Verbruik en Efficiëntie van een Warmtepomp in een Huis van 450 m³ Inhoud

Published by Redactie on oktober 6, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Het overstapken van een gasgestookte verwarmingsinstallatie naar een warmtepomp is tegenwoordig een veelvoorkomende keuze voor eigenaren van woningen, zowel uit ecologische als economische overwegingen. In dit artikel richten we ons specifiek op het verbruik en de efficiëntie van een warmtepomp in een huis met een inhoud van 450 m³. Deze standaardmaat is typisch voor een eengezinswoning en biedt een goed kader om relevante informatie over het energieverbruik en de rendementfactor (COP) van warmtepompen te analyseren.

De gegevens op basis waarvan dit artikel is samengesteld, zijn afkomstig van betrouwbare bronnen in de sector van energie en woningbouw. We behandelen zowel de technische aspecten van warmtepompen als de praktische toepassing, inclusief de invloed van isolatie, het type verwarmingssysteem en de combinatie met zonnepanelen. Hierbij wordt ook ingegaan op het onderhoud en het optimaliseren van het systeem voor maximale efficiëntie.

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp is een technische installatie die energie uit de omgeving – zoals lucht, aarde of water – gebruikt om een woning te verwarmen. In tegenstelling tot een gasketel, die fossiele brandstoffen verbrandt, maakt een warmtepomp gebruik van elektriciteit om warmte op te wekken. De efficiëntie van een warmtepomp wordt weergegeven met de COP (Coefficient of Performance), wat de verhouding aangeeft tussen de opgewekte warmte en het elektriciteitsverbruik. Een COP van 4 betekent bijvoorbeeld dat voor elk kWh aan elektriciteit 4 kWh aan warmte wordt geleverd.

In het geval van een hybride warmtepomp is er ook een combinatie met gas, wat betekent dat deze op zowel elektriciteit als gas kan werken. Dit is een geschikte keuze voor woningen die niet voldoende zijn geïsoleerd of waar geen lagetemperatuur verwarmingssystemen (zoals vloerverwarming) aanwezig zijn.

Hoe bereken je het verbruik van een warmtepomp?

Het elektriciteitsverbruik van een warmtepomp hangt af van meerdere factoren, waaronder het COP, de energiebehoefte van de woning en de mate van isolatie. Hieronder wordt uitgelegd hoe je het verbruik kunt berekenen.

Energiebehoefte van een woning

Als voorbeeld nemen we een woning met een inhoud van 450 m³. Volgens de referentiegegevens van Ennatuurlijk is het gemiddelde verbruik van zulke woning 45 GJ per jaar aan warmte, inclusief het verbruik voor warm tapwater. Dit is een indicatieve waarde en kan variëren afhankelijk van het stookgedrag, weersomstandigheden, isolatie en gezinssamenstelling.

COP en COP-gebaseerde berekening

Een warmtepomp met een COP van 4,5 is zeer efficiënt. Dit betekent dat de warmtepomp per kWh elektriciteit 4,5 kWh aan warmte kan leveren. Om het verbruik van een warmtepomp in kWh te berekenen, moet je eerst de energiebehoefte van de woning omrekenen naar kWh.

De energiebehoefte in GJ moet worden omgezet naar kWh. Dit doe je door de waarde in GJ te vermenigvuldigen met 277,78 (1 GJ = 277,78 kWh). Voor een woning met een energiebehoefte van 45 GJ is dit:

45 GJ × 277,78 = 12.500 kWh.

Vervolgens deel je deze waarde door de COP om het elektriciteitsverbruik van de warmtepomp te bepalen:

12.500 kWh ÷ 4,5 = 2.778 kWh.

Dit betekent dat een warmtepomp met een COP van 4,5 ongeveer 2.778 kWh elektriciteit per jaar verbruikt om een woning met een inhoud van 450 m³ te verwarmen.

Hybride warmtepomp

Bij een hybride warmtepomp wordt 70% van het gasverbruik vervangen door elektriciteit. Neem bijvoorbeeld een woning die oorspronkelijk 1.500 m³ gas per jaar verbruikt. Dan wordt 70% van dit verbruik, oftewel 1.050 m³, door elektriciteit vervangen. De elektriciteitsbehoeften worden berekend met de COP, net zoals hierboven.

1.050 × 9,77 / 4 = 2.565 kWh.

De resterende 30% van het gasverbruik blijft hetzelfde, oftewel 450 m³ per jaar. Bij een hybride oplossing betaal je dus nog steeds voor de vastrechten van de gasaansluiting, wat een extra kostenpost is.

Invloed van isolatie en verwarmingssysteem

Isolatie

Een goede isolatie is essentieel om het verbruik van een warmtepomp zo laag mogelijk te houden. Hoe beter de isolatie van een woning, hoe minder warmte verloren gaat. Dit betekent dat de warmtepomp minder hoeft te werken en dus efficiënter presteert.

Een woning met een goed geïsoleerde schil – inclusief goed geïsoleerd dak, vloeren, muren en hoogrendementsbeglazing – zorgt voor een lagere warmtebehoefte. Hierdoor kan de COP van de warmtepomp optimaliseren, wat leidt tot een lager elektriciteitsverbruik.

Verwarmingssysteem

Het type verwarmingssysteem heeft een grote invloed op de efficiëntie van een warmtepomp. Vloerverwarming en lagetemperatuur radiatoren werken beter samen met warmtepompen dan traditionele radiatoren. Dit komt doordat deze systemen een lagere aanvoertemperatuur gebruiken, waardoor de warmtepomp niet harder hoeft te werken en dus efficiënter is.

Bij traditionele verwarmingssystemen is de aanvoertemperatuur vaak rond de 50 graden Celsius, wat betekent dat de warmtepomp harder moet werken en dus een lagere COP heeft. Dit leidt tot een hoger elektriciteitsverbruik en een groter energiekostendebiet.

Kosten en besparing

Elektriciteitskosten

De kosten van elektriciteit zijn een belangrijke factor bij de overweging van een warmtepomp. In het voorbeeld van een woning met een verbruik van 2.778 kWh per jaar en een tarief van € 0,36 per kWh, is de jaarlijkse elektriciteitskosten:

2.778 × € 0,36 = € 1.000.

Deze kost is lager dan de kosten van gasverbruik. Bij een gasverbruik van 1.500 m³ per jaar en een prijs van € 1,35 per m³, is de jaarlijkse kosten:

1.500 × € 1,35 = € 2.025.

De besparing bij overgang naar een warmtepomp bedraagt dus ongeveer € 1.025 per jaar. Bij een hybride warmtepomp is de besparing iets minder, omdat 30% van het verbruik nog steeds op gas blijft.

Tijdelijke btw-verlaging

In juli 2022 is de btw op energie tijdelijk verlaagd van 21% naar 9%. Deze verlaging geldt ook voor stadswarmte en elektriciteit, wat het aantrekkelijker maakt om over te stappen op een elektrische verwarmingsoplossing. Het voorschot voor stadswarmte wordt ook maandelijks berekend en kan variëren afhankelijk van het contracttype en de leverancier.

Optimalisatie van het warmtepompsysteem

Correcte afstelling

Een warmtepomp moet correct worden afgesteld op de energiebehoefte van de woning. Een erkende installateur kan dit optimaliseren, zodat er geen onnodige energiekosten ontstaan. Bij een te laag vermogen kan de warmtepomp sneller slijten en verbruikt het meer energie. Bij een te hoog vermogen is de aankoopkost hoger dan nodig.

Combinatie met zonnepanelen

De combinatie van een warmtepomp met zonnepanelen is een efficiëntere oplossing. Door de elektriciteit die nodig is voor de warmtepomp zelf op te wekken, kan het elektriciteitsverbruik worden gedeeltelijk of volledig gecovereerd. In theorie kan het elektriciteitsverbruik van een woning tot € 0 worden verlaagd, mits voldoende zonnepanelen zijn geïnstalleerd.

Onderhoud en keuring

Om de efficiëntie van een warmtepomp te behouden, is regelmatig onderhoud noodzakelijk. Een onderhoudscontract bij een erkende installateur zorgt voor een optimaal rendement en vermindert het risico op storingen. Tijdens een keuring wordt nagekeken of het systeem correct werkt en wordt een inspectierapport opgesteld. Dit rapport is van belang voor eventueel onderhoud en voor optimalisatie van het systeem.

Verbruik en efficiëntie van stadswarmte

Stadswarmte in vergelijking

Stadswarmte is een alternatieve verwarmingsoplossing die in steden zoals Breda wordt aangeboden. Het werkt met een centrale warmtevoorziening die warmte levert via een warmtenet. De verbruikscijfers zijn vergelijkbaar met die van een warmtepomp. Bij een woning van 450 m³ is het verbruik van stadswarmte ongeveer 45 GJ per jaar, wat overeenkomt met 12.500 kWh aan elektriciteit voor een warmtepomp met een COP van 4,5.

De voordelen van stadswarmte zijn het afsluiten van gas en de mogelijke lagere kosten, afhankelijk van het contracttype en de leverancier. Een nadeel is dat je een afleverset nodig hebt, die ofwel wordt gehuurd of in eigen eigendom genomen. Bij eigen aankoop zijn de kosten van de afleverset niet aanwezig, wat het verbruik per kWh lager maakt.

Verbruik per huishouden

Volgens het Nibud is het gemiddelde verbruik met stadsverwarming ongeveer 42 GJ per jaar voor een tweepersoonshuishouden. Dit is iets lager dan het verbruik van een woning met een inhoud van 450 m³, wat kan wijzen op variaties in isolatie, stookgedrag en gezinssamenstelling.

De prijsplafonds voor stadswarmte zijn voor 2023 opgesteld. Het prijsplafond bedraagt € 47,39 per GJ, maar de verbruiksgrens is nog niet duidelijk. Dit betekent dat de daadwerkelijke kosten van stadswarmte kunnen variëren, afhankelijk van het verbruik en het contracttype.

Conclusie

De keuze voor een warmtepomp of stadswarmte hangt af van verschillende factoren, waaronder het verbruik, de efficiëntie, de isolatie van de woning en de beschikbaarheid van alternatieve energiebronnen zoals zonnepanelen. In een woning met een inhoud van 450 m³ is het elektriciteitsverbruik van een warmtepomp met een COP van 4,5 ongeveer 2.778 kWh per jaar. Dit is aanzienlijk lager dan het gasverbruik van een gasketel, wat leidt tot aanzienlijke besparingen op de energierekening.

Een hybride warmtepomp is een geschikte keuze voor woningen die niet volledig geïsoleerd zijn of die geen lagetemperatuur verwarmingssystemen gebruiken. Bij deze oplossing blijft een deel van het gasverbruik aanwezig, wat leidt tot iets lagere besparingen. De tijdelijke btw-verlaging op energie sinds juli 2022 maakt het overgaan op elektrische verwarmingssystemen aantrekkelijker.

Optimalisatie van het warmtepompsysteem is van belang voor het behouden van efficiëntie. Dit omvat correcte afstelling, regelmatig onderhoud en de combinatie met zonnepanelen. Ook stadswarmte is een interessante optie, met een vergelijkbaar verbruik als een warmtepomp en de mogelijkheid om gas volledig af te sluiten.

Tegenwoordig is het overstapken naar een warmtepomp of stadswarmte een verstandige keuze voor eigenaren die op zoek zijn naar een duurzamere en economisch aantrekkelijkere verwarmingsoplossing.