaties wordt vaak gekozen voor een circulatiepomp met energiezuinige motor en regelbaar stroomschema om energie te besparen en de levensduur te verlengen.

Wat is het verschil tussen warmtepomp en circulatiepomp?

Het verschil tussen een warmtepomp en een circulatiepomp ligt vooral in de functie en de werking van het apparaat. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste verschillen.

Samenvatting van het verschil

Een warmtepomp is een systeem dat warmte uit de omgeving trekt en omzet in verwarming of warm water. Het werkt efficiënt en is geschikt voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten, vooral in combinatie met zonnepanelen. De aanschafkosten zijn echter hoger en het rendement kan in de winter afnemen.

Een circulatiepomp daarentegen is een elektrisch aangedreven pomp die warm water of verwarmingsvloeistof door het systeem transporteert. Het zorgt voor een gelijkmatige verdeling van warmte en is essentieel voor systemen als vloerverwarming. Het is minder kostbaar en vereist weinig onderhoud, maar heeft geen eigen warmtebron.

Beide systemen kunnen worden gecombineerd in een hybride verwarmingsinstallatie. Bijvoorbeeld: een warmtepomp kan worden gebruikt om warm water op te wekken en een circulatiepomp kan zorgen voor een gelijkmatige verdeling van warmte in de woning.

Keuze tussen warmtepomp en circulatiepomp

De keuze tussen een warmtepomp en een circulatiepomp hangt af van meerdere factoren, waaronder de behoefte aan warme wateropwekking, de isolatie van de woning, de beschikbaarheid van duurzame energie en de budgettaire mogelijkheden van de eigenaar.

Factoren bij de keuze

1. Warmtebehoeften van de woning: Als de woning goed is geïsoleerd en een laag warmteverlies heeft, is een warmtepomp een geschikte keuze. Bij een slecht geïsoleerde woning kan een hybride systeem, met een warmtepomp en een cv-ketel, efficiënter zijn.
2. Energiebron: Bij woningen met zonnepanelen is een warmtepomp een duurzame keuze. In woningen zonder zonnepanelen kan het gebruik van elektriciteit voor een warmtepomp duurder zijn.
3. Kosten en terugverdientijd: De aanschafkosten van een warmtepomp zijn hoger dan die van een circulatiepomp, maar de energierekening kan lager zijn. De terugverdientijd hangt af van de efficiëntie van het systeem en de stijging van gas- en elektriciteitsprijzen.
4. Comfort en geluid: Een warmtepomp kan geluid produceren, wat in woonomgevingen met meerdere pompen lastig kan zijn. Een circulatiepomp is in dit opzicht minder lastig, maar heeft geen invloed op het comfort van de woning.
5. Duurzaamheid: Een warmtepomp is een duurzamere keuze dan een cv-ketel of geiser, vooral in combinatie met duurzame elektriciteit. Een circulatiepomp is niet direct duurzaam, maar draagt bij aan efficiëntie in het systeem.

Conclusie

Bij het kiezen tussen een warmtepomp en een circulatiepomp is het belangrijk om de doelen, kosten en technische mogelijkheden van het systeem goed in kaart te brengen. Een warmtepomp is een duurzame en efficiënte manier om verwarming en warm water op te wekken, vooral in combinatie met zonnepanelen. Een circulatiepomp daarentegen is een essentieel onderdeel van de meeste verwarmingsinstallaties en zorgt voor een gelijkmatige verdeling van warmte.

Beide systemen kunnen worden gecombineerd in een hybride verwarmingsinstallatie, waarbij de warmtepomp de warmte opwekt en de circulatiepomp de warmte gelijkmatig verdeelt. Deze aanpak is vaak de meest realistische en efficiënte oplossing, vooral in bestaande woningen waar volledige renovatie niet wenselijk of mogelijk is.

Bronnen

1. Wat de klimaatlobby u niet vertelt: 10 nadelen van de warmtepomp
2. Duurzaam warmtepomp
3. Uitleg CW-klassen
4. De luchtwarmtepomp is minder geschikt voor woningverwarming