Stroomverbruik van een warmtepomp in een rijtjeshuis: Factoren, berekening en tips voor optimalisatie

Published by Redactie on oktober 6, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Een warmtepomp is een duurzame en energie-efficiënte manier om je woning te verwarmen. In Nederland wordt deze technologie steeds vaker ingezet, met name in nieuwbouw en bij renovaties. Voor eigenaren van een rijtjeshuis is het belangrijk om goed te begrijpen hoeveel stroom een warmtepomp verbruikt, aangezien dit een belangrijke factor is bij de totale kosten en energie-efficiëntie van de woning.

Het stroomverbruik van een warmtepomp hangt af van meerdere variabelen, zoals het type warmtepomp, de isolatie van het huis, de grootte van de woning, de gewenste temperatuur, en het rendement van het systeem. In dit artikel leggen we uit hoe het stroomverbruik van een warmtepomp in een rijtjeshuis bepaald wordt, welke factoren invloed hebben op het verbruik, en hoe je dit verbruik kunt optimaliseren.

Factoren die het stroomverbruik van een warmtepomp bepalen

Het verbruik van een warmtepomp in een rijtjeshuis wordt beïnvloed door verschillende factoren. Deze kunnen zowel technisch als gedragstechisch zijn. Voor een correcte inschatting van het stroomverbruik is het belangrijk om deze variabelen goed te begrijpen.

1. Type warmtepomp

Er zijn verschillende typen warmtepompen, zoals lucht-water, grond-water en hybride warmtepompen. Elke technologie heeft zijn eigen kenmerken en stroomverbruik.

Lucht-water warmtepomp: Deze haalt warmte uit de lucht. Het nadeil is dat bij lage buitentemperaturen het rendement afneemt, wat leidt tot een hoger stroomverbruik.
Grond-water warmtepomp: Deze haalt warmte uit de grond, waar de temperatuur het hele jaar door vrijwel constant is. Hierdoor heeft deze warmtepomp in het algemeen een hoger rendement en dus een lager stroomverbruik.
Hybride warmtepomp: Deze werkt samen met een CV-ketel. In koude periodes of wanneer veel warm water nodig is, neemt de CV-ketel het over. Dit zorgt voor een lager stroomverbruik in vergelijking met een volledig elektrische warmtepomp.

2. Rendement van de warmtepomp (COP)

Het rendement van een warmtepomp wordt uitgedrukt in de COP (Coefficient of Performance). De COP geeft aan hoeveel warmte de warmtepomp per kWh verbruik kan leveren. Een COP van 4 betekent dat er 4 kWh warmte wordt geleverd voor 1 kWh stroomverbruik.

De COP kan variëren afhankelijk van de buitentemperatuur, de aanvoertemperatuur en de isolatie van de woning. Hoe hoger de COP, hoe efficiënter de warmtepomp werkt en hoe lager het stroomverbruik.

3. Energieverbruik van de woning

Het stroomverbruik van de warmtepomp hangt ook af van hoeveel warmte nodig is om de woning te verwarmen. Dit is bepaald door factoren zoals:

Oppervlakte en hoogte van het huis: Een grotere woning vereist meer warmte en dus meer stroom.
Isolatiegraad: Een goed geïsoleerd rijtjeshuis verliest minder warmte en vereist daardoor minder energie om de gewenste temperatuur te behouden.
Aantal personen en huishoudelijke gewoontes: Een groter huishouden of intensief gebruik van sanitair water leidt tot een hoger energieverbruik.

4. Gebruik van de warmtepomp

Het verbruik van een warmtepomp hangt ook af van hoe het systeem wordt gebruikt. Als de warmtepomp alleen voor de centrale verwarming wordt ingezet, is het verbruik lager dan wanneer hij ook het sanitair water opwarmt. Daarnaast speelt het verwarmingsgedrag een rol: bijvoorbeeld of de thermostaat op een hogere temperatuur staat of of er een slimme thermostaat wordt gebruikt.

5. Buitentemperatuur

De buitentemperatuur heeft een directe invloed op het stroomverbruik van een warmtepomp. Hoe groter het temperatuurverschil tussen de warmtebron (lucht, grond of water) en de binnentemperatuur, hoe lager het rendement van de warmtepomp. Dit betekent dat de warmtepomp harder moet werken om de gewenste temperatuur te bereiken, wat leidt tot een hoger stroomverbruik, vooral in de winter.

Hoe bereken je het stroomverbruik van een warmtepomp?

Het stroomverbruik van een warmtepomp kan worden berekend met een eenvoudige formule. Voor deze berekening zijn drie variabelen nodig:

Thermisch vermogen van de warmtepomp
Seizoensprestatiefactor (SPF)
Aantal uren dat de warmtepomp werkt per jaar

De formule luidt:

Stroomverbruik = (Thermisch vermogen / SPF) × Bedrijfsuren

Voorbeeldberekening

Stel dat je een grond/water-warmtepomp hebt met een thermisch vermogen van 10 kW en een SPF van 4. Stel dat de warmtepomp gemiddeld 2000 uren per jaar werkt. Dan is het stroomverbruik:

Stroomverbruik = (10 / 4) × 2000 = 5000 kWh per jaar

Om de jaarlijkse elektriciteitskosten te berekenen, vermenigvuldig je dit met de prijs per kWh. Stel dat de stroomprijs 0,30 euro per kWh is:

Kosten = 5000 × 0,30 = €1500 per jaar

Invloed van SPF en COP

De SPF is een maat voor het rendement van de warmtepomp gedurende het hele jaar. Een hogere SPF betekent een efficiënter systeem en dus een lager stroomverbruik. De SPF hangt af van de COP, de buitentemperatuur en het verwarmingsvermogen van de warmtepomp.

Voor een lucht-water warmtepomp ligt de SPF meestal lager dan voor een grond-water warmtepomp. Dit komt doordat de lucht als warmtebron minder stabiel is in de wintermaanden.

Voordelen van een hybride warmtepomp in een rijtjeshuis

Een hybride warmtepomp is een populaire keuze in rijtjeshuizen. Deze warmtepomp werkt samen met een CV-ketel, waardoor het stroomverbruik in koude periodes lager is.

In een rijtjeshuis is het stroomverbruik van een hybride warmtepomp gemiddeld tussen de 1.500 en 3.000 kWh per jaar. Dit is aanzienlijk minder dan bij een volledig elektrische warmtepomp, die gemiddeld tussen de 2.000 en 5.000 kWh per jaar verbruikt. De CV-ketel neemt het over bij lage buitentemperaturen of wanneer extra warm water nodig is, wat het stroomverbruik verlaagt.

De keuze voor een hybride warmtepomp is vooral aantrekkelijk in oudere rijtjeshuizen, waar de isolatie vaak minder goed is en het verwarmingssysteem hogere temperaturen vereist. In nieuwbouw wordt vaak een volledig elektrische warmtepomp gekozen, aangezien de isolatie beter is en de aanvoertemperaturen lager kunnen zijn.

Vloerverwarming en warmtepomp: een efficiënte combinatie

Vloerverwarming is een aanrader bij het gebruik van een warmtepomp. Omdat vloerverwarming werkt met lagere aanvoertemperaturen (ongeveer 35 °C) in vergelijking met radiators (tot 70 °C), is het rendement van de warmtepomp aanzienlijk hoger.

De combinatie van een warmtepomp en vloerverwarming is vooral efficiënt in goed geïsoleerde rijtjeshuizen. Het thermische vermogen wordt gelijkmatig verspreid over een grote oppervlakte, wat minder energie verbruikt en comfortabeler is voor bewoners.

In oudere rijtjeshuizen, waar vloerverwarming niet mogelijk is, kan men overwegen voor een hybride warmtepomp met een radiatorsysteem. Hierbij is het verbruik iets hoger, maar de efficiëntie is nog steeds beter dan bij traditionele gasverwarming.

Slimme thermostaten en energiebeheer

Een slimme thermostaat helpt bij het optimaliseren van het stroomverbruik van een warmtepomp. Deze thermostaten passen automatisch de temperatuur aan op basis van het leefpatroon van de bewoner. Bijvoorbeeld, de temperatuur kan lager worden ingesteld tijdens het slapen of wanneer de woning leeg staat.

Daarnaast zorgen slimme thermostaten ervoor dat de warmtepomp niet onnodig hard werkt, wat het stroomverbruik verlaagt en de levensduur van het systeem verlengt. In combinatie met een energiedashboard kan de bewoner zelfs in real-time inzicht krijgen in het verbruik van de warmtepomp, waardoor energiebesparing mogelijk is.

Zonnepanelen en zelfvoorziening

Een warmtepomp verbruikt relatief veel stroom, maar dit kan worden gecompenseerd door het combineren met zonnepanelen. Een systeem met zonnepanelen en een warmtepomp maakt je woning vrijwel onafhankelijk van het elektriciteitsnet.

Het aantal benodigde zonnepanelen hangt af van het stroomverbruik van de warmtepomp, het aantal personen in het huishouden en het gebruik van andere elektrische apparaten. In een rijtjeshuis met een hybride warmtepomp en goede isolatie zijn meestal 8 tot 10 zonnepanelen voldoende om het stroomverbruik van de warmtepomp volledig te dekken.

Daarnaast is het mogelijk om gebruik te maken van een aparte meter voor de warmtepomp, waardoor speciale tarieven voor warmtepompen van toepassing kunnen zijn. Deze tarieven zijn meestal gunstiger dan normale stroomtarieven.

Conclusie

Het stroomverbruik van een warmtepomp in een rijtjeshuis is bepaald door meerdere factoren, waaronder het type warmtepomp, de isolatie van het huis, de grootte van de woning, het rendement van het systeem, en het gebruik van slimme technologieën zoals thermostaten en zonnepanelen.

Een hybride warmtepomp is vaak een efficiënte keuze in rijtjeshuizen, aangezien het stroomverbruik lager is in vergelijking met een volledig elektrische warmtepomp. De combinatie met vloerverwarming en zonnepanelen verlaagt het stroomverbruik verder en maakt het systeem duurzaam en energie-efficiënt. Slimme thermostaten en energiedashboards helpen bij het optimaliseren van het verbruik en het beheersen van de kosten.

Voor eigenaren van een rijtjeshuis is het belangrijk om bij de aankoop van een warmtepomp rekening te houden met deze factoren. Met een goede keuze en slimme optimalisatie is het mogelijk om het stroomverbruik van een warmtepomp aanzienlijk te verlagen, wat leidt tot lagere kosten, meer comfort en een duurzamere woning.