Ventilatie Warmtepomp in Appartementen: Werking, Voordelen en Aandachtspunten

Published by Redactie on oktober 3, 2025 | Category warmtepomp

Een ventilatie warmtepomp is tegenwoordig een steeds populaire oplossing voor energiezuinig verwarmen en ventileren in appartementen. In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op de werking van ventilatie warmtepompen in appartementen, hun voordelen, de technische specificaties, en belangrijke aandachtspunten bij de installatie. Het artikel is gebaseerd op concrete informatie uit betrouwbare bronnen binnen de bouw- en renovatiebranche.

Wat is een ventilatie warmtepomp?

Een ventilatie warmtepomp is een duurzamer alternatief voor traditionele mechanische ventilatie met ventilatietype C. In tegenstelling tot een gewone ventilator die warmte uit een woning verliest, gebruikt een ventilatie warmtepomp deze warmte om het gebouw te verwarmen en warm tapwater te genereren. Dit gebeurt via een warmtewisselaar die warmte uit de afgevoerde lucht haalt en deze teruggeeft aan de inkomende ventilatielucht of aan het verwarmingssysteem. Hierdoor kan het energiegebruik worden verminderd tot wel 30%, wat niet alleen leidt tot lagere energiekosten, maar ook bijdraagt aan een hoger energielabel van de woning.

In appartementen is het gebruik van een ventilatie warmtepomp vooral interessant omdat het een compacte oplossing biedt die goed aansluit op de ruimtebeperkingen van deze woningtype. In tegenstelling tot grondgebonden warmtepompen, die vaak te groot en te geluidrijk zijn voor appartementen, zijn ventilatie warmtepompen ontworpen voor toepassing in gevels, logeerkelders of bovenwoningen.

Werking van een ventilatie warmtepomp in appartementen

Een ventilatie warmtepomp in appartementen werkt op basis van een slim principe dat zowel ventilatie als warmteopwekking combineert. Het apparaat bestaat uit een inwendige unit (die zich meestal in de woning bevindt) en een buitenunit (die op een gevel of op een balkon geplaatst wordt). Het proces kan als volgt worden samengevat:

Verse lucht wordt aangezogen: De ventilatie warmtepomp zorgt ervoor dat verse lucht van buiten wordt ingeblazen in de woning. Deze lucht wordt eerst gefilterd om stofdeeltjes en andere vervuilingen te verwijderen.
Warmtewisseling: Vervolgens passeert de inkomende lucht een warmtewisselaar, waarbij de warmte uit de afgevoerde ventilatielucht wordt overgedragen aan de inkomende lucht. Dit zorgt ervoor dat de binnenlucht wordt voorverwarmd zonder dat er veel energie verloren gaat.
Warmteopwekking: Naast de warmtewisseling kan de warmtepomp ook direct warmte genereren door middel van een compressor. Deze warmte kan worden gebruikt voor centrale verwarming of het verwarmen van het tapwater.
Afvoer van afval- of vochtige lucht: De afgevoerde lucht (bijvoorbeeld van de badkamer of keuken) wordt via het systeem afgevoerd naar buiten. In sommige gevallen kan deze lucht ook worden gebruikt om warmte uit te halen, die vervolgens wordt gebruikt voor het verwarmen van de woning of het opwarmen van het water in de boiler.
Optionele koel- en droogfunctie: In de zomermaanden is het vaak mogelijk om de ventilatie warmtepomp in koelmodus te schakelen. Dan wordt de warme lucht uit de woning afgevoerd, en de inkomende lucht wordt gekoeld en gedroogd. Dit zorgt voor een aangenaam binnenklimaat, vooral in vochtige of warme omstandigheden.

Het gehele proces verloopt automatisch via een ingebouwde regeling, die ervoor zorgt dat de ventilatie, verwarming en eventueel koeling worden afgestemd op de behoefte van de woning.

Hybride ventilatie warmtepomp

Een hybride ventilatie warmtepomp is een combinatie van een ventilatie warmtepomp en een traditionele cv-ketel. Deze oplossing is vooral geschikt voor appartementen waar een volledige overstap naar een warmtepomp niet haalbaar is vanwege de beperkte warmtecapaciteit van de ventilatie warmtepomp alleen. In een hybridesysteem levert de ventilatie warmtepomp de basislast aan warmte, terwijl de cv-ketel bijspringt tijdens piekmomenten of in koudere periodes. Hierdoor kan het gasverbruik van de cv-ketel met 25% tot 50% worden teruggebracht, wat leidt tot aanzienlijke energiebesparing.

Een voordeel van het hybridesysteem is dat het minder ruimte inneemt dan een standaard warmtepomp. De ventilatie warmtepomp is namelijk vaak ongeveer even groot als een cv-ketel, waardoor het goed aansluit in appartementen waar ruimte beperkt is. Een nadeel kan zijn dat er geen apart voorraadvat nodig is, wat in sommige gevallen tot lastiger regelingen kan leiden.

Voordelen van een ventilatie warmtepomp in appartementen

De toepassing van een ventilatie warmtepomp in appartementen biedt verschillende voordelen, zowel op het vlak van energieefficiëntie als comfort en gezondheid:

Energiebesparing: Omdat de ventilatie warmtepomp gebruik maakt van de warmte die normaal verloren zou gaan via de ventilatie, kan het energieverbruik aanzienlijk worden verminderd. Dit leidt tot lagere stookkosten en een positieve invloed op het energielabel van de woning.
Verbeterd binnenklimaat: Het systeem zorgt voor een constante luchtverversing en een aangenaam binnenklimaat. In de zomer kan het ook worden gebruikt voor koeling en droging van de lucht, wat comfort verhoogt.
Compacte oplossing: Ventilatie warmtepompen zijn ontworpen voor gebruik in appartementen en zijn daarom compact en eenvoudiger in te passen dan bijvoorbeeld grondgebonden warmtepompen.
Duurzame verwarming: Het gebruik van een warmtepomp draagt bij aan een lagere CO₂-uitstoot, wat past binnen de wettelijke eisen en maatschappelijke doelstellingen op het gebied van duurzame energie.
Gezondheid: Door constante ventilatie en luchtfiltering wordt de luchtkwaliteit in de woning verbeterd. Dit kan positief werken op gezondheid en welzijn, vooral voor personen met allergieën of astma.

Technische specificaties van ventilatie warmtepompen voor appartementen

De keuze van de juiste ventilatie warmtepomp voor een appartement hangt af van een aantal technische factoren, zoals de grootte van de woning, de warmtebehoefte, en de ventilatiecapaciteit. In dit deel worden enkele relevante modellen en hun specificaties besproken.

NIBE F370, F470, F730 en F750

De NIBE ventilatie warmtepompen zijn populaire modellen voor appartementen. Ze worden vaak aangeduid als alles-in-één oplossingen, omdat ze een ingebouwde boiler (170 liter), een compressor, een cv-pomp en een expansievat bevatten. Hieronder een overzicht van de technische kenmerken:

Model	Warmtecapaciteit	Ventilatietype	Aanvullende functies
NIBE F370	~3 kW	Type C	Eén ventilator, ingebouwd elektrisch element
NIBE F470	~3 kW	Type D	Twee ventilatoren, luchttoevoerfunctie
NIBE F730	~5 kW	Type C	Geen luchttoevoerfunctie
NIBE F750	~5 kW	Type C	Geen luchttoevoerfunctie

De F470 is een populaire keuze voor appartementen omdat het luchttoevoerfunctie heeft, wat betekent dat verse lucht kan worden ingeblazen, in plaats van alleen afgevoerd. Dit is vooral gunstig voor appartementen die slecht geventileerd zijn of waar de ventilatie niet automatisch werkt.

Maxivent by Econox HP HRU 300

De Maxivent by Econox HP HRU 300 is een WTW-unit met geïntegreerde warmtepomp. Dit systeem combineert ventilatie, verwarming en koeling in één apparaat. Het is een veelzijdige oplossing die geschikt is voor vrijwel elk woningtype, inclusief appartementen. De HP HRU 300 is ontworpen als een aanvullend klimaatsysteem, wat betekent dat het wordt gebruikt in combinatie met een hoofdverwarmings- of koelsysteem.

Nilan Compact P

De Nilan Compact P is een ventilatie warmtepomp met een omkeerbaar koelcircuit. Dit betekent dat het in de zomer niet alleen warmte kan afvoeren uit de woning, maar ook de lucht kan afkoelen en drogen. Het is een compacte oplossing die goed past in appartementen. De Nilan Compact P is ontworpen om het binnenklimaat aangenaam te maken, vooral in warme of vochtige omstandigheden.

Aandachtspunten bij de installatie van een ventilatie warmtepomp in appartementen

Hoewel ventilatie warmtepompen veel voordelen bieden, zijn er ook een aantal belangrijke aandachtspunten die moeten worden overwogen voordat een systeem wordt geïnstalleerd.

1. Niet geschikt voor balansventilatie

Een ventilatie warmtepomp is niet geschikt voor appartementen met balansventilatie. Dit type ventilatie gebruikt al warmteterugwinning, waarbij de warmte uit de afgevoerde lucht wordt gebruikt om de inkomende lucht op te warmen. Door het toevoegen van een ventilatie warmtepomp zou de warmteterugwinning dubbel worden gedaan, wat inefficiënt kan zijn en extra stroomverbruik kan opleveren.

Daarom is het belangrijk om te controleren of de woning al een balansventilatiesysteem heeft voordat er wordt gekozen voor een ventilatie warmtepomp. In dat geval is het beter om een andere duurzame oplossing te overwegen.

2. Overventilatie vermijden

Overventilatie moet worden vermeden, omdat dit leidt tot onnodig stroomverbruik en extra opwarming van koude lucht. De ventilatie warmtepomp moet worden afgesteld op de ventilatiebehoeften van de woning, zodat er geen extra lucht wordt aangezogen of afgevoerd dan nodig is. Dit kan worden geregeld via de ingebouwde regeling of door het systeem aan te sluiten op een slimme verwarmingsinstallatie.

3. Beperkt vermogen

Een ventilatie warmtepomp heeft doorgaans een beperkt vermogen, wat betekent dat het niet geschikt is voor appartementen met een zeer hoge warmtevraag. In dergelijke gevallen is het verstandig om te kiezen voor een hybridesysteem, waarbij de ventilatie warmtepomp wordt gecombineerd met een cv-ketel. Op die manier kan het systeem in piekmomenten uitgebreid worden met extra warmte.

4. Geluidsniveau

Hoewel ventilatie warmtepompen in principe stille apparaten zijn, kunnen sommige modellen toch geluid produceren, vooral bij hogere capaciteiten. Het is daarom belangrijk om letten op het geluidsniveau van het gekozen model, vooral in appartementen waar het dichtbij buurwoningen of slaapkamers ligt.

5. Ruimte voor installatie

Hoewel ventilatie warmtepompen compact zijn, moet er voldoende ruimte zijn voor de inwendige en buitenunit. De inwendige unit moet op een geschikte plek worden geplaatst, bijvoorbeeld in een logeerkelder of een aparte ruimte. De buitenunit moet op een gevel of balkon geplaatst worden en moet toegankelijk zijn voor onderhoud.

Collectieve warmtepompen voor appartementen

In sommige gevallen is het niet haalbaar om een aparte ventilatie warmtepomp te installeren in elk appartement van een appartementencomplex. Dan kan gekozen worden voor een collectieve warmtepomp die voor meerdere woningen wordt gebruikt. Dit type systeem is bijvoorbeeld geschikt voor appartementencomplexen waar ruimte beperkt is of waar het budget niet toelaat om in elk appartement een afzonderlijke warmtepomp te installeren.

Een collectieve warmtepomp kan bijvoorbeeld op omgevingslucht of op een combinatie van ventilatie en lucht werken. Het kan worden aangesloten op een centraal verwarmingssysteem dat warmte en tapwater levert aan meerdere woningen. Een voordeel van deze oplossing is dat het energieverbruik wordt gedeeld, wat leidt tot lagere individuele kosten. Een nadeel kan zijn dat het lastiger is om het systeem aan te passen aan de specifieke behoeften van elk appartement.

Koel- en droogfunctie in ventilatie warmtepompen

Een interessante toepassing van ventilatie warmtepompen in appartementen is de mogelijkheid om in de zomermaanden te koelen en lucht te drogen. In veel modellen is het mogelijk om de warmtepomp in koelmodus te schakelen, waarbij de warme lucht uit de woning wordt afgevoerd en de inkomende lucht wordt gekoeld en gedroogd. Dit is vooral nuttig in vochtige of warme omstandigheden, waarin de luchtkwaliteit en comfort verder verbeterd kunnen worden.

De Nilan Compact P is een voorbeeld van een ventilatie warmtepomp met koel- en droogfunctie. Het systeem gebruikt een omkeerbaar koelcircuit om warme lucht af te voeren en verse lucht te injecteren. Dit zorgt voor een aangenaam binnenklimaat, zonder dat er een aparte airconditioning nodig is.

Keuzehulp en professionele advies

Het kiezen van de juiste ventilatie warmtepomp voor een appartement is niet eenvoudig, omdat er veel variabelen zijn, zoals de grootte van de woning, de warmtebehoefte, het ventilatiebeleid en de budgettaire mogelijkheden. Daarom is het verstandig om gebruik te maken van een keuzehulp of professioneel advies.

Veel leveranciers, zoals Ventilatieland, bieden een digitale keuzehulp waarmee het proces wordt vereenvoudigd. Deze hulpschermen stellen vragen over de woning en de wensen van de gebruiker, en geven vervolgens een aanbeveling voor een geschikte model. Bovendien is het altijd mogelijk om contact op te nemen met een ventilatiespecialist of een erkend installateur, die persoonlijk advies kan geven en het systeem kan afstemmen op de specifieke situatie.

Samenvatting van de installatieprocedure

De installatie van een ventilatie warmtepomp in een appartement is een gespecialiseerd proces dat zorgvuldig moet worden uitgevoerd. Hieronder een korte samenvatting van de belangrijkste stappen:

Keuze van het model: Het juiste model wordt gekozen op basis van de warmtebehoefte, de grootte van de woning en de ventilatiecapaciteit.
Beplanning en voorbereiding: De installateur bepaalt de juiste locaties voor de binnen- en buitenunit. Er wordt een route bepaald voor de leidingen en kabels.
Installatie van de units: De binnenunit wordt geplaatst in een geschikte ruimte, en de buitenunit wordt op een gevel of balkon gemonteerd.
Aanleg van leidingen en kabels: De leidingen worden aangelegd om de ventilatielucht en het koudemiddel te transporteren. De elektriciteitskabels worden aangesloten.
Afstemming en test: Het systeem wordt getest om te controleren of het correct werkt. De regeling wordt afgesteld op de specifieke behoeften van de woning.
Instructies en handover: De gebruiker krijgt instructies over het gebruik van het systeem en de onderhoudsbehoefte.

Conclusie

Een ventilatie warmtepomp in een appartement is een slimme, duurzame oplossing voor energiezuinig verwarmen en ventileren. Het combineert het voordelen van warmteterugwinning, constante ventilatie en eventueel koeling in één apparaat. De keuze van het juiste model en de juiste installatie zijn cruciaal voor het succes van het systeem. Door aandacht te besteden aan de technische specificaties, de ventilatiebehoeften en de aandachtspunten bij de installatie, kan een ventilatie warmtepomp een waardevolle aanwinst worden voor appartementen.