Druk in een warmtepomp: oorzaken, oplossingen en onderhoud

Published by Redactie on oktober 6, 2025 | Category warmtepomp

Een warmtepomp is een complexe technische installatie die op basis van natuurkundige principes werkt om warmte te verplaatsen. Een van de essentiële parameters die bepalen of een warmtepomp correct functioneert, is de druk in het systeem. Als de druk afwijkt van de optimale waarden, kan dit leiden tot prestatieverlies, storingen of zelfs schade aan het apparaat. In dit artikel worden de technische aspecten van druk in een warmtepomp behandeld, inclusief oorzaken van storingen, mogelijke oplossingen en de rol van onderhoud bij het voorkomen van problemen. Alle informatie is afgeleid van betrouwbare bronnen en richt zich op technische, praktische en veiligheidsgerichte zaken die relevant zijn voor eigenaren, installateurs en professionals in de renovatie- en bouwsector.

Wat is druk in een warmtepomp?

Een warmtepomp werkt volgens het principe van verdampen en condenseren van een koudemiddel. Dit koudemiddel circuleert in een gesloten kringloop en verandert van fase afhankelijk van de druk en temperatuur. In het verdampingsspoor (verdamper) neemt het koudemiddel warmte op bij lage druk, en in het condenserspoor (condensor) wordt de warmte afgegeven bij hoge druk. Deze drukverschillen worden gecreëerd en onderhouden door de compressor, die het koudemiddel comprimeert en zo de druk verhoogt.

De druk in een warmtepomp is dus centraal voor het functioneren van het systeem. De compressor en het expansieorgaan (zoals een expansieventiel of orifice) zorgen samen voor een duidelijk drukverschil tussen de verdamper en de condensor. Dit drukverschil is nodig om het koudemiddel te laten verdamperen en condenseren, en daarmee de warmte te kunnen verplaatsen.

Zonder dit drukverschil kan een warmtepomp niet correct functioneren. Daarom is het bij het opsporen van storingen belangrijk om te controleren of de werkdruk binnen de normale waarden ligt. Afwijkingen in de druk kunnen wijzen op problemen in het koudemiddelcircuit, het bronsysteem (bijvoorbeeld lucht of grondwater) of het afgiftesysteem (zoals het cv-netwerk).

Oorzaken van drukproblemen in een warmtepomp

Bij het opsporen van drukproblemen in een warmtepomp is het belangrijk om te weten welke componenten beïnvloed kunnen worden en welke oorzaken het meest voorkomen. De volgende categorieën zijn van belang bij het diagnosticeren van lage of hoge druk:

1. Lage druk in het koudemiddelcircuit

Lage druk in het koudemiddelcircuit kan verschillende oorzaken hebben, maar vaak is het gerelateerd aan een flowprobleem in het broncircuit. Dit betekent dat er onvoldoende warmte onttrokken wordt aan de bron (zoals lucht, grond of water), wat leidt tot een lage druk in het koudemiddelcircuit.

Mogelijke oorzaken van lage druk zijn:

Verstopte verdamper (bijvoorbeeld PWW-verdamper)
Defecte bronpomp of ventilator
Niet-optimale luchtflow in het broncircuit
Lekkage van koudemiddel (leidingen of verbindingen)
Niet-juist aangevulde hoeveelheid koudemiddel

Als de druk in het koudemiddelcircuit te laag is, kan de verdamper invriezen, wat leidt tot een storing en mogelijke schade aan de warmtepomp.

2. Hoge druk in het koudemiddelcircuit

Hoge druk in het koudemiddelcircuit wordt vaak veroorzaakt door een flowprobleem in het afgiftesysteem. Dit betekent dat de warmtepomp onvoldoende warmte kan afgeven aan het cv-netwerk of afgiftesysteem, waardoor de druk in het circuit oploopt.

Mogelijke oorzaken van hoge druk zijn:

Defecte cv-pomp
Verstopt filter of kraan
Lucht in het cv-systeem
Verstopte condensor of wisselaar
Onjuiste instelling van thermostaat of regeling
Niet-juist aangevulde hoeveelheid koudemiddel

Bij hoge druk kan de compressor oververhitten, wat uiteindelijk kan leiden tot een automatische uitschakeling of schade aan het apparaat.

3. Drukproblemen door defecte componenten

Aangezien de druk in een warmtepomp afhankelijk is van het correct functioneren van componenten zoals de compressor, expansieventiel, pompen en ventilatoren, kunnen defecten in deze componenten ook leiden tot drukproblemen.

Compressorproblemen: Als de compressor niet correct werkt, kan het drukverschil tussen verdamper en condensor niet worden gemaakt.
Defecte expansieventiel: Een defecte expansieventiel kan leiden tot een verkeerd drukverschil en een onbalans in het systeem.
Fout in de regeling: Veel moderne warmtepompen zijn uitgerust met elektronische regelingen die de druk en temperatuur meten en regelen. Fouten in deze regeling kunnen leiden tot onjuiste drukniveaus.

Hoe herken je drukproblemen in een warmtepomp?

Moderne warmtepompen zijn vaak uitgerust met een bedieningsunit of display, waarop storingcodes of foutmeldingen worden weergegeven. Deze codes zijn meestal een combinatie van een letter en een cijfer en geven aan waar het probleem zich voordoet.

Bijvoorbeeld:

Lage druk storingscode (zoals L1 of H1)
Hoge druk storingscode (zoals H2 of P1)
Compressor storing (zoals C1 of C2)

Niet alle fabrikanten gebruiken dezelfde codes, dus het is belangrijk om de handleiding van de warmtepomp te raadplegen om de exacte betekenis van de code te achterhalen. Bovendien geven moderne warmtepompen vaak automatisch een tekstuele uitleg in de gekozen taal, waardoor het voor gebruikers makkelijker wordt om de oorzaak van de storing te begrijpen.

Naast het aflezen van storingcodes zijn er ook praktische methoden om drukproblemen te detecteren:

Meet de temperatuur van het broncircuit (aanvoer- en retourtemperatuur) en bereken de delta-T (ΔT). Een kleine ΔT wijst op onvoldoende flow en dus mogelijk lage druk in het koudemiddelcircuit.
Controleer de koptemperatuur van de compressor. Als deze stijgt tot ongeveer 100 °C (en de clixon daarna op 120 °C ingrijpt), kan dat wijzen op een tekort aan koudemiddel.
Gebruik een infraroodthermometer of magnetische rotatietester om de flow van de cv-pomp of bronpomp te controleren.

4. Drukproblemen als gevolg van externe factoren

Ook externe factoren kunnen bijdragen aan drukproblemen in een warmtepomp. Deze factoren zijn vaak niet direct aan de warmtepomp zelf gerelateerd, maar hebben wel een indirecte invloed:

Elektrische storingen: Een defecte bedrading of stroomprobleem kan ervoor zorgen dat de compressor niet correct werkt, wat leidt tot drukproblemen.
Verkeerde omgevingstemperatuur: Te lage buitentemperaturen (voor lucht-gekoelde warmtepompen) kunnen leiden tot lage druk en een risico op invriezen.
Verkeerde installatie of instellingen: Als de warmtepomp niet goed is afgesteld of geïnstalleerd, kan dit leiden tot drukafwijkingen en prestatieverlies.

Hoe lost men drukproblemen in een warmtepomp op?

Het oplossen van drukproblemen in een warmtepomp vereist een systematische aanpak en in sommige gevallen technische expertise of installateursbehandeling. Hieronder zijn enkele stappen beschreven die gebruikers of installateurs kunnen nemen:

1. Controleer de basisinstellingen en het systeem

Vooraleer ingrijpende maatregelen te nemen, is het verstandig om eerst enkele eenvoudige stappen te ondernemen:

Reset de warmtepomp: Sommige storingen kunnen opgelost worden door de warmtepomp te resetten.
Controleer de thermostaatinstellingen: Zorg dat de thermostaat correct is afgesteld en werkt.
Controleer de stekker en elektriciteitsvoorziening: Zorg dat de stekker goed zit en er geen elektrische storing is.
Controleer de storingcodes: Raadpleeg de handleiding en controleer of de foutcode een duidelijke aanwijzing geeft.

2. Controleer de flow in de circuits

Een belangrijke stap in het opsporen van drukproblemen is het controleren van de flow in de drie circuits van de warmtepomp:

Luchtflow in het broncircuit (bijvoorbeeld lucht- of waterbron)
Flow in het koudemiddelcircuit
Flow in het afgiftesysteem (zoals cv-netwerk of vloerverwarming)

Als de flow in één van deze circuits niet optimaal is, kan dit leiden tot drukproblemen. Voor het broncircuit is het verstandig om de aanvoer- en retourtemperatuur te meten en de delta-T (ΔT) te berekenen. Bij een geringe ΔT is er sprake van te weinig flow, wat kan wijzen op een verstopte verdamper of defecte bronpomp.

Voor het afgiftesysteem is het verstandig om te controleren of de cv-pomp werkt, of er lucht in het systeem zit, of er een verstopte kraan of filter is. Deze stappen kunnen vaak zonder installateur gedaan worden.

3. Controleer de koptemperatuur van de compressor

Bij zowel hoge- als lage drukproblemen is het verstandig om de koptemperatuur van de compressor te controleren. Als deze stijgt tot ongeveer 100 °C, kan dat wijzen op een tekort aan koudemiddel. Het bijvullen van koudemiddel is echter een installateursbehandeling, omdat hierbij F-gassen worden gebruikt en de installateur een certificaat moet hebben.

4. Zoek hulp bij een professional

Als de bovenstaande stappen geen oplossing opleveren of als het probleem technisch complex is, is het verstandig om contact op te nemen met een installateur. Professionele onderhoudsbedrijven zoals Langeland-Borgman bieden onder andere jaarlijks onderhoud en storingverhelping aan.

Installateurs zijn opgeleid en gecertificeerd om met warmtepompsystemen om te gaan en kunnen storingen snel en efficiënt oplossen. Bovendien kunnen zij jaarlijks onderhoud uitvoeren om storingen te voorkomen.

Preventie en onderhoud van drukproblemen in een warmtepomp

Het voorkomen van drukproblemen in een warmtepomp begint bij het regelmatig onderhoud van het systeem. Onderhoud zorgt ervoor dat componenten in goede staat blijven, dat de flow in de circuits optimaal is en dat eventuele kleine problemen op tijd worden opgemerkt en opgelost.

Hieronder zijn enkele onderhoudstips:

1. Jaarlijks onderhoud door een installateur

Langeland-Borgman en andere installateurs adviseren om een warmtepomp minstens eenmaal per jaar te controleren. Tijdens het onderhoud worden de volgende zaken beoordeeld:

Controle van de werkdruk
Controle van de flow in de circuits
Controle van de koudemiddelhoeveelheid
Controle van elektrische componenten
Controle van filters en wisselaars

2. Regelmatige reiniging van componenten

Verdamper en condensor reinigen: Verstopingen kunnen leiden tot drukproblemen.
Filters controleren en reinigen: Filters in het broncircuit of afgiftesysteem moeten regelmatig worden gecontroleerd en bij nodig worden gewisseld.

3. Controle van elektrische componenten

Stekker en bedrading controleren
Zekeringen en elektrische componenten controleren
Regelapparatuur controleren

4. Controle van de thermostaat en regeling

Instellingen controleren
Software-updates controleren
Regelapparatuur controleren

5. Voorzichtig bij bijvullen van koudemiddel

Het bijvullen van koudemiddel is een installateursbehandeling. Het is belangrijk om niet zelf koudemiddel toe te voegen, omdat dit kan leiden tot oververzadiging, verkeerde drukwaarden of schade aan het systeem. Het gebruik van F-gassen vereist een F-gas certificaat, dat niet beschikbaar is voor particulieren.

Conclusie

Druk is een cruciale factor bij het functioneren van een warmtepomp. Zowel lage als hoge druk kan wijzen op problemen in het broncircuit, afgiftesysteem of koudemiddelcircuit. Het opsporen van drukproblemen vereist technische kennis, het gebruik van meetinstrumenten en in sommige gevallen de hulp van een installateur. Preventief onderhoud en regelmatige controles helpen om storingen te voorkomen en de levensduur van de warmtepomp te verlengen.

Een warmtepomp is een slim klimaatsysteem dat op basis van natuurkundige principes werkt. Het is belangrijk om de technische aspecten van druk en flow goed te begrijpen om storingen en prestatieverlies te voorkomen. Door het juiste onderhoud en het nemen van actie bij het eerste teken van een probleem, blijft de warmtepomp efficiënt en betrouwbaar functioneren.

Bronnen

druk