Ventilatie Units met Warmtepomp: Een Duurzamere Oplossing voor Gezond en Energiezuinig Ventileren

Published by Redactie on oktober 3, 2025 | Category warmtepomp

De bouw- en renovatiebranche zoekt steeds vaker naar duurzamere oplossingen om het energieverbruik van woningen te verlagen en het binnenklimaat te verbeteren. Een veelvoorkomende innovatie is de combinatie van ventilatie met warmtepomptechnologie. Deze systemen halen warmte uit de ventilatielucht en gebruiken deze voor verwarming of warm water. Het levert zowel energiebesparing op als een verbetering van het luchtkwaliteit in de woning. In dit artikel bespreken we de werking, toepassingen, voordelen, beperkingen en installatie van ventilatie units met warmtepomp.

Wat is een ventilatie unit met warmtepomp?

Een ventilatie unit met warmtepomp is een hybride systeem dat zowel mechanische ventilatie als warmtepomptechnologie combineert. In tegenstelling tot traditionele ventilatiesystemen (zoals systeem C, waarbij ventilatie via natuurlijke toevoer en mechanische afvoer plaatsvindt), gebruikt een ventilatie unit met warmtepomp de warmte uit de afgevoerde lucht om energie op te wekken. Deze warmte kan vervolgens worden gebruikt voor centrale verwarming of het voorzien van warm tapwater.

Het systeem werkt op basis van warmteterugwinning en thermodynamische principes. De warmtepomp haalt warmte uit de lucht die uit de woning wordt afgevoerd, zet deze om in bruikbare energie en leidt deze naar de verwarmingssystemen. Hierdoor vermindert het energieverbruik van het huis, terwijl het ventilatieproces efficiënter en duurzamer wordt.

Werking van ventilatie units met warmtepomp

Het functioneren van ventilatie units met warmtepomp is gebaseerd op het principe van warmteterugwinning en warmteopwekking. Hieronder een overzicht van de werking:

Ventilatieproces: De unit zorgt voor een constante luchtverversing in de woning. Verse lucht wordt toegevoerd, terwijl verontreinigde lucht wordt afgevoerd.
Warmteterugwinning: Tijdens het afvoeren van lucht wordt de warmte uit de afgevoerde lucht opgevangen. Deze warmte wordt gebruikt om de inkomende lucht voor te verwarmen.
Warmtepomptechnologie: De warmtepomp haalt extra warmte uit de ventilatielucht en kan deze gebruiken voor het opwekken van warmte voor de woning of warm water.

De thermodynamische warmteterugwinning, zoals beschreven in bron [2], maakt gebruik van een inverter warmtepomptechnologie om de temperatuur van de lucht aan te passen. Dit betekent dat het systeem niet alleen ventilatie levert, maar ook kan verwarmen of afkoelen, afhankelijk van de omstandigheden. Deze technologie is vooral geschikt voor ruimtes zoals kantoren, klaslokaal of vergaderruimtes waar hoge ventilatiecapaciteit nodig is.

Voordelen van ventilatie units met warmtepomp

De toepassing van ventilatie units met warmtepomp biedt verschillende voordelen voor zowel het binnenklimaat als het energieverbruik. De belangrijkste voordelen zijn:

Energiebesparing: Omdat de warmte uit de ventilatielucht wordt gebruikt, is het systeem aanzienlijk efficiënter dan conventionele ventilatiesystemen. Bron [1] vermeldt dat energiebesparing tot 30% kan worden behaald.
Verbetering van het energielabel: Door energie te besparen, kan het energielabel van de woning verbeteren. Dit maakt de woning aantrekkelijker op de woningmarkt en voegt toe aan de duurzaamheid.
Gezonder binnenklimaat: Door constante ventilatie en toevoer van verse lucht, wordt de luchtkwaliteit verbeterd. Dit is vooral belangrijk in dichtgebouwde woningen of in ruimtes met hoge luchtverontreiniging.
Flexibiliteit in warmtebehoefte: De warmtepompcomponent maakt het mogelijk om het systeem in te zetten voor verwarming of warm water. In combinatie met een cv-ketel kan het systeem ook als hybride oplossing werken, waarbij de cv-ketel bijspringt bij hoge warmtevraag.

Een hybride oplossing, zoals vermeld in bron [1], is een interessante toepassing. De ventilatiewarmtepomp levert de basisverwarming, terwijl de cv-ketel als reserveoptie fungeert bij piekbelasting. Hierdoor verbruikt de cv-ketel 25% tot 50% minder energie.

Beperkingen en aandachtspunten bij het toepassen

Hoewel ventilatie units met warmtepomp veel voordelen bieden, zijn er ook beperkingen en aandachtspunten die moeten worden overwogen voordat met de installatie wordt begonnen:

Beperkt vermogen: Bron [1] vermeldt dat ventilatiewarmtepompen meestal een beperkt vermogen hebben. Daardoor zijn ze mogelijk niet geschikt voor zeer grote woningen met een hoge warmtevraag. Voor dergelijke situaties is een combinatie met een traditionele cv-ketel of een grotere warmtepomp nodig.
Geluidsniveau: Sommige ventilatiewarmtepompen kunnen geluid produceren, vooral bij hogere capaciteiten. Dit kan van invloed zijn op het comfortniveau in de woning. Het is belangrijk om dit te controleren bij de keuze van het systeem.
Niet geschikt voor balansventilatie: Bron [1] waarschuwt dat ventilatiewarmtepompen niet geschikt zijn voor woningen met balansventilatie. In dergelijke situaties wordt de warmte uit de afgevoerde lucht al gebruikt voor de opwarming van de inkomende lucht. Hierdoor is het niet mogelijk om ook nog warmte te winnen via een warmtepomp.
Stroomverbruik: Hoewel ventilatiewarmtepompen energiezuinig zijn, verbruiken ze wel elektriciteit. Het totale stroomverbruik hangt af van het vermogen van de warmtepomp, het isolatieniveau van de woning en de gewenste binnentemperatuur (bron [1]).

Installatie van ventilatie units met warmtepomp

De installatie van een ventilatie unit met warmtepomp is een gespecialiseerd proces dat zorgvuldig moet worden uitgevoerd. De installatie omvat verschillende stappen:

Beoordeling van het huis: Voordat een ventilatie unit kan worden geïnstalleerd, moet worden gecontroleerd of het huis geschikt is. Dit betreft het type ventilatiesysteem, de warmtebehoefte, het isolatieniveau en of het huis balansventilatie gebruikt.
Locatie van de units: De ventilatie-units (zowel binnen- als buitenunit) moeten op strategische plaatsen worden geplaatst. De buitenunit moet toegankelijk zijn en voldoen aan de bouwvoorschriften.
Aanleg van leidingen: De leidingen voor de ventilatielucht moeten worden aangelegd om de lucht naar de warmtepomp te transporteren. Deze leidingen moeten goed geïsoleerd zijn en aan de technische eisen voldoen.
Aansluiting op verwarmingssystemen: Als de ventilatiewarmtepomp wordt gebruikt in combinatie met een cv-ketel of boiler, moet deze ook op de verwarmingssystemen worden aangesloten. De aansluiting moet zorgvuldig worden uitgevoerd om lekken of verlies te voorkomen.
Regeling en test: Na de installatie moet het systeem worden getest om te controleren of het correct werkt. Dit betreft de ventilatiecapaciteit, de warmteopwekking en de luchtkwaliteit in de woning.

Toepassing in woningen en professionele ruimtes

Ventilatie units met warmtepomp zijn geschikt voor zowel woningen als professionele ruimtes. In woningen worden ze meestal toegepast in combinatie met een cv-ketel of boiler. Voor woningen met een warmtebehoefte tot ongeveer 5 kW zijn bepaalde modellen, zoals de F730 en F750 van NIBE, geschikt (bron [3]).

In professionele ruimtes, zoals kantoren of vergaderruimtes, worden ventilatie units met warmtepomp vaak toegepast in combinatie met inverter warmtepomptechnologie. Deze technologie maakt het mogelijk om efficiënt te verwarmen en af te koelen, afhankelijk van de omstandigheden. De Rinnova 2.0 van bron [2], bijvoorbeeld, is ontworpen voor professionele toepassingen en is geschikt voor ruimtes waar een hoge ventilatiecapaciteit nodig is.

Voorbeelden van modellen en systemen

Verschillende producenten bieden ventilatie units met warmtepomp aan. Hieronder zijn enkele voorbeelden van systemen die op de markt beschikbaar zijn:

NIBE ventilatielucht/water warmtepompen: Deze systemen zijn beschikbaar in verschillende modellen, zoals de F370, F470, F730 en F750. Ze zijn voorzien van een ingebouwde boiler, een aan/uit compressor en een ingebouwde regeling. Ze zijn geschikt voor woningen met een warmtebehoefte tot ongeveer 5 kW.
Rinnova 2.0 Vertical 30: Dit is een professionele ventilatie unit met thermodynamische warmteterugwinning. Het systeem is in staat om ruimtes met ongeveer 12 personen van verse, gezuiverde en aangename lucht te voorzien. Het is geschikt voor toepassing in kantoren, klaslokaal en vergaderruimtes.
Ventilatie units met warmtewisselaar: Voor particuliere woningen worden vaak compacte decentrale units met warmtewisselaar aanbevolen. Deze systemen zijn eenvoudiger te installeren en geschikt voor kleinere woningen.

Invloed op het energielabel

Een van de voornaamste voordelen van ventilatie units met warmtepomp is de positieve invloed op het energielabel van de woning. Door energie te besparen en warmte uit ventilatielucht te gebruiken, kan het energielabel verbeteren. Bron [1] vermeldt dat energiebesparing tot 30% mogelijk is, wat bijdraagt aan een hoger energielabel.

Het energielabel is een maatstaf voor de energieprestatie van een woning en speelt een belangrijke rol in de verkoop of verhuur van een woning. Een hoger energielabel maakt de woning aantrekkelijker voor kopers of huurders en kan leiden tot een hogere waarde van de woning.

Kies het juiste type ventilatiesysteem

Bij de keuze van een ventilatie unit met warmtepomp is het belangrijk om het juiste type ventilatiesysteem te kiezen. Er zijn twee hoofdtypes: ventilatietype C en ventilatietype D.

Ventilatietype C: Hierbij is de ventilatie gebaseerd op natuurlijke toevoer en mechanische afvoer. Dit type is minder efficiënt dan ventilatietype D en wordt vaak gebruikt in woningen met lage ventilatiebehoefte.
Ventilatietype D: Bij dit type is zowel de toevoer als de afvoer mechanisch. Hierdoor kan de ventilatie precies worden geregeld en is het geschikt voor woningen met hogere ventilatiebehoefte. Bron [3] vermeldt dat ventilatietype D ook de functie van luchttoevoer biedt, waarbij de ventilatielucht wordt voorverwarmd voordat deze in de woning wordt geblazen.

Toekomstperspectief en duurzaamheid

Ventilatie units met warmtepomp vormen een belangrijk onderdeel van de transitie naar een duurzamere woningbouwsector. Door energie te besparen en het binnenklimaat te verbeteren, bijdragen deze systemen aan het verminderen van het koolstofvoetspoor van woningen. In combinatie met andere duurzame maatregelen, zoals zonnepanelen of een zonneboiler, kan het systeem nog efficiënter worden gemaakt.

Bron [5] vermeldt dat het in sommige gevallen mogelijk is om volledig van het aardgas af te komen, vooral in zeer zuinige woningen. In dergelijke situaties kan de warmtepomp de warmte zowel uit ventilatielucht als uit andere bronnen halen en deze gebruiken voor verwarming en warm water.

Conclusie

Ventilatie units met warmtepomp zijn een duurzamere en efficiëntere oplossing voor ventilatie in woningen en professionele ruimtes. Het systeem combineert mechanische ventilatie met warmtepomptechnologie om warmte uit ventilatielucht te gebruiken voor verwarming of warm water. Dit leidt tot energiebesparing, verbetering van het energielabel en een gezonder binnenklimaat.

De installatie van een ventilatie unit met warmtepomp vereist zorgvuldige planning en uitvoering. Het is belangrijk om het juiste type systeem te kiezen en te controleren of het huis geschikt is. Daarnaast moet rekening worden gehouden met beperkingen, zoals het beperkte vermogen en het geluidsniveau van het systeem.

Hoewel ventilatie units met warmtepomp niet voor iedere situatie geschikt zijn, bieden ze een aantrekkelijke optie voor wie op zoek is naar een duurzamere ventilatieoplossing. Met de juiste keuze en installatie kan het systeem een belangrijke bijdrage leveren aan het verlagen van het energieverbruik en het verbeteren van het binnenklimaat.